عقیق: توصیه های حاج محمد نوروزی به مداحان و ذاکرین جوان؛

*خواننده شدن(مداح شدن) در برگیرنده همه امور (سخنران، مداح، ادعیه­خوان، منبری و...) بوده و می­تواند هیچکدام نیز نباشد. بطور مثال اولین امری که یک تاجر نیاز دارد سرمایه است. بعضی اقتضاء هوش و ذکاوت را نیز مکمل می­دانند.

*در خواندن(محدود صوتی خواندن که حدود پنج درصد مداحی را در بر می گیرد) ، اولین موضوع مورد نیاز داشتن حداقل صدای مناسب می­باشد و کسانی که فاقد این فاکتور اساسی هستند برای (فراگیری) اجرای برنامه­های خود دچار زحمت می­شوند(باید تلاش بیشتری داشته باشند). نداشتن صدا عیبی نداشته ولی دارا بودن آن، از حداقل نیازمندی­های اصلی بشمار می­رود.

*دومین نیازمندی در موضوع ذاکری تبعیت از استاد است. حدوداً از سال 1365 به بعد عدم نیاز به استاد بین ذاکرین رواج یافته و اخیراً نیز استفاده از سی­دی و نوارهای کاست جایگزین حضور در کنار اساتید برای یادگیری و آموزش گردیده است.

*یک دانشجو یا دانش­آموز می­تواند از طریق خواندن و مطالعه کتب تحصیل داشته و به مدارج تحصیلی برسد اما وقتی به مقطع دکتری رسید هیچ وقت بیمار برای جراحی نزد چنین پزشکی که تجربه­ای نداشته و بجای حضور در صحنه و میدان عمل، آموخته­های او از منابع درسی بوده، نخواهد رفت. این فرد زمانی به یک شخص مجرب، خبره و کارآمد تبدیل می­شود که بعد از کسب تئوری و اتمام مطالعاتش تحت نظر اساتید، تشریح جراحی بدن را دیده و آموخته باشد. لذا نگاه شاگرد روی دست استاد و تربیت او با نظارت وی مناسب خواهد بود. این مثال نشان می­دهد فرد ذاکر نیز باید در کنار استادش قرار گیرد (نفس به نفس او داشته باشد.)

* در خصوص مسئله تقلید در زمان تعلیم و آموزش مداحی و اینکه آیا می­شود با این روش شرایط رشد را طی نمود یا نه؟ بله می­شود اما مقیاس زمان مهم خواهد بود. نباید تا آخر عمر به طول بیانجامد.

*در بخشی از تقلید، شاگرد از صدای استاد تقلید دارد اما در حرکات و سکناتی که متاثر از تجارب و شرایط و اقتضائات میدانی توسط استاد صورت می­گیرد، تبعیت از این موضوع جایز نیست. من از استادم درباره نحوه خواندن، تحریرها و... مشابه او عمل می­کنم اما کاری که استاد با کسب تجربه چند ده ساله در زمان برگزای مراسم انجام می­دهد و حرکات او را اگر من در بدو ورود و ابتدای آموزش انجام دهم برای مستمع پذیرفتنی نخواهد بود.

برخی آفات و آسیب های کنونی در عرصه مداحی 

*در عالم مادحی مشهور شدن مهم نیست و تا زمانی که  قدرت و شرایط و توان حضور روی منبر را داشته باشی مخاطب و مستمع از تو به همان اندازه فعالیت و اجرای مراسم را خواهد خواست.

*در زمان کنونی یکی از معیارهای ناصحیح در اختیار گرفتن تولیت انجام و اجرای برنامه­های مذهبی توسط افراد غیرمرتبط و غیرمسئول گردیده و سایر اشخاص در کسوت­های متفرقه عهده­دار امور ذاکرین شده­اند. در حالیکه فعل و امر اصلی مربوط به خود مداح(ان است) بوده اما انجام این مسئله و اعمال آن را به بنده واگذار نمی­کنند بطور مثال عدم شناخت مردم نسبت به شخصیت­های عرصه مادحی و ذاکری یکی از مصادیق بارز این موضوع بشمار رفته و مردم بیشتر این چهره­ها را نمی­شناسند.

*تغییر در برخی از رفتارهای موجود برای انتخاب و اعزام مادح به سایر شهرها و استان­ها باید اصلاح شود.انحصارطلبی در جامعه مداحی بیداد می­کند مانند اعزام مداح به شهرهای مختلف (مانند  قم، مشهد و...)، مگر در این شهرها مادح یا ذاکر وجود ندارد؟ که بنده نوعی باید بروم و در آن جا اجرای مراسم داشته باشم.

توصیه­های تجربی و مهارتی:

*اگر بخواهی بعنوان یک ذاکر تاثیرگذار شناخته شده و در اداره مجالس موفق باشی باید در وهله اول به دنبال یادگیری قرآن (مداومت در قرائت و درک مفاهیم قرآن) باشی. عدم تسلط بر قرائت و درک مضامین قرآن برای شخصیت ذاکر مناسب نیست.

*ادعیه را حفظ کنید یادگیری کافی نیست یک مداح باید(بهتر است) زیارت عاشورا، دعای کمیل و دعای ندبه را در محفوظات خود داشته باشد. عدم امکان قرائت صحیح و موثر زیارت جامعه کبیره توسط ذاکر بار منفی و افت شخصیتی بهمراه خواهد داشت. در کنار این مسائل، تحت نظر استاد آموخته­های کسب شده را تقویت و حتی بحور شعری را نیز از وی بیاموزید.

*در حال حاضر برخی از جزوات تدوین شده شعری با فرهنگ اصیل و مقدس اهلبیت فاصله داشته و حتی بحر شعری مطالب آن نیز نامشخص است.

*در مجالس ختم، خواندن اشعار در مذمت دنیا و درباره عالم عقبی مورد تاکید بوده و به جای گویش­های نامناسب فردوس مکان، جنت مکان، خلدآشیان بخصوص بدون شناخت از شخصیت و کسوت فرد متوفی، بکارگیری الفاظ، اصطلاحات و تعابیری که با روحیه دوره زندگانی وی نیز منافات داشته، بین مردم نوعی بداندیشی را حاکم ساخته، استفاده از سرمایه شعری و محتوای غنی توسل قابل توجه می­باشد.

*اصل بر این است: اشعاری که در مجلس توسل به حضرت سیدالشهدا(ع) قرائت شده لزومی به استفاده آن در سایر مجالس نیست.

*اگر کسی فقیر بماند عیب و یا عاری نصیب او نمی­شود اما اگر کسی مدیون شده و حقی از دیگران بر گردن داشته باشد مرگ بر این فرد سخت خواهد بود.

*در شرایط فعلی اگر توانایی خادمی و عرض ادب در دستگاه عزاداری حضرت حسین(ع) را دارا هستی، ماندن در این سِلک با حفظ نمودن خودت بلا اشکال(مرضی رضای حق) است ولی اگر دیدی توانایی حفظ خیلی از مسائل (کنترل نگاه، عدم ارتکاب به معاصی و...) را نداری ماندن در این سِلک مجاز نخواهد بود. (باید با تمام وجود در این عرصه بکوشی و خودت را بسازی) چون مداحی در این عرصه به مثابه مرصادی سخت بشمار می­رود.

*مداح باید از پوشش ظاهری مناسب برخوردار، چهره وی باید زیبا و شاخص بوده تا بین جامعه عمومی و اجتماعی بخوبی در جذب مستمع موفق عمل نماید. امروزه برخی از مستمعین نمی­دانند برای چه دارند گریه می­کنند. لذا اینقدر باید جاذبه بیانی، کلامی، گفتاری، ظاهری و علمی و عملی دارا بوده (باشید) تا مردم و مستمعین به مکتب اهلبیت(ع) جذب گردند.

*خواندن نماز اول وقت توصیه موکد است. بلند شدن از بستر قبل از اذان صبح و در دل شب حتی نیم ساعت قبل از نماز اول وقت صبح، منافع زیادی بهمراه خواهد داشت ولو اینکه با هدف قرائت شعر و یا مطالعه مناقب اهلبیت(ع) صورت گیرد.

*عبادت کردن در دوره سنی جوانی، قرائت هر روز زیارت عاشورا سرمایه­ای برای دوره کهولت و پیری خواهد بود. افراد مسن با وابستگی­ها و تعلقاتی مانند همسر، فرزندان و نوه­ها دیگر شرایط دوره جوانی و آزاد بودن در انجام اعمال عبادی را ندارند. عبادت کردن توصیه منحصر ما به مستمع نبوده بلکه نیازمندی اصلی و اساسی ما محسوب می­شود.