جزییات جدید از روند بیمه مداحان و فعالان فرهنگی/ ظلم دولت قبل به پیرغلامان در دوران کرونا

عقیق:امیرحسین کسائی: بنیاد علمی، فرهنگی و آموزشی دعبل خزاعی، نهادی حمایتی، خدماتی و غیرانتفاعی است که به دستور مقام معظم رهبری مبنی بر حمایت مادی و معنوی از جامعه ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت(ع) با پیگیری‌های حاج علی آهی در سال ۱۳۸۴ تأسیس ‌شد. فعالیت‌های این مجموعه در سال‌های گذشته در حوزه بیمه درمانی مداحان و برخی فعالیت‌های علمی و پژوهشی معطوف شده بود، اما حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در حکم انتصاب مدیرعامل جدید این بنیاد، فضای کاری گسترده‌تری ترسیم کرد و آن را مرکز جامع خدمات ستایشگران، تشکل‌های دینی و هیأت‌های مذهبی معرفی کرد. برای بررسی چند و چون تحقق این هدف با حمید بهرامی، مدیرعامل بنیاد دعبل خزاعی گفت‌وگویی داشتیم که ماحصل آن در پی می‌آید:

بنیاد دعبل مرکز تبادل خدمات هیأت‌ها می‌شود

ماموریت بنیاد دعبل خزاعی چیست و چه محورها و فعالیت‌هایی را شامل می‌شود؟

بنیاد دعبل خزاعی در سال‌های قبل با نگاه فرهنگی تاسیس شد و بنا شد، بخشی از خدمات جامعه ستایشگری را با دستور مقام معظم رهبری به‌ عهده بگیرد. در این زمینه موضوعاتی از قبیل بیمه پیرغلامان را آغاز کرد. تا امروز بخش زیادی از خدمات به جامعه ستایشگری خصوصاً پیرغلامان اهل‌بیت که به خاطر خلاءهای موجود در این جامعه مانند عدم برخورداری از صنف، برعهده بنیاد دعبل بوده است. خیلی از این عزیزان اصلاً هیچ‌گونه بهره‌مندی از خدمات و موضوعات حمایتی، نداشتند که بنیاد دعبل بخشی از این خدمات را به عهده گرفت.

در نگاه جدید سازمان تبلیغات اسلامی که بنیاد دعبل یکی از نهادهای وابسته به این سازمان است، رویکرد جدیدی دنبال شده است و آن تحت عنوان «مرکز جامع خدمات هیأت‌های مذهبی، فعالان فرهنگی و ستایشگران اهل‌بیت» است که به نوعی بناست بنیاد دعبل مرکز تبادل خدمات هیأت‌ها شود.

بنیاد دعبل مخاطبانش را گسترش می‌دهد

برای رسیدن به این چشم‌انداز، چه اهداف و برنامه‌هایی دارید؟

برای رسیدن به این هدف با دو رویکرد روبرو هستیم. اول توسعه مخاطبین است. بنیاد دعبل در گذشته صرفاً در موضوع ستایشگران، آن هم در محدوده پیرغلامان فعالیت‌هایی داشت. البته بنیاد، سوابق فرهنگی زیادی هم دارد و در تقریباً بیش از یک دهه فعالیت خود، فعالیت‌های فرهنگی بسیاری را انجام داده که در جای خود واقعاً کم‌نظیر و قابل تقدیر بوده است. منتها در رویکرد جدیدی که سازمان تبلیغات از بنیاد دعبل خواسته است، توسعه مخاطبین مدنظر است؛ یعنی یک گام فراتر از حوزه ستایشگران در موضوع هیأت‌های مذهبی و فعالان فرهنگی نیز باید وارد شویم.

دومین رویکرد هم توسعه انواع خدمات است. ما در گذشته یک خدمت، آن هم بیمه پیرغلامان را داشتیم. در حوزه‌های دیگری نیز فعالیت داشتیم اما در رویکرد جدید بناست بنیاد دعبل، مرکز تبادل خدمات هیأت‌های مذهبی شود؛ یعنی به‌نوعی آورده‌های مجموعه‌های فرهنگی و هیأت‌های مذهبی را که بار بسیار زیادی در شرایط کنونی از دوش کشور و دولت برمی‌دارند و کارهایی را انجام می‌دهند، یکپارچه و هم‌افزا کند.

هیأت‌های مذهبی نشان دادند که همیشه میدان‌دار و مساله‌ حل‌کن خیلی از مشکلات کشور بوده‌اند. ما قرار است با هم‌افزایی بین این مجموعه‌های فرهنگی بتوانیم یک گام موثر را در تبادل خدماتی که ارائه می‌دهند، ایجاد کنیم تا در نهایت به‌نوعی خودکفایی در مجموعه‌های فرهنگی برسیم.

هیأت‌ها بناست با هم‌افزایی و تبادل خدمات، بستری را برای خدمت به مردم ایجاد کنند

این هم‌افزایی در ابتدا نیازمند یک شناسایی دقیق است و بعد هم بستری برای عرضه این خدمات. در این حوزه چه برنامه‌ای دارید؟

سامانه جامعی را طراحی کرده‌ایم که ان‌شاءالله از ماه رمضان با عنوان سامانه جامع «تبادل خدمات هیأت‌های مذهبی و مجموعه‌های فرهنگی» رونمایی خواهد شد. در این سامانه، نزدیک به ۱۰۰ نوع خدمات در آن تعریف شده که قرار است، به مخاطبان ارائه شود.

بخشی از این خدمات در راستای بیمه ستایشگران است و بخش‌های دیگری نیز با رویکرد حمایت از هیأت‌ها و تشکل‌های فرهنگی است که با نگاه تبادل اجرایی می‌شود. بسیاری از مجموعه‌های فرهنگی خدماتی را ارائه می‌دهند که خیلی از مجموعه‌های دیگر اصلاً مطلع نیستند و این مغفول بودن شهر به شهر متفاوت و موجود است. تولیدکنندگانی در هیأت‌ها داریم که شاید کارهای کم‌سابقه‌ای و بی‌نظیری را انجام داده‌اند که می‌تواند مورد نیاز مجموعه‌های دیگر فرهنگی باشد و ما بنا داریم یک هم‌افزایی و یک بازار تبادلی را راه‌اندازی کنیم که این مجموعه‌ها بتوانند از همدیگر با نگاه خدمت به مردم بهره‌مند شوند.

هیأت‌ها قرار است با هم‌افزایی و تبادل خدمات، بستری را برای خدمت به مردم ایجاد کنند. ان‌شاءالله این سامانه را از ماه رمضان رونمایی خواهیم کرد و کارهای مقدماتی در حال انجام است. فراخوان‌ها و شناسایی‌هایی برای استخدام این ظرفیت‌ها در حال انجام است تا بتوانیم با حداکثر توان کار را انجام دهیم.

در زمینه تبادل خدمات به دنبال درآمدزایی نیستیم

آورده این تبادل خدمات برای بنیاد دعبل چیست؟ نگاه درآمدزایی دارید؟

بنیاد دعبل دنبال آورده‌ای برای خود نیست. ما به دنبال بسترسازی هستیم تا این خدمات توسط هیأت‌ها به مردم بهتر ارائه شود. ما نگاه درآمدزایی و آورده برای خودمان نداریم بلکه دنبال این هستیم که بستری را برای خدمت‌رسانی به مردم آماده کنیم.

دولت پای کار بیمه افراد بالای ۵۰ سال بیاید

در جلسه شورای عالی ستایشگری تصویب شد که بنیاد دعبل باید مداحان بالای ۵۰ سال را بیمه کند. این روند چگونه دنبال خواهد شد؟

بیمه پیرغلامان اهل‌بیت(ع) و پیشکسوتان عرصه ستایشگری، یکی از اجحاف‌هایی است که مخصوصاً دولت گذشته به این جامعه داشته است. دولت گذشته در شرایط کرونا انواع و اقسام حمایت‌ها را از اصناف مختلف به جز جامعه پیرغلامان  داشت. عرصه هیأت و جامعه ستایشگری که واقعاً خیلی از آن‌ها به اشکال مختلف آسیب دیدند، اما دولت گذشته هیچ‌گونه کمکی به آن‌ها نکرد.

ما در موضوع بیمه، محدودیت‌هایی داریم  که برخی از پیرغلامان را متأسفانه نمی‌توانیم بیمه کنیم، اما از دولت جدید انتظار داریم که در این موضوع به ما کمک کند، خصوصاً درباره موضوع پیرغلامان بالای ۵۰ سال که ما به خاطر محدویت‌های ضوابط سازمان تامین اجتماعی نمی‌توانیم این عزیزان را بیمه کنیم. از دولت جدید خواستاریم نه صرفاً برای پیرغلامان بلکه برای تمام اقشار این مشکل بیمه سنین بالای ۵۰ سال را مرتفع کند تا در این شرایط سخت معیشتی حمایتی برای آنان باشد.

ما می‌خواهیم مشکل تمام صنوف حل شود. ما نمی‌خواهیم برای جامعه پیرغلامان و فعالان عرصه هیأت استثنایی قائل شوند. همه این عزیزان عمر و وقتشان را برای مردم گذاشتند، دوست داریم این دولت اهتمامی داشته باشد و مشکل همه را حل کند؛ یعنی ضوابطی گذاشته شود که این مشکل برای همه حل شود. این عزیزان در این سنین، نیازمند خدمات درمانی و حمایتی هستند، ولی هیچ خدمات بیمه‌ای و درمانی نمی‌توانند داشته باشند و در زمینه درمان، دچار مشکلات جدی می‌شوند.

دولت می‌تواند این شرایط را فراهم کند. مگر چه تعداد این مشکل را دارند؟ عدد آن محدود و معدود و کاملاً مشخص است که این کار را می‌توان انجام داد.

تا دو هفته دیگر آمار مداحان بالای ۵۰ سال نیازمند بیمه احصا می‌شود

آماری دارید که در سطح کشور چه تعداد پیرغلام بالای ۵۰ سال داریم که نیازمند پوشش بیمه‌ هستند؟

ما داریم این موضوع را احصاء می‌کنیم. در کل استان‌ها این پالایش در حال انجام است تا تعداد کسانی که بیمه نشده‌اند و بالای ۵۰ سال دارند، مشخص شود و ان‌شاءالله تا دو هفته دیگر، عدد آن مشخص می‌شود تا در جلسه شورای ستایشگری گزارش دهیم.

از سوی دیگر حجت‌الاسلام قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی نیز در حال رایزنی جدی با وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی است تا بتوانیم مشکلات بیمه‌ای را با کمک دولت حل کنیم. عزم خوبی هم در مجموعه وزارت کار دیده می‌شود. مذاکراتی هم انجام شده و امیدواریم دولت با همت و سرعت بیش‌تری در این موضوع وارد شود تا بتوانیم این خدمات را انجام دهیم.

میزان پرداخت حق بیمه تابع نظر سازمان تأمین اجتماعی است

سال گذشته پالایشی در بنیاد دعبل صورت گرفت که همزمان با افزایش حق بیمه از سوی سازمان تأمین اجتماعی شد و برای برخی هم اشتباه جا افتاد که هدف، افزایش دریافتی از آن‌ها بوده است. در خصوص این پالایش توضیح دهید و آماری از تعداد بیمه شده‌ها هم ارائه کنید؟

ما یک نظام پالایش را طراحی کردیم که براساس آن طی یک سال گذشته کل بیمه‌شده‌ها را پالایش کردیم. افراد جدید را هم که در حال پالایش جدید هستیم تا براساس یک نظام استحقاقی آن‌ها را زیرپوشش قرار دهیم. شرایط و ضوابطی را طراحی کردیم تا افراد جدید براساس آن تحت حمایت و پوشش قرار گیرند.

در حال حاضر ۲ هزار و ۵۰ نفر بیمه‌ شده بنیاد دعبل هستند که زیر پوشش بیمه تامین‌ اجتماعی هستند. میزان حق بیمه‌ای که ما به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کنیم تابع دستورالعمل‌های آن سازمان و براساس پایه حقوق کارگری است که هر سال افزایش پیدا می‌کند و ما هم تابع آن هستیم.

طی سال گذشته و سال جاری این میزان افزایش خیلی زیادی داشت و به همان نسبت مبلغ پرداختی بنیاد نسبت به سازمان تامین اجتماعی هم افزایش پیدا کرد، سال آینده هم قطعاً‌ همین خواهد بود. قاعدتاً سعی می‌کنیم این فشار کمتر به مخاطب ما وارد شود ولی بخشی از آن هم ناگزیر است.

عموماً‌ بیمه شدگان ما بالای ۴۰ سال یا بین ۴۰ تا ۵۰ سال سن دارند و البته آنها هم کسانی هستند که به‌نوعی آسیب‌دیده هستند، یعنی شرایط خاص دارند. ما در میان بیمه شدگان اصلاً کسانی را نداریم که وضعیت معیشتی خوب داشته باشند.

مداحان مستمر و از لحاظ معیشتی مستحق، بیمه می‌شوند

شاخص‌های درنظر گرفته شده برای زیر پوشش قرار گرفتن افراد جدید، شامل چه مواردی است؟

حول دو محور شاخص‌هایی درنظر گرفته شده است. اول در مورد وضعیت معیشتی و وضعیت اقتصادی آن افراد است که یکسری شاخص‌ها لحاظ می‌شود که حتماً باید طبق آن‌ها این موارد انجام شود تا تحت حمایت قرار بگیرند. دوم بحث تخصصی است یعنی فرضاً در مورد ستایشگران، حتماً‌ باید مداح مستمر باشند.

ما بنا نداریم تمام مداحان کشور که قریب ۹۰ هزار نفر هستند و غالب آنها هم شاغل هستند، بیمه کنیم بلکه ما فقط پیرغلامانی را که از نظر شرایط اقتصادی و معیشتی مشکلاتی دارند، زیر پوشش قرار می‌دهیم. این قشر هم براساس شاخص‌هایی انتخاب می‌شوند. برای بررسی این شاخص‌ها در هر استان کمیته ارزیابی با حضور شورای دعبل تشکیل می‌شوند و پالایش اولیه را انجام می‌دهند، سپس اطلاعات به مرکز ارسال می‌َشود و ما در مرکز یک پالایش نهایی انجام می‌دهیم و بعد اقدام می‌شود.

قبلاً ما صرفاً یک نماینده در هراستان داشتیم که صفر تا صد کار را همان فرد در استان انجام می‌داد، اما در حال حاضر در هر استان یک شورا و یک کمیته ۷ نفره تشکیل با عضویت مدیرکل تبلیغات استان، رئیس کانون مداحان استان، دبیر شورای شبکه‌های هیأت استان و سه نفر از معتمدین استان به علاوه نماینده ما در استان شده است که کارهای بنیاد دعبل را پیگیری می‌کنند. این رصد ابتدا در شهرستان‌ها انجام می‌شود، اطلاعات به استان می‌آید و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در آینده از شورای هیأت‌ها مذهبی استان هم در این شبکه عضو خواهند شد. البته صرفاً بنا نداریم که این رصد را از شبکه‌های تخصصی بگیریم بلکه از ادارات تبلیغات اسلامی در شهرستان‌ها، هم اطلاعات جمع‌آوری و در استان پالایش می‌شود و نهایت در سطح ملی تایید نهایی انجام می‌شود.

روش ثبت‌نام افراد جدید برای پوشش بیمه

برای ثبت‌نام افراد در این دوره جدید هم برنامه‌ریزی شده است؟

بله، ما از ادارات کل تبلیغات اسلامی استا‌ن‌ها تقاضا کردیم که در‌ آنجا دفتری ویژه بنیاد دعبل، ایجاد شود که پاسخگوی مراجعات باشد یعنی ما ساعاتی را در هفته مشخص می‌کنیم که تمام افرادی که احیاناً در شبکه رصد ما نیستند بتوانند به آنجا مراجعه کنند تا ما این اعلام نیاز و پالایش را داشته باشیم. در مرحله بعدی هم که سامانه جامع ما در اردیبهشت‌ماه و ماه رمضان راه‌اندازی شد، این دسترسی برای عموم فراهم است تا از آن طریق برای زیر پوشش بیمه قرار گرفتن اعلام نیاز و ثبت‌نام کنند.

پالایش سالیانه در دستور کار ماست که مثلاً کسی ۵ سال پیش شرایط خاصی داشت، آیا امروز هم آن شرایط را دارد یا ندارد؟ ما این پالایش را سالیانه‌ و به صورت مستمر انجام می‌دهیم. این سامانه هم به صورت خوداظهاری است، یعنی هر فردی می‌تواند این موضوع را انجام دهد و نیاز به معرف نیست. فرد می‌تواند در سامانه این درخواست را ارائه دهد تا در آن کمیته پالایش، بررسی صلاحیت براساس نظام استحقاق انجام شود.

کدام مداحان بیمه تکمیلی می‌شوند؟

هفته گذشته اطلاعیه‌ای برای زیر پوشش قرارگرفتن بیمه تکمیلی مداحان اعلام شد، این بیمه شامل چه افرادی می‌شود؟

ما توافقی با بیمه دانا داشتیم تا مداحان، فعالان فرهنگی و مسئولان هیأت‌ها شامل بیمه تکمیلی شوند. این ثبت‌نام از ۸ دی‌ماه تا ۱۶ دی‌ماه انجام می‌شود. تمامی بیمه‌شده‌های دعبل زیر پوشش بیمه دانا قرار می‌گیرند که یک شرایط خوب و ویژه‌ای دارد. جدای از آن که مداحان، فعالان فرهنگی و مسئولین هیأت‌ها که خود بیمه پایه دارند می‌توانند زیر پوشش این بیمه قرار بگیرند که با دریافت حداقل وجه ممکن هم انجام می‌شود که خدمات آن هم بدون سقف است یعنی شرایط ویژه و خوبی دارد.

ماهیانه هر نفری ۱۴۰ هزار تومان باید برای این بیمه پرداخت کند که شرایط ویژه‌ای است که بدون سقف است.

فعالان فرهنگی چه افرادی هستند؟

فعالان فرهنگی، اعضای مجموعه‌ تشکل‌های دینی است که در قالب‌ کانون‌های فرهنگی و انجمن اسلامی فعالیت می‌کنند. یعنی تشکل‌های شاخصی که شاید الزاماً حتماً هیأت نباشند بلکه منظور کانون‌ها و انجمن‌های فرهنگی است که تایید فعالیت آن‌ها در این زمینه، از طرف اداره کل تبلیغات اسلامی استان است تا این افراد را زیر پوشش بیمه تکمیلی قرار بگیرند.

افراد متقاضی این بیمه باید از طریق لینک ثبت‌نامی (اینجا) تا ۱۶ دی‌ماه ثبت‌نام کنند تا بعد از تایید نهایی و پالایش لیست، زیر پوشش قرار بگیرند.

جشنواره کسب‌و‌کارهای هیأتی برگزار می‌شود

باتوجه به شرایط کنونی کشور انتظار برنامه‌های خدماتی و حمایتی بنیاد دعبل برای مداحان بیش از بیمه است، در این زمینه‌ها هم برنامه دارید؟

صندوق قرض‌الحسنه بنیاد تاسیس شده است که یکی از صد نوع خدماتی است که طراحی شده است تا با کمک مردم و خیرین بتوانیم تسهیلات قرض‌الحسنه و بدون سود در شرایط خاص و به افراد خاص پرداخت کنیم که با دو صندوق عامل هم طرف مذاکره هستیم که از طریق آن‌ها این وام‌ها را پرداخت کنیم.

در مورد اشتغال هم، با رویکردی که بنیاد دعبل به‌عنوان مرکز جامع خدمات خواهد داشت تلاش داریم تا این خلاء و مساله‌ را برطرف کنیم. اعتقاد ما این است همانطور که هیأت‌های مذهبی همیشه مساله‌ حل‌کن مشکلات کشور بودند، در موضوع اشتغال و اشتغال‌زایی هم اگر پای کار بیایند، این مسأله حل خواهد شد. ما از وزارت کار تقاضا داریم و اعلام آمادگی می‌کنیم تا بستر و مکانیزم اشتغال‌زایی را توسط هیأت‌های مذهبی فراهم کند.

هیأت‌ها در دوران کرونا نشان دادند که حل‌کننده مسائل و آسیب‌های دوران کرونا برای خیلی از اقشار مختلف بودند. در زمان سیل و زلزله و خیلی از مسائل، هیأت‌ها پیش‌رو بودند، در دولت جدید، اگر به دنبال حل مشکل اشتغال هستیم، بنیاد دعبل و مجموعه سازمان تبلیغات آمادگی این را دارند که به واسطه هیأت‌های مذهبی و با کمک مردم، شرایطی را فراهم کنیم تا این مشکل برطرف شود.

هیأت‌ها در بحث بنگاه‌های زودبازده و خرد، تولید و یا کسب‌و‌کارهای هیأت‌محور می‌توانند فعال شوند. برای نمایش این ظرفیت‌های جشنواره‌ای را هم طراحی کردیم که بهمن‌ماه فراخوان آن اعلام می‌شود و اختتامیه اسفندماه خواهد بود تا اولین رویداد کسب‌و‌کارهای هیأت‌پایه،‌ با محور اقتصاد هیأت را برگزار کنیم. نگاه ما این است که می‌توانیم دو گروه را در این موضوع شناسایی و حمایت کنیم، اول استارتاپ‌ها و کسب‌‌وکارهایی که به‌نوعی به هیأت‌ها خدمات می‌دهند، به طور مثال از تولیدکنندگان پرچم و بیرق گرفته تا خدمات صوت و تصویری، تا مجموعه‌هایی که در حوزه رسانه‌ای فعال هستند.

از آن طرف هم مجموعه‌هاو استارتاپ‌هایی که برآمده از بدنه هیأت هستند که در این بخش‌ هم مجموعه‌های بسیاری داریم که حتی کارآفرین‌های برتر کشور هم هستند اما دیده نمی‌شوند و با مختصری حمایت، می‌توانند بسترساز یک اقدام بزرگ در کشور باشند. این‌ها را در قالب این جشنواره شناسایی و حمایت می‌کنیم و به دولت هم ارائه می‌شود تا حمایت ویژه شوند.

بودجه افزایش پیدا نکرده، جای تصدی‌گری، تسهیل‌گری می‌کنیم

همواره مدیران سابق بنیاد دعبل برای توسعه فعالیت‌ها از بودجه گلایه داشتند، گشایشی رقم خورده است؟

ما اولاً به لطف خدا امید داریم یعنی اعتقاد داریم که ان‌شاءالله اگر قدمی را برای خدمت به مردم نیت کنیم، برداریم حتماً خدا هم کمک و نصرت خواهد کرد منتها ما بنا داریم از ظرفیت خود این مجموعه استفاده کنیم. در آن سامانه تبادل خدمات؛ بسیاری از این فعالیت‌ها تسهیل می‌شود. به این معنا نیست که همه این کارها را با نگاه تصدی‌گرانه انجام خواهیم داد، اولویت ما تصدی‌گری نیست و بنا داریم با یک هم‌افزایی، بسترسازی کنیم که مجموعه‌ها و هیات‌ها خدماتی را ارائه دهند.

البته در زمینه‌هایی هم کار ما حمایت است که با حمایت دولت و سازمان تبلیغات اسلامی به پیش خواهیم رفت.

خیرین وقف‌هایی برای کمک به پیرغلامان ثبت کنند

در روز معارفه شما حجت‌الاسلام قمی خیرین را دعوت به حمایت از دعبل کرد و حتی برای ثبت موقوفات در این خصوص فراخوان داد، در این زمینه چه کردید؟

ما دنبال این هستیم و استقبال می‌کنیم و از خیرین که نیت وقف دارند خواهش می‌کنیم که این شرایط آماده و مهیا و مشخصی است و کاملاً شفاف است و موقوفات خود را با نیت کمک و حمایت از پیرغلامان ثبت کنند. درحال رایزنی با رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه هم هستیم تا بتوانیم از موضوعات مرتبط با تعزیه‌داری امام حسین(ع) در این حوزه استفاده کنیم. امیدواریم با فراهم شدن این امکانات بتوانیم شرایطی فراهم کنیم تا افراد بیشتری با اطمینان‌خاطر تحت‌پوشش قرار گیرند. تمام بودجه‌ها و کارهای بنیاد غالباً مردمی است، یعنی مردم خودشان به همدیگر کمک می‌کنند البته متاسفانه دولت‌های گذشته از جامعه مذهبی و هیأتی حمایتی نکردند.

منبع:فارس