عقیق: حجت‌الاسلام احمد غلامعلی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث در خصوص راهبردها و راهکارهای معرفتی «زیارت جامعه کبیره» برای درک بهتر حضور اهل‌بیت(ع) گفت: یکی از ویژگی‌های زیارت جامعه این است که هر امامی را در هر زمانی می‌توان با آن زیارت کرد، از این‌‌رو اگر مشتاقان ائمه(ع) در خانه خویش هم نشسته باشند و بخواهند به طور مثال امام رضا (ع)، امام حسین (ع) و سایر معصومین را زیارت کنند، زیارت جامعه کبیره بهترین وسیله برقراری ارتباط به شمار می‌رود؛ چرا که با این زیارت، دیگر نیازی به رفتن حرم اهل‌بیت(ع) نیست.

 با زیارت جامعه کبیره، هر امامی را در هر زمانی می‌توان زیارت کرد

وی اظهار داشت: یکی از بهترین کارها این است که حداقل متدین‌ها و عموم علاقه‌مندان به ائمه اطهار(ع) روزهای ولادت و شهادت اهل بیت (ع) با قرائت زیارت جامعه کبیره از محل سکونتشان، دل خویش را رهسپار آن حرم کنند.

معاون پژوهش و آموزش پژوهشکده علوم و معارف حدیث ادامه داد: اولین ادب شخص زائر، «کسب معرفت» است لذا هرچه معرفت بالاتر رود زیارت فرد نیز مقبول‌تر خواهد بود، بنابراین مهم‌ترین ادب‌ همان معرفت است که زیارت جامعه کبیره، حالت معرفت را به طور کامل در فرد احیا می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث با اشاره به مضامین والای زیارت جامعه کبیره تصریح کرد: در زیارت جامعه کبیره پنج‌گونه سلام داریم؛ «اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ یا اَهْلَ بَیْتِ النُّبُوَّةِ، وَمَوْضِعَ الرِّسالَةِ، وَ مُخْتَلَفَ الْمَلائِکَةِ»، سپس می‌فرماید: «اَلسَّلامُ عَلى اَئِمَّةِ الْهُدى، وَ مَصابیحِ الدُّجى» سلام بعدی؛ «اَلسَّلامُ عَلى مَحآلِّ مَعْرِفَةِ اللهِ»، «اَلسَّـلامُ عَلَى الدُّعاةِ اِلَى اللهِ» و در نهایت می‌فرماید: «اَلسَّلامُ عَلَى الاْئِمَّةِ الدُّعاةِ». به نظر می‌رسد که زیارت جامعه کبیره در ضمن همین سلام‌ها، موجب رشد معرفتی انسان می‌شود.

وی عنوان کرد: دومین گام، اعتراف ما در محضر ائمه (ع) است. «أَشْهَدُ أَنَّکُمُ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِیُّونَ الْمَعْصُومُونَ»؛ اعتراف می‌کنم که شما امامان، افرادی ره‌یافته، هدایت شده و معصوم هستید و در واقع با این اعتراف، فرد غیر معصوم از شما ره‌یافتگان می‌تواند پیروی کند.

 اگر طرفدار حق هستیم معدن همه حق، امامان معصوم(ع) هستند

غلامعلی، آموزش چگونگی ستایشگری ائمه (ع) نسبت به الطاف خداوند را مرحله دیگری از ابعاد معرفتی زیارت جامعه کبیره برشمرد و گفت: وقتی امام معصوم که از همه آلودگی‌ها پاک است یک لحظه از یاد خداوند غافل نمی‌شود و سراسر زندگی آنها مملو از یاد خداوند است از این‌رو طبیعی است که اگر من نوعی نیز هم بخواهم در این مسیر گام بردارم، باید همواره یاد خداوند را در همه عرصه‌های زندگی بر سایر امور ترجیح دهم؛ «صِرْتُمْ فِی ذَلِکَ مِنْهُ إِلَى الرِّضَا وَ سَلَّمْتُمْ لَهُ الْقَضَاءَ» یعنی عملاً ستایشگری خداوند را از سوی ائمه بیان می‌کند تا به مقام رضا برسد.

وی ادامه داد: فرازهای بعدی زیارت جامعه کبیره، وظیفه ما را مشخص می‌کند آنجا که عبارت‌هایی مانند «فَالرَّاغِبُ عَنْکُمْ مَارِقٌ وَ اللازِمُ لَکُمْ لاحِقٌ» را می‌گوییم وظیفه ما آن است که همواره با شما باشیم و اگر یک لحظه توجه خود را از شما ائمه(ع) برگردانیم خود به خود از دین خارج شده‌ایم بنابراین بر ما واجب است که در حرف زدن، فکر کردن، عمل کردن، رفتارمان با خانواده و ... الگو و سبک و سیره اهل بیت (ع)‌را پیش‌روی خود قرار دهیم چرا که «الْحَقُّ مَعَکُمْ وَ فِیکُمْ وَ مِنْکُمْ وَ إِلَیْکُمْ» بنابراین اگر طرفدار حق هستیم معدن همه حق، ائمه اطهار علیهم‌السلام است.

اگر تبلیغات ما برای خدا و به سوی خدا باشد ائمه(ع) در دنیا و آخرت گرهگشای ما خواهند بود

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث اظهار داشت: نکته بعدی که در این مسیر معرفتی برای ما حاصل می‌شود توانایی‌های اهل‌بیت (ع) در گره‌گشایی است اگر به همین صورت پیش رویم امامان معصوم (ع) هم در دنیا و هم در آخرت از ما گره‌گشایی خواهند کرد و در آنجایی که بیشترین نیاز را داریم «إِیَابُ الْخَلْقِ إِلَیْکُمْ وَ حِسَابُهُمْ عَلَیْکُمْ وَ فَصْلُ الْخِطَابِ عِنْدَکُمْ»‌ پس اگر ما عملاً نور، فصل‌الخطاب و آرامش در قیامت را می‌خواهیم باید به وظایف مطرح شده در زیارت جامعه کبیره درست عمل کنیم همچنین ائمه(ع) نیز در حل مسائل، گره‌گشا خواهند بود.

وی با اشاره به شیوه تبلیغ دین توسط اهل بیت(ع) در زیارت جامعه کبیره، یادآور شد: ائمه اطهار(ع) مردم را به سوی خدا و برای خدا هدایت می‌کردند، همچنین خودشان نیز ایمان و عتقاد راسخی به این مسیر داشتند لذا اکنون که به زمان انتخابات نزدیک می‌شویم باید بدانیم اگر کسی می‌خواهد تبلیغ کند باید برای خدا و به سوی خدا تبلیغ کند علاوه بر این موضوع، خودش هم به طور واقع به خداوند اعتقاد داشته باشد بنابراین، خدا نکند که ما به خاطر مقام و شهرت دیگران، آخرت خود را بر باد دهیم.

وی افزود: وقتی به اواخر زیارت جامعه کبیره می‌رسیم بحث خلقت نوری ائمه(ع) مطرح می‌شود. بنابراین زیارت جامعه، دست ما می‌گیرد و تا آنجا بالا می‌برد که بتوانیم خلقت نوری ائمه اطهار(ع) را درک کنیم و در این مرحله است که معرفت فرد، آنقدر افزایش پیدا کرده و به درجه‌ای می‌رسد که حاضر است خود، پدر، مادر، اولاد و تمام خویشاوندانش را تقدیم ائمه کند. از این رو وقتی این ظرفیت در انسان ایجاد شد، می‌گوید: «مُحْتَمِلٌ لِعِلْمِکُمْ» من این آمادگی را دارم که علم خویش را در جان من بریزید.

ترک گناه، زنگار را از دل می‌زداید و معرفت انسان را افزایش می‌دهد

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث با اشاره به آثار محبت ائمه (ع) گفت: اگر واقعاً مضامین والای فرازهای مختلف زیارت جامعه کبیره به خوبی درک شود انسان می‌گوید که به واسطه دوستی شما است که من دانش دینی را فرا می‌گیرم و به واسطه شما بزرگواران، هر آنچه که فاسد و تباه شدنی است اصلاح خواهد شد.

وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان آثار و برکات معنوی به دست آمده از زیارت جامعه کبیره را تداوم بخشید و آنها را در وجود خویش ماندگار کرد، گفت: نخست اینکه ظرف وجودمان نباید آلوده باشد از این رو هرچه انسان کمتر گناه کند میزان درک معرفت او بیشتر خواهد شد لذا بهترین شربت و نوشیدنی را هم که داشته باشیم اما اگر آن را در ظرفی کثیف و نامناسب بریزیم کسی رقبتی به خوردن آن پیدا نمی‌کند بنابراین آن وجودی که خیلی دنیا زده شود هرچند هم دعاهای مختلفی را بخواند باز هم لذت واقعی مناجات با خداوند را نخواهد چشید.

 هرچه ظرفیت وجودی فرد بالاتر رود، سختی‌ها و رنج‌های دنیا در نظرش کوچکت خواهد بود

غلامعلی درباره ماندگاری و استمرار آثار و برکات معنوی زیارت جامعه کبیره در وجود انسان‌ها خاطرنشان کرد: قلوب ما زنگ زده است و لازم است حالت «ان حدیثنا یحیی القلوب» را به خود بگیرد چرا که یاد و حدیث اهل‌بیت(ع) دل را زنده می‌کند و وقتی هم که دل زنده شد معارف الهی را کسب خواهد کرد.

وی یادآور شد: ما باید بدانیم همواره در دنیا رنج، بلا و سختی وجود دارد لذا هرچه فرد، ظرفیت خود را بالا ببرد این‌ بلاها و رنج‌ها در نظر او کوچکتر خواهد بود. «وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ» اگر مؤمنان بخواهند با هم باشند باید یکدیگر را به خوبی سفارش کنند اگر من به تنهایی خوب باشم، دوستم، همسرم به تنهایی خوب باشد این موضوع محقق نخواهد شد تواصی یعنی رابطه دو طرفه. بنابراین زیارت‌ها، حرف‌های خوب، با خوبان نشستن، سبب خواهد شد غبارهایی که بر وجود ما نشسته و ما را به خاکستر تبدیل کرده، کنار رفته و عشق و محبت به اهل‌بیت(ع) شعله‌ورتر شود.