هدف از اعتکاف خودشناسی هرچه بیشتراست

عقیق: حجت الاسلام والمسلمین دکتر مسعود آذربایجانی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفتگویی در مورد اینکه سنت اعتکاف چه تأثیری بر اخلاق و معنویت جامعه دارد گفت: اعتکاف یکی از مناسک دینی است که مستحب هم است. یعنی فرصتی برای بررسی و بازنگری وضعیت روحی و معنوی خود انسان است. در آن قابلیتها و رفتار و کردار و احساسات خود فرد مورد توجه قرار می گیرد و انسان فرصتی می یابد که درباره رابطه خودش با خداوند متعال به تفکر و تأمل بپردازد و آن را مورد بازرسی قرار دهد.

وی افزود:  اگر این مسئله تحت تأثیر مسائل ظاهری قرار نگیرد و به عنوان آن چیزی که در فلسفه اعتکاف تشریح شده همان انجام شود قطعاً آثار و برکات معنوی زیادی برای فرد و جامعه دارد. از جمله اینکه  انسان می توان خطاهای خودش را اصلاح کند، یعنی با تأمل در رفتارها و معاشرت ها و عملکردهای اخلاقی و اجتماعی گذشته خویش به خطاهای خود پی ببرد و آنها را اصلاح کند.

این محقق و پژوهشگر  علوم و معارف دینی ادامه داد: به ویژه برای کسانی که مسئول هستند. در این سه روز می توانند به عملکرد مسئولیتهایشان فکر کنند و ضعفها و سستی هایی که در انجام این امور مرتکب شده اند را شناسایی و آنها را جبران کنند، ولی اگر خدای ناکرده یک نگاه فرمالیستی یا به اصطلاح اهل هنر فقط به جنبه های صوری و کمی آن نگاه کنند و بخواهیم این مناسک را به مراسمی که  جنبه سیاسی دارد تبدیل کنیم یا سخنرانی ها  و مداحی های خاصی برایش قائل شویم قطعا از فلسفه اعتکاف خارج می شویم و نمی گذاریم فرصتی که افراد پیدا کرده اند که سر به جیب تفکر فرو برند دومرتبه سرها را بالا می آوریم که به دیگران نگاه کنیم.

  عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: تمام هدف اعتکاف این است که در این مدت اعتکاف از جامعه و خانواده و از اشتغالات و شلوغی های روتینی که برای ما وجود دارد و ما را احاطه کرده است فاصله بگیریم. بتوانیم در یک خلأ نسبی خودمان را باز یابیم و معتکف شویم. این چنین است که هشدار می دهم مراقب ظاهر گرایی ها در این مراسم باشیم.

 آذربایجانی در مورد اینکه چگونه می توان از نتایج و فواید مثبت اعتکاف بیشتر بهره برد هم گفت: یکی اینکه سعی کنیم بعد فردی اعتکاف که در حقیقت جنبه معنوی اعتکاف ناشی از همین است آنرا تقویت کنیم. هدفمان کثرت افراد نباشد و به خصوص اگر امتیازهای خاصی در این مراسم است حالا نمی خواهم بگویم امتیاز بلکه غذا یا هدیه ای داده می شود سعی کنیم در حد بسیار ساده و یا با اجازه خود افراد باشد. چنین انگیزه های برای اعتکاف ممکن است بسیار کم باشد اما همین مقدار کم هم از کلیت قضیه خبر می دهد. باید از اینگونه انگیزه ها خودمان را رها و محافظت کنیم و نیتمان فقط قرب الی الله باشد و مسائل سیاسی را وارد اعتکاف نکنیم.

وی افزد: اعتکاف باید در فلسفه خودش باقی بماند و افراد بهتر است به مکانهایی که دورتر از محلات و آشناییت خودشان است بروند و ناشناس باشند. نباید اعتکاف به جلسات دوستانه که بخش عمده ای از آنها بیهوده است تبدیل شود. افراد در محیطهای دور از خانه و آشنا به صورت ناشناس به تفکر و تأمل بیشتر راجع خودشان بپردازند. درواقع به خودشناسی هرچه بیشتر که هدف اصلی اعتکاف است نزدیک شوند.