عقیق: خدای
عزوجل انسان را از خاک آفریده است، چنانکه در قرآن مجید به آن اشاره فرموده است.
از فرمایشهای خاندان وحی و تنزیل(ع) استفاده می شود که هر انسانی از خاک محل دفن
خویش آفریده شده است. مرحوم کلینی در اصول کافی بابی را در این زمینه عنوان فرموده
است. در آن جا از امام باقر یا امام صادق(ع) نقل می کند: « من خلق من تربة دفن
فیها؛ هر انسانی از خاکی آفریده شده که در نهایت همان جا به خاک سپرده خواهد شد.»
و از
امام صادق(ع) نقل می کند: « هنگامی که نطفه در رحم واقع شود خداوند عزوجل فرشته ای
را می فرستد تا قدری از خاک محل دفن او آورده و با نطفه اش بیامیزد. پس از آن
همیشه آن شخص میل قلبی به آن مکان دارد، تا این که در آن جا دفن گردد.»
در
روایتی از حضرت رسول(ص) آمده است: « هنگامی که خداوند متعال آدم را آفرید زمین نزد
خداوند شکوه و گلایه کرد که از خاک او برداشته ( وکم ) شد! خدای عزو جل وعده کرد
که آنچه از زمین گرفته شده و او برگردانده شود. پس هر که بمیرد حتماً در خاکی که
از او آفریده شده دفن خواهد شد.»
روایتهایی
که در ذیل آیه شریفه« منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تارة اخری» وارد
شده نیز اشعاری بر این مطلب دارد.
مرحوم
شیخ صدوق نقل می کند: از امام محمد باقر(ع) سؤال شد چرا انسان جایی به دنیا آمده و
در جای دیگر از دنیا می رود؟ حضرت فرمودند: « زیرا خداوند تبارک و تعالی مردم را
از خاک روی زمین آفریده است. از این رو هر کس به تربت خودش بازگشت می کند.»
از
این اصل کلی استفاده می شود که بدن مبارک امام حسین(ع) نیز از خاک مقدس سرزمین
کربلا آفریده شده است، گرچه خلقت نور آن حضرت ساله قبل از خلق بدن مبارک ایشان
بوده است. امام صادق(ع) می فرماید: « من باع طین قبر الحسین(ع)، فانه یبیع لحم
الحسین(ع) و یشتریه؛ هر کس که خاک قبر امام حسین(ع) را بفروشد در حقیقت گوشت بدن
آن حضرت را خرید و فروش کرده است.»
بلکه بعضی بر این باورند که تربت مقدس کربلا، در خمیر مایه بدنهای همه معصومان(ع) بوده است و به فرمایش امام باقر یا امام صادق(ع) استناد کرده اند که فرموده اند« خدای تبارک و تعالی حضرت آدم(ع) را از خاک آفرید، لذا خوردن خاک را بر فرزندان او حرام کرد.»
فقراوی پرسید: نظر شما درباره خوردن خاک قبر امام حسین(ع) چیست؟ حضرت در جواب
فرمود:
«
یحرم علی الناس اکل لحومهم و یحل لهم اکل لحومنا؛ بر مردم حرام است که از گوشت بدن
خودشان استفاده کنند، ولی خوردن گوشت ما رواست؟ آری اگر قدر کمی به اندازه یک نخود
باشد، اشکال ندارد.
علامه
امینی در ذیل این حدیث شریف می فرماید: « در این حدیث شریف اشاره ای است به این که
طینت بدن همه ائمه اطهار(ع) از تربت کربلاست، چون در ابتدا فرمودند: حضرت آدم(ع)
از گل خلق شده و در آخر می فرماید: این خاک لحوم ماست، چندان هم بعید نیست که خاک
شریفترین محل روی زمین، طینت و خمیر مایه برای شریف ترین موجودات باشد.
از جمله روایتهایی که این مطلب را تأیید می کند
خلقت تربت شریف است بیست و چهار هزار سال پیش از خلعت کعبه، و آنچه دلالت دارد بر
این که این زمین بهترین باغهای بهشتی است... و بهترین منزل در بهشت است که تنها
انبیاء و رسولان(ع) در آن جای خواهند گرفت.»
با
الهام از کلام این عالم بزرگ، به سراغ روایتهایی می رویم که بر این مدعا
دلالت می کند:
1_
روایتهایی که دلالت دارد بر تقدم خلقت تربت بر همه زمینها که پیش از این گذشت. با
توجه به تقدم خلقت معصومین(ع) بر جمیع مخلوقات که امری سلم است.
2_
احادیثی که در آن تربت را گوشت و خون ائمه(ع) به حساب آورده است.
امام
صادق(ع) در ضمن روایتی می فرمایند: نباید بیش از مقدار یک نخود از تربت استفاده
کرد، و علت آن را چنین بیان نموده اند:
«
فمن تناول منها اکثر من ذلک، فکانما اکل من لحومنا و دمائنا؛ هر کس بیش از اندازه
یک نخود از تربت تناول کند، مانند این است که از گوشت و خون ما خورده است.»
در
روایت دیگر می فرمایند: « هر کس خاک قبر امام حسین(ع) را غیر مورد استشفا تناول
کند، مانند این است که از گوشت ما خورده است.»
3_
آنچه دلالت دارد بر یکی بودن طینت و تربت ائمه(ع)
امام
هادی(ع) می فرمایند: « تربت ما یکی بود ولی در ایام طوفان (حضرت نوح(ع) ) پراکنذه
و متفرق شد، لذا قبور ما از یکدیگر جدا شد ولی اصل آن تربت یکی است.»
در زیارت
جامعه کبیره که آن نیز از امام هادی(ع) روایت شده می خوانیم:
« و
ان ارواحکم و نورکم و طینتکم واحدة، طابت و طهرت بعضها من بعض؛ یعنی گواهی می دهم
که ارواح مقدس شما و نور شما و طینت شما، در اصل یکی بوده، پاک و پاکیزه.»
4_
مرحوم کلینی در کتاب الحجه کافی بابی در آفرینش بدن و روح و قلوب ائمه اطهار(ع)
عنوان کرده، در روایت اول از امام صادق(ع) نقل می کند که : « خدای عزوجل ما را از
علیین آفرید.»
با
توجه به اینکه در بعضی از روایتها آمده است که علیین در آسمان هفتم( و در بهشت)
است، مناسبت تمام دارد با روایتهایی که کربلا را یکی از باغهای بهشت یا بهترین
منزل در بهشت معرفی می کند.
5_
همچنین مرحوم کلینی و شیخ محمد بن حسن صفار قمی از امام کاظم(ع) نقل کرده اند که :
« خدای عزوجل ما را از ده گل آفرید.» و پس از آن می فرماید: « در روایت دیگری این
گل ها را چنین نام برده اند:
گل
جنان: 1_ جنت عدن. 2_ جنة المأوی. 3_ جنة النعیم. 4_ الفردوس. 5_ الخلد.
گل
زمین: 1_ مکه. 2_ مدینه. 3_ کوفه. 4_ بیت المقدس. 5_ حائر، یعنی حرم مطهر امام
حسین(ع).
در
روایت اخیر تصریح شده که بخشی از طینت همه معصومان(ع)، خاک کربلا بوده است.
منبع:
خاک بهشت
