عقیق: گريستن در عزاي معصومين(عليهم السلام) و گرياندن ديگران و بر پايي مجالس سوگواري اهل بيت؛ از جمله كارهاي مستحب مؤكد و از افضل كارها و داراي ثواب بسياري است ولي از آنجا كه برخي افراد گاهي در عزاداري دچار افراط يا تفريط مي شوند، توجه به چند شرط از شرايط عزاداري لازم است که در کتاب مشق عزا به آن اشاره شده است. در زیر نمونه هایی از آن را می خوانیم:

احکام نذورات مردم در ایام محرم وصفر

سؤال : شخصی برای امام حسین(ع) نذری نموده و اکنون امکان عمل به نذر را ندارد تکلیف چیست؟

جواب: امام راحل(ره) فرمودند چنانچه نذر با صیغه ی مخصوص بوده صبر کند تا امکان وفا حاصل شود.(1)

سؤال: فروختن نذورات جنسی همچون قند و شکر و چای و صرف مایحتاج مسجد و حسینیه چه حکمی دارد؟

جواب: مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی فرموده اند: اگر نذر دهندگان مطلق نذر کرده اند مانعی ندارد.(2)

سؤال: آیا نذورات مردم از قبیل برنج و گوشت و روغن که زائد بر مصرف است می توان فروخت و پول آن را صرف کار خیر دیگری نمود؟

جواب: آیت الله نوری همدانی فرموده اند: اگر برای خرج روز عاشورا باشد نمی توان آن را صرف چیز دیگری نمود مگر در مسیر عزاداری.(3)

سؤال: باقیمانده ی اموالی که به عنوان هزینه های مراسم عاشورای امام حسین(ع) جمع آوری می شود، در چه مواردی باید خرج کرد:

جواب: مقام معظم رهبری فرموده اند: می توان اموال باقیمانده را با کسب اجازه اهداء کنندگان آنها را در امور خیریه مصرف کرد و یا آنها را برای مصرف در مجالس عزاداری آینده نگه داشت.(4)

سؤال : آیا طبل زدن و شیپور در تعزیه حضرت سیدالشهدا (ع) جایز است؟

جواب: اگر از آلات لهو و لعب نباشد و وهن بر مذهب هم نشود مانع ندارد. (5)

سؤال : آیا عزاداری سیدالشهداء(ع) استفاده از طبل و دُهُل جایز است؟

جواب: استفاده از آلات لهو و لعب حرام است ولی طبل و دهل و امثال آن جز این آلات نیست.(6)

سؤال: استفاده از آلات موسیقی مانند ارگ در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟

جواب: مناسب عزاداری سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده برگزار شود.(7)

موارد استفاده از تربــــت امام حسین(ع)

مساله: مستحب است سجده بر تربت امام حسین (ع)، برای سجده بهتر از هر چیز تربت امام حسین (ع) است و سبب ثواب نماز می شود. (8)

مساله: مستحب است کام طفل با تربت امام حسین (ع) باز شود.(9)

مساله: مستحب است مخلوط کردن مقداری تربت با حنوط میّت هنگام دفن. (10)

مساله: مستحب است هنگام دفن میت مقداری تربت همراه او گذاشته شود.(11)

مساله: خوردن هر نوع خاک حرام است به جز تربت امام حسین(ع) که خوردن اندکی از آن برای استشفاء جایز است(12)

مساله: کالایی را که به جایی می فرستند، مستحب است مقداری تربت را هم همراه آن بگذارند. مانند جهیزیه دختر. امام رضا(ع) هرگاه می خواست لباس یا چیز دیگری را برای کسی بفرستد قدری تربت امام حسین (ع) در بین آن میگذاشت و می فرمود: تربت باعث محفوظ ماندن است به اذن خداوند.(13)

مساله: مستحب است مسافر مقداری از تربت امام حسین(ع) همراه داشته باشد.(14)

مساله: احترام و بزرگ داشتن تربت امام حسین(ع) واجب و نحس کردن آن حرام می باشد و هرگاه نجس شود تطهیر آن واجب است.(15)

مساله:ذکر گفتن یا تسبیح تربت فضیلت بسیار دارد و حتی در روایات آمده است در دست داشتن تسبیح تربت هر چند ذکر نگوید ثواب ذکر الهی برای او نوشته می شود.(16)

مساله: بوییدن و بوسیدن تربت امام حسین(ع) مستحب است و حتی دست کشیدن بر آن و بر سایر اعضای بدن مالیدن نیز ثواب دارد.

پوشیدن لباس مشکی در عزای امام حسین(ع)

سوال: آیا پوشیدن لباس مشکی در عزای اهل بیت علیهم السلام مکروه است؟

جواب: مقام معظم رهبری می فرمایند:

پوشیدن پیراهن مشکی برای ابراز حزن بر مصیبتی که بر سید الشهداء و اهل بیت علیهم السلام وارد شده مطلوب می باشد.(17)

و نیز آیت الله بهجت (ره) می فرمایند: پوشیدن پیراهن مشکی مانعی ندارد بلکه مطلوب است.(18)

و آیت الله فاضل لنکرانی در مورد نماز خواندن با لباس مشکی می فرمایند: چون لباس سیاه علامت عزاداری سید الشهدا علیه السلام است و عزاداری آن حضرت کمال رجحان را دارد لذا خواندن نماز با آن مکروه نمی باشد.(19)

و آیت الله نوری همدانی می فرمایند: پوشیدن لباس مشکی در عزای ائمه علیهم السلام رجحان دارد و کار خوبی است.(20)

و آیت الله مکارم شیرازی می فرمایند: پوشیدن لباسهای سیاه به عنوان عزاداری که موجب تعظیم شعائر دین است اشکال ندارد.

چگونگی سینه زنی در عزای اهل بیت(ع)

1_ آیا می شود در عزای اهلبیت(ع) به صورت زد و خدشه بر آن وارد کرد؟

آیت الله بهجت(ره) می فرمایند: اگر ضرر محرمی مترتب نشود مانعی ندارد.(22)

2_ آیا می توان در سینه زدن به بالا و پایین پرید روشی که هم اکنون رسم شده است؟

حضرت آیت الله بهجت می فرمایند: اگر وهنی بر آن مترتب نمی شود مانعی ندارد.

1_ ( استفتائات امام، ج2 ص472، س421)

2_ ( جامع المسائل فاضل، ج1 ص 372)

3_ ( هزار و یک مساله نوری همدانی س 754،ص25)

4_ (اجوبه الاستفتائات ص 367، ص 131، س 1452 ص 325)

5_(جامع الاحکام فااضل، ج 1 س 988، استفتاءات امام، ج 3 ص 583، اجویه الاستفتاءات ج 2، ص 128، س355)

6_ (جامع المسائل فاضل، ج 1 س2174، ص 623)

7_ (اجوبه استفتائات ج 2 ص 130، س 363 و 1440)

8_ ( توضیح المسائل امام.م  1038)

9_ (تحریر الوسیله.ج2ص310.م2)

10_ (عروه الوثقی،ج1ص4)

11_ (عروه الوثقی، ج 1)

12_(توضیح المسائل،م2228،تحریرالوسیله،ج2 ص 164 م 9)

13_(کامل الزیارات،ص 278،بحارالأنوار ج 101 ص 124)

14_(عروةالوثقی ج 1 فی آداب السفر)

15_(تحریرالوسیله، ج1 فی احکام النجاسات، عروه الوثقی ج1 ص90 م 25)

16_( بحارالانوار ج 98 ص133 و 140)

17_ (استفتاء،ش22 ،74664/10/79.)

18_ ( استفتاء،ش 24968 ب.)

19_ (جامع المسایل از استفتائات، نوبت ششم تابستان 79 ج 1، چاپ مهر، ص 621)

20_ (استفتاء از طرف واحد تحقیقات هیئت حضرت سیدالشهدا (ع) )

21_(استفتاء ش 29/11/79)

22_( استفتاء ش 24968/ب)

کدخبرنگار:211001