عرضه شدن انسان‌ها بر خداوند در روز قیامت چگونه است؟

عقیق: آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، در ادامه جلسات تفسیر سوره مبارکه کهف با اشاره به آیه شریفه «یَوْمَ نُسَیِّرُ الْجِبَالَ وَتَرَی الْأَرْضَ بَارِزَةً وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا»، گفت: این آیه شریفه ناظر به روز قیامت است، بارها عرض شد دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم مادی است و روز قیامت هم زندگی مادی است ولی در بین این دو دنیا، برزخ است که عالم مادی نیست و جسم وجود ندارد هر چند شکل و مثال هست.

آیت‌الله هادوی تهرانی اظهار کرد: مادی بودن عالم قیامت به معنای آن نیست که شبیه دنیای کنونی است. حرکت کوه در دنیا باعث صاف شدن زمین نمی‌شود و کنار زدن کوه‌ها معنا ندارد زیرا اگر جابجا شود باز کوه از بین نخواهد رفت، بنابراین حرکت کوه‌ها در آخرت را نمی‌توان با وضعیت کنونی قیاس کرد لذا مفسران درباره حرکت کوه‌ها در روز قیامت نظرات مختلفی بیان کرده‌اند.

وی با بیان اینکه براساس برخی نظرات، حشر مخصوص انسان‌ها نیست، گفت: همچنین زمین مسطح نیست و کروی است و حتی اگر صاف صاف هم بود وقتی کوه‌ها حرکت کنند یک محدوده‌ای را می‌توانستیم ببینیم نه همه سطح آن را. همچنین اگر زمین در روز قیامت را با زمین دنیا مقایسه کنیم این پرسش پدید می‌آید که در طول تاریخ این همه انسان و موجودات روی زمین آمده و مرده‌اند و اگر محشور شوند و هر کدام یک متر جا بگیرند زمین ظرفیت نخواهد داشت.

استاد درس خارج حوزه علمیه بیان کرد: دانش ما از دنیای مادی خودمان به قدری اندک است که تقریباً هیچ چیزی نمی‌دانیم، به قول فیزیکدان فرانسوی ما زمانی گمان می‌کردیم که بخشی از عالم ماده را شناسایی کرده‌ایم ولی با همه پیشرفت‌ها به ده درصد عالم ماده هم اشراف نداریم؛ بعد از نظریه ماده تاریک عالم، اثبات شد که بیش از ۹۰ درصد دنیا، برای ما قابل فهم و شناخت نیست. اصل وجود ماده تاریک از نظر فیزیک اثبات شده ولی هیچ اطلاعی از آن در دست نیست.

دانش محدود انسان

آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: ما با این دانش محدود نمی‌توانیم قیامت را محاسبه کنیم و مثلاً بگوییم این همه موجودات روی زمین جا نمی‌گیرند ضمن اینکه این بحث هم مطرح است که عالم مادی آن دنیا وضع کاملاً متفاوتی دارد. بنابراین شبهاتی که مطرح می‌شود وجهی ندارد.

استاد حوزه علمیه همچنین با اشاره به مفاد آیه بعد «وَعُرِضُوا عَلَی رَبِّکَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونَا کَمَا خَلَقْنَاکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ بَلْ زَعَمْتُمْ أَلَّنْ نَجْعَلَ لَکُمْ مَوْعِدًا» اضافه کرد: به تعبیر شیخ طوسی انسان‌ها در روز قیامت صف به صف مانند صفوف نماز بر خدا عرضه می‌شوند؛ البته ایشان آورده که برخی مفسران گفته‌اند، صفا یعنی همه بر خدا عرضه خواهند شد و کسی نمی‌تواند پشت سر بقیه مخفی شده و یا از حساب و کتاب فرار کند. میلیاردها انسان در صف هستند و برای حساب و کتاب بر خداوند عرضه خواهند شد.

آیت‌الله هادوی تهرانی گفت: فردی اخیراً مطلبی علمی درباره شب جمعه اول ماه رجب، نوشته و ایراد سندی و محتوایی بر روایت مرتبط با شب جمعه اول رجب وارد کرده بود. در روایت دارد که خداوند خودش در این شب می‌آید و …؛ این فرد به همین مسئله آمدن خدا ایراد وارد کرده بود در حالی که خداوند وسایل و وسائط دارد نه اینکه خدا مانند انسان و اجسام قابلیت تحرک و رفت و آمد داشته باشد.

وی اضافه کرد: فردی می‌گفت من کتاب توحید یکی از روحانیون معروف را نزد آیت‌الله بهاءالدینی بردم و ایشان گفت که فلانی خدا را می‌شناسد؟ من از حرف ایشان متعجب شدم که چرا این حرف را در شأن وی که فرد عالم و خوبی است بیان کرده است ولی بعدها که او به عراق رفت و حرف‌های عجیب و غریب در رادیو عراق و بر ضد جمهوری اسلامی می‌زد من پی به سخن آیت‌الله بهاءالدینی بردم.

استاد درس خارج حوزه بیان کرد: عرضه شدن انسان‌ها بر خداوند در روز قیامت اینطور نیست که خدا جسم باشد و افراد نزد او بروند بلکه احاطه علم و قدرت الهی و اعمال آن از طریق وسایل و وسائط است. خدا به همه چیز علم حضوری دارد و خود معلول در نزد خدا حاضر است و خدا گذشته و حال و آینده ندارد لذا دنیا و برزخ و قیامت ما همین الان در نزد خدا حاضر است؛ نزد او الان و دیروز و فردا معنا ندارد و ما به علت محدودیت در زمان، مجبوریم از این واژه‌ها استفاده کنیم.

منبع:مهر