عقیق: یکی از اتهاماتی که از سوی دشمنان به مکتب تشیع و آموزه‌های اهل بیت (علیهم‌السلام) زده می‌شود، اعتقاد شیعه به زنازادگی پیروان سایر ادیان و مکاتب است.
این اتهام بر اساس حدیثی از کتاب کافی صورت گرفته که در آن به نقل از امام باقر (علیه‌السلام) آمده است:
«إِنَّ النَّاسَ کُلَّهُمْ أَوْلَادُ بَغَایَا مَا خَلَا شِیعَتَنَا ؛[۱] بخدا سوگند همه مردم فرزندان زنا هستند جز شیعیان ما.»
گرچه این روایت از لحاظ سندی اعتبار لازم را نداشته و علامه مجلسی آن را ضعیف دانسته [۲]؛ اما صرف نظر از مباحث سندی و اعتبار روایت، برداشتی که مخالفان شیعه از این حدیث داشته‌اند نیز برداشت درستی نیست و با توجه به ادامه حدیث می‌توان برداشت صحیح از آن را به دست آورد.
پیش از پرداختن به متن روایت، نشان خواهیم داد برداشت مخالفین با سایر احادیث ائمه (علیهم‌السلام) و همچنین مبانی فقه شیعه تضاد کامل دارد. بنابراین به هیچ عنوان نمی‌توان این برداشت را به عنوان نظر مکتب شیعه در این مسئله تلقی کرد.
قاعده الزام و صحت ازدواج سایر ادیان و مذاهب
یکی از قواعد مشهور و شناخته شده در میان فقهای شیعه «قاعده الزام» است .[۳]
بر اساس این قاعده احکام مربوط به پیروان هر دین و مذهب از جمله احکام ازدواج آن‌ها معتبر و محترم است و آثار شرعی و عرفی مربوطه بر آن‌ها بار می‌شود.
این قاعده بر اساس روایت مختلفی که پیرامون این موضوع وجود دارد شکل گرفته است .[۴]
به عنوان نمونه از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده است که حضرت از نسبت زنا دادن به کنیزان نهی کرده، می‌فرمودند:
«برای هر قومی ازدواجی است .»[۵]
بنابراین ازدواج هر انسانی اگر براساس قواعد و احکام فرهنگ و سرزمین خودش باشد در نظر اسلام محترم بوده و نمی‌توان به فرزندان حاصل از این ازدواج نسبت زنازادگی داد.
سیره ائمه در احترام به سنت‌های مذاهب
در روایات زیادی اهل بیت (علیهم‌السلام) با کسانی که به پیروان سایر ادیان اتهام زنازادگی زده‌اند برخوردهای سخت و تند داشته و آن‌ها را مزمت کرده‌اند.
وقتی شخصی در حضور امام صادق به غلام خود نسبت حرام‌زادگی داد حضرت بسیار ناراحت شده و دست خود را بلند کرده و به پیشانی مبارکشان زده، فرمودند:
«به مادر این غلام تهمت می زنی و به او نسبت ناروا می‌دهی؟»
آن مرد برای توجیه این عمل ناپسند خود به امام صادق (علیه‌السلام) عرض کرد:
«مادر این غلام مسلمان نیست.»
در این هنگام امام صادق (علیه‌السلام) به تندی به آن مرد فرمود:
«از من دور شو. مگر نمی‌دانی که برای هر قوم و جماعتی ازدواج و پیمان زناشویی وجود دارد که با انجام دادن آن خود را از زنا و عمل نامشروع منزّه و پاک می‌گردانند ؟!»[۶]
بررسی معنای حدیث امام باقر (علیه‌السلام) درباره‌ی حرام‌زادگی غیرشیعیان
حدیثی که در ابتدا مقاله از امام باقر (علیه‌السلام) نقل کردیم با صرف‌نظر از اعتبار سندی، از لحاظ دلالت و معنا نیز مقصود دشمنان را نمی‌رساند.
در ادامه روایت، امام باقر (علیه‌السلام) در توجیه سخن خود به موضوع خمس و حق اهل‌بیت از غنایم جنگی اشاره می‌کنند.
می‌دانیم سهمی از غنایم جنگی مسلمانان برای امام معصوم (علیه‌السلام) می‌باشد، همچنین یک پنجم از سود سالانه هر شخص (خمس) نیز باید در اختیار امام قرار گیرد.
با توجه به این نکات امام ضمن اشاره به حقوق غصب شده خود نسبت به غنایم جنگ‌های مسلمانان، خطاب به راوی حدیث می‌فرمایند:
«ای ابا حمزه! سرزمینی گشوده نشود و خمسی از آن بیرون نرود و بر چیزی از آن دست نزنند مگر آنکه به دست آن کس که رسیده حرام باشد… و این‌ها بودند که ما و شیعیان ما را از حقّ خود محروم کردند آن هم بدون آنکه عذری داشته باشند و نه حقّی و نه حجّتی .»[۷]
« بغی» در لغت هم به معنای ستم آمده است و هم به معنای زنا .[۸]
بنابراین ممکن است مقصود امام در این حدیث از «اولاد بغی» می‌تواند «فرزندان ستم» باشد.
حضرت به مال‌های حرامی که در میان مسلمانان به خاطر غصب حق اهل‌بیت (علیهم‌السلام) منتشر گردیده، اشاره می‌کنند. به طور طبیعی فرزندانی که از این اموال مشتبه و مخلوط به حرام به دنیا می‌آیند، فرزندانی هستند که از مال‌های ستم به دنیا آمده‌اند.
نتیجه
بنابر آنچه گفتیم روشن گردید براساس آموزه‌های شیعه سنت‌های ازدواج در میان سایر مذاهب و ادیان محترم است و نمی‌توان به آن‌ها نسبت زنا داد. همچنین حدیث امام باقر (علیه‌السلام) در کافی صرف‌نظر از ضعف سندی دلالتی بر زنازادگی غیرشیعیان ندارد.
پی‌نوشت:
[۱] کافی (چاپ‌اسلامیه)،ج ۸، ص ۲۸۵.
[۲] مرآة العقول، ج ۲۶، ص ۳۰۶.
[۳] القواعد الفقهیة، ج ۳، ص ۱۷۹.
[۴] همان.
[۵] تهذیب الاحکام، ج ۷، ص ۴۷۲.
[۶] کافی (چاپ‌دارالحدیث)، ج ۴، ص ۱۰.
[۷] کافی (چاپ‌اسلامیه)،ج ۸، ص ۲۸۶.
[۸] صحاح، ج ۶، ص ۲۲۸۲.
اندیشه برتر - معاونت تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه
منبع:حوزه
