چطور قرآن کریم هدایت انسان قرن ۲۱ را تضمین می‌کند؟

عقیق:علی بیرانوند در یادداشتی که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به اوصاف پیامبر اکرم (ص) از دیدگاه قرآن پرداخته و رمز و رازهای زندگی ایشان را بیان کرده است که در ادامه می‌خوانیم:

یکی از تکنیک‌ها و حربه‌های دشمن در جنگ رسانه‌ای علیه آموزه‌های دینی و اسلامی، تخریب مبانی و اصول و ارکان راهبردی اندیشه اسلامی است. در واقع آن‌ها تلاش دارند با تخریب و خدشه واردکردن به منابع اصلی و اصیل فرهنگ و اندیشه اسلامی، اصل این آئین مقدس را به چالش کشیده و معارف آن را فاقد کارایی و اثربخشی در جامعه معرفی نمایند. برای نمونه در یکی از شیطنت‌های رسانه‌ای علیه معارف قرآنی این‌چنین شبهه وارد کرده‌اند: «قرآن ادعا دارد که تنها کتاب هدایت بشر است و می‌تواند هدایت انسان را تضمین کند. حال سوال اینجاست: من انسان قرن ۲۱ به بسیاری از مطالب قرآن چه نیازی دارم؟» این دسته از شبهه افکنان در ادامه برای توجیه و تقویت شبهه خود می‌گویند احکام اختصاصی پیامبر (صلی الله علیه و آله) به چه درد جامعه امروزی می‌خورد؟ در این نوشتار تلاش داریم به بررسی و پاسخ این شبهه بپردازیم.

عدم فرسودگی در شاخص‌های سعادت و کمال

‌اولین نکته‌ای که در پاسخ به شبهه باید به آن توجه داشت این است که، آنچه برای هدایت و کمال انسان در طول تاریخ نیاز بوده را خدای متعال در قرآن کریم بیان فرموده است. مسائل و موضوعات اخلاقی، فقهی، اعتقادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تربیتی مطرح شده در قرآن کریم مطالبی نیستند که ضعف‌پذیر باشند و در عصر پیشرفت و تکنولوژی دچار فرسودگی و ناکارآمدی شوند. باید به این نکته مهم توجه داشت که ضعف و نیاز جامعه متمدن امروزی به دلیل نبود توجه کافی به این ذخایر آسمانی و وحیانی است نه ناکارآمد بودن آن.
به عبارت دیگر چالش و نیاز جامعه بشری امروزی، فقدان معرفت و آگاهی به حیات واقعی و نیازهای مادی و معنوی آن است. فقر فکری و معنوی که جامعه امروزی با آن دست‌به‌گریبان است ریشه در فاصله‌گرفتن از نسخه شفابخش وحیانی دارد که خدای متعال توسط آخرین پیامبر خود در اختیار جامعه بشری قرار داده است. پرداختن به موضوعات ناب و وحیانی همچون لزوم معادباوری، اخلاق‌مداری، انسان‌دوستی و خداباوری و … مسائلی نیستند که جامعه بشری در قرن ۲۱ و حتی فراتر از آن به آن نیاز نداشته باشند. چراکه همه این مسائل در راستای نیازهای بشری بوده و پاسخگوی پرسش‌های بنیادین جامعه انسانی و درمانی برای بیماری‌ها و دردهای روحی، فکری و رفتاری جامعه بشری می‌باشد.

عدم فهم مسائل را نباید حمل بر ناکارآمدی کرد

‌بسیاری از شبهه افکنان به واسطه عناد و دشمنی که با معارف غنی اسلامی دارند نوعاً به دنبال جواب نیستند، چرا که استکبار و نگاه مغرضانه آن‌ها به معارف قرآنی، مانع فهم و درک آیات الهی شده است. از این رو این چنین می‌پندارند که آیات وحیانی فاقد کارایی و اثربخشی در سعادت و کمال جامعه انسانی می‌باشند. این نوع رویکرد و رویه در مواجهه با آیات قرآن کریم، گویای نوع خاصی از بیماری‌های فکری و روحی است که مانع فهم معارف قرآنی می‌شود. «وَ قالُوا قُلُوبُنا فی أَکِنَّةٍ مِمَّا تَدْعُونا إِلَیْهِ وَ فی آذانِنا وَقْرٌ وَ مِنْ بَیْنِنا وَ بَیْنِکَ حِجابٌ فَاعْمَلْ إِنَّنا عامِلُونَ؛ [۱] آنها گفتند: قلب‌های ما نسبت به آنچه ما را به آن دعوت می‌کنی در پوشش‌هایی قرار گرفته و در گوشهای ما سنگینی است، و میان ما و تو حجابی وجود دارد؛ پس تو بدنبال عمل خود باش، ما هم برای خود عمل می‌کنیم!» و لذا این دسته افراد در مواجهه با آیاتی که مرتبط با پیامبر شناسی است ابراز بی‌نیازی کرده و این آیات را فاقد کارایی و اثربخشی در زندگی انسانی می‌دانند. این در حالی است که هر یک از این آیات دارای حکمتهای الهی است که شاید برخی از آنها به‌عنوان متشابهات برای برخی از انسان‌ها تبیین نشده باشد و برخی نیز وسیله‌ای برای امتحان جامعه بشری است تا اینکه میزان ایمان و باور به احکام و آموزه‌های دینی در آنها مورد بررسی قرار گیرد.

احکام خصوصی پیامبر (ص) و حکمت‌های عمومی آن

شبهه افکنان در مواردی برای ناکارآمد جلوه‌دادن معارف قرآن این شبهه را وارد می‌کنند که برخی از احکام خصوصی و اسرار خانوادگی ایشان چه سودی به حال بشر قرن ۲۱ میلادی دارد؟
توضیح و تبیین پاسخ این شبهه کار سخت و مشکلی نیست، مشروط به اینکه به این موضوع توجه داشته باشیم که معارف قرآنی در یک نگاه، منظومه‌ای از معارف را در خود جمع کرده است که همچون پازلی زیبا هر آیه و قطعه در جای مناسب خود قرار دارد. از این رو نوعاً افرادی رابطه بین این قطعه‌های طلایی را فهم و درک نمی‌کنند که شناخت کافی به این مسئله نداشته و ظرفیت پذیرش حقیقت را در خود فراهم نکرده‌اند و در مواردی دچار جهل، عناد و نفاق شده‌اند. در ادامه برخی از حکمت‌هایی را که تقریب به ذهن می‌شود با نگاه ناچیز و کم مقدار خود مورد توجه و بیان قرار می‌دهم.

۱- آیه اول سوره مبارکه تحریم: این آیه مبارکه علی‌رغم اینکه در خصوص ازدواج پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و نوع برخورد زاهدانه ایشان با همسران خود می‌باشد، در بردارنده نوعی پیام عمومی و یک اصل دینی، شرعی و اخلاقی برای همگان است، از جمله عدم حرام کردن امور مشروع و حلال و همچنین عدم لزوم سخت‌گیری‌های طاقت‌فرسا در زندگی زناشویی و حتی غیر زناشویی.
۲- آیه دوم سوره مبارکه تحریم: این آیه می‌تواند مرتبط با مسئله پیامبرشناسی باشد. موضوعی که دربردارندهٔ این پیام کلی است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) از بسیاری از امور غیبی و پشت پرده باخبر است، و به نوعی اشاره به توانایی پیامبر داشته و گویای این است که ایشان با انسان‌های عادی متفاوت می‌باشند.

محقق و مفسر جناب حجت السلام قرائتی در تفسیر نور تنها برای یکی از آیات سوره مبارکه تحریم که در نگاه شبهه افکنان آیات خصوصی پیامبر می‌باشند، قریب به ۱۵ نکته طلایی استخراج می‌نماید که برای همهٔ ادوار جامعه بشری حتی فراتر از عصر تکنولوژی نیز حائز اهمیت و ارزش است. در ادامه به این نکات اشاره می‌نمائیم. از جمله این نکات طلایی عبارت‌اند از:
۱- زن باید رازدار باشد
۲- افشا و عمومی کردن برخی از اخبار برای همه افراد خانواده لزومی ندارد
۳- حفظ آبروی افراد و عدم افشای نام آنها
۴- زنان پیامبر (صلی الله علیه و آله) معصوم نبودند، چراکه برخی از اشتباهات ایشان موردتوجه قرار گرفته است
۵- رهبر جامعه نباید از مسائل خانوادگی خود غافل باشد
۶- اینکه در مدیریت خانواده، نباید از تغافل و سعه‌صدر غافل بود
۷- سرچشمه علم انبیا، علم الهی است. [۲]

پی نوشت‌ها:
[۱]. سوره مبارکه فصلت، آیه ۵.
[۲]. ر. ک: تفسیر نور، ج ۱۰، ص ۱۲۳.

منبع:مهر