۰۶ آذر ۱۴۰۳ ۲۵ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۳ : ۰۱
مطالبات قرآنی مقام معظم رهبری/3
لزوم برگزاری جلساتی تنها برای شنیدن آیات الهی
مقام معظم رهبری در بیانات‌شان به اهمیت تلاوت خاشعانه و برگزاری جلساتی تنها برای شنیدن کلام الهی اشاره و به قاریان توصیه کرده‌اند که با خشوع تلاوت کنند و برای تأثیرگذاری بیشتر در هنگام تلاوت به معانی آنها نیز توجه داشته باشند.
عقیق: فعالیت‌های قرآنی در دهه اخیر رشد قابل توجهی داشته است اما با این وجود مقام معظم رهبری نسبت به جایگاه قرآنی کشورمان احساس رضایت ندارند بر همین اساس با مرور مطالبات قرآنی ایشان سعی داریم مسئولان و جامعه قرآنی را نسبت به این مطالبات حساس‌تر کنیم تا از این طریق گامی در جهت تحقق آنها برداشته باشیم.در اولین و دومین شماره این گزارش‌ها با عناوین «متخلق به اخلاق قرآنی باشید/ ارتباط خود را با قرآن قطع نکنید» و «ترویج انس با قرآن نیازی به سیاستگذاری ندارد/ ضرورت تلاوت معناگرا» مطالبات مقام معظم رهبری در حوزه قرآن از سال 1389 تاکنون را مرور کردیم که در سومین شماره آن به بازخوانی مطالبات قرآنی معظم‌له در سال‌های 1388 و 1387 می‌پردازیم.
هر کلمه‌ای از قرآن می‌تواند انقلابی در دل‌ها به وجود بیاورد
مقام معظم رهبری سوم تیرماه سال 1388 در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی فرمودند: «این قرآن نباید فقط حالت شکلی پیدا کند؛ باید گوش کنیم، از کلمات قرآن بهره ببریم. دلمان را بدهیم به قرآن. هر کلمه‌ای از این کلمات قرآن می‌تواند یک انقلابی در دل‌های ما به وجود بیاورد؛ البته برای کسی که مأنوس با قرآن باشد... اگر انس با قرآن باشد و دل دادن به قرآن باشد، انسان آن وقت می‌بیند از هر کلمه قرآن یک قطره مصفا و پاکیزه‌ای نوش جان می‌کند؛ نوری به دل انسان می‌تابد. به این قرآن و به این تلاوت توجه بشود؛ بخصوص که حالا برای کسانی که احتیاج به ترجمه دارند، با ترجمه هم همراه است».
قرآن برای عمل کردن است
رهبری در سوم مرداد ماه سال 1388 در دیدار شرکت‌کنندگان مسابقات بین‌المللی قرآن کریم تصریح کردند: «سعی بکنیم که بهره ما فقط بهره فی‌المجلس و بهره گوش و چشم نباشد؛ دل ما بهره ببرد. قرآن برای عمل کردن است. قرآن برای فهمیدن و اندیشیدن است... هر مقداری که به قرآن عمل کنیم، همان قدر اثرش را خواهیم دید».
ایشان ادامه دادند: «ما از این جلسات قرآنی، از این نشست و برخاست‌های قرآنی، از این مسابقات قرآنی، از این دعوت از قرآنیان سراسر کشور، هدف‌مان این است که به این مقاصد نزدیک بشویم؛ می‌خواهیم با قرآن نزدیک بشویم؛ نزدیکىِ معرفت و نزدیکىِ عمل؛ همت باید این باشد. امروز دنیای اسلام تشنه عمل به قرآن است و دشمنان اسلام این را نمی‌خواهند».
جلسات و تلاوت قرآن مقدمه انس با قرآن است
ایشان در نخستین روز ماه مبارک رمضان، 31 مردادماه سال 1388 در جمع قاریان قرآن با اشاره به اینکه انس با قرآن و تلاوت قرآن در کشور رشد بسیار خوبی کرده است، تصریح کردند: «این جلسات و این ترغیب‌ها به تلاوت‌های خوب، مقدمه است برای اینکه جامعه ما انس با قرآن پیدا کند. از بیگانگی با قرآن که سال‌های متمادی و طولانی کشور ما و ملت ما دچار آن بوده است، نجات پیدا کند، به قرآن نزدیک بشود؛ این تدریجاً دارد پیش می‌رود. البته خیلی هنوز فاصله است تا آنجایی که همه ملت ما، همه جوانان ما، مرد و زن ما، با قرآن انس پیدا کنند که وقتی انس با قرآن پیدا شد، آن وقت این مجال به وجود خواهد آمد که انسان از قرآن استفتاء کند، سخن قرآن را در زمینه مسائل گوناگون زندگی بخواهد و بشنود. این در سایه انس با قرآن انجام خواهد گرفت؛ والّا اینجور نیست که قرآن را هر کسی بدون هیچ انسی، سابقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، همین طور باز کند، یک مطلبی را از توی او لزوماً پیدا کند؛ نه، خیلی اوقات قرآن دست نمی‌دهد، دل نمی‌تواند خود را به مفاهیم قرآنی و معانی قرآنی نزدیک کند. انس که باشد، چرا؛ این عملی خواهد شد. پس اینها مقدمه است برای انس با قرآن».
قاریان با خشوع تلاوت کنند/ خشوع در تلاوت انسان را هدایت می‌کند
رهبری در این دیدار به قاریان نیز توصیه می‌کند که با خشوع تلاوت کنند و می‌فرمایند: «... این لحن‌ها و آهنگ‌ها خوب است؛ اینها چیزهایی است که قرآن را در گوش و دل شیرین می‌کند و در نفوذ قرآن تأثیر می‌گذارد؛ منتها دو جور می‌شود این آهنگ‌های گوناگون را با این صداهای خوب، اداء کرد: یکی اینکه صرفاً کسی خوانندگی می‌کند... یک جور دیگر این است که قرآن را به نحوی بخوانند - با همین صوت‌ها، با همین لحن‌ها و آهنگ‌ها - که خشوع در دل ایجاد کند، دل را به یاد خدا بیندازد «و اذا تلیت علیهم ایاته زادتهم ایمانا»؛ (انفال/2) این، حاصل بشود. انسان را به حالت خشوع و تضرع نزدیک کند؛ اینجوری هم داریم. در همین قرّاء معروفی که هستند، بعضی‌شان اینجوری‌اند؛ خواندنشان، خواندن خشوع است. باید این را رعایت کنید ... و در ضوابط تلاوت خودتان بگنجانید، تا این خشوع به وجود بیاید. وقتی خشوع در مقابل آیات پیدا شد، آن وقت دل از هدایت قرآنی تأثیرپذیر می‌شود».
در تلاوت قرآن استمرار داشته باشید/ خشوع را از عناصر سازنده تلاوت خوب بدانید
رهبر معظم انقلاب اسلامی ادامه دادند: «هرچه شما از قرآن فرا بگیرید، باز یک باب دیگری هست که گشوده بشود؛ گره دیگری هست که باز بشود؛ مجهول دیگری هست که معلوم بشود؛ قرآن اینجوری است. لذا باید دائم قرآن را خواند. خوب، این وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش همین است که با قرآن مأنوس بشویم، جوان‌های ما با صداهای خوب، با لحن‌های خوب قرآن را بخوانند و جهات گوناگون را در آن رعایت بکنند؛ همین طور که عرض کردیم، خشوع را هم جزو مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و عناصر سازنده یک تلاوت خوب قرار بدهند».
نورانیت دل و انس با قرآن را غنیمت بشمارید
رهبری 29 شهریورماه سال 1388 در خطبه‌های نماز عید سعید فطر نیز خاطرنشان کردند: «من دیدم تصویر حضور جوانان را، نوجوانان را، زنان و مردان را، در ماه رمضان در جلسات دعا، در جلسات قرآن، در جلسات ذکر.... توصیه می‌کنم جوان‌ها این دل‌های نرم را، این دل‌های نورانی را مغتنم بشمرند. در سنین بالا کمتر پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید، برای جوان‌ها بیشتر پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید. این دل‌ها را حفظ کنید. نماز اول وقت، حضور در مساجد، تلاوت قرآن، انس با قرآن، انس با ادعیه وارده از اهل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیت(ع) - که گنجینه معارف اسلامی است - را مغتنم بشمرید».
کیفیت استفاده از قرآن را بیاموزید
مقام معظم رهبری 28 مهرماه در دیدار جمعی از بانوان قرآن‌پژوه کشور فرمودند: «با قرآن باید عجین شد؛ مفاهیم قرآنی مفاهیمی است برای زندگی؛ فقط معلومات نیست. گاهی انسان معلومات قرآنی‌اش خوب است، اما از قرآن در زندگی او هیچ اثری نیست».
ایشان افزودند: «در پژوهش‌های قرآنی توجه به کارهای علمیِ مبنایی و اصولی خیلی لازم است. اینجور نیست که هر کس عربی بلد بود، بتواند از قرآن همه مطالب را بفهمد و درک بکند؛ بتواند یک پژوهنده قرآنی باشد؛ نه. اولاً انس با خود قرآن لازم است؛ یعنی پژوهنده قرآنی باید با مجموع قرآن مأنوس باشد؛ تلاوت قرآن، دوباره خواندن قرآن، سه باره خواندن قرآن، تدبرهای شخصی در قرآن، کمک می‌کند به اینکه ما وقتی در یک موضوع خاصی در قرآن دنبال حقائق می‌گردیم، درباره آن موضوع بتوانیم راه به جایی ببریم؛ پس خود انس با قرآن لازم است. بعد هم کیفیت استفاده از قرآن؛ این شیوه‌ای که علمای دین ما، فقهای ما در استفاده از آیات و روایات دارند، یک شیوه تجربه شده است... اینها را باید فرا گرفت».
بسیاری از مشکلات جامعه با انس بانوان با قرآن حل می‌شود
رهبری در ادامه با اشاره به نقش مهم بانوان در تربیت قرآنی جامعه، ادامه دادند: «اگر زن‌ها با قرآن مأنوس بشوند، بسیاری از مشکلات جامعه حل خواهد شد؛ چون انسان‌های نسل بعد در دامن زن پرورش پیدا می‌کند و زن آشنای با قرآن و مأنوس با قرآن و متفاهم با مفاهیم قرآن، خیلی می‌تواند در تربیت فرزند تأثیراتی داشته باشد و امیدواریم ان‌شاءالله به برکت این حرکت عظیم شماها، فردای جامعه ما به مراتب از امروز قرآنی‌تر باشد».
انس با قرآن و تدبر در آیات الهی نقش مهمی در تعمیق معرفت دینی دارد
مقام معظم رهبری 13 بهمن‌ماه سال 1388 در دیدار وزیر علوم و استادان دانشگاه تهران فرمودند: «یک بخش مهم کار فرهنگی، کار دینی است؛ با دین مأنوس کردن، با عبادت انس دادن، لذت عبادت را چشاندن... انس با قرآن و تدبر در قرآن، همچنین تدبر در ادعیه مأثوره‌ای که اعتبار دارد - مثل صحیفه سجادیه و بسیاری از دعاها - در تعمیق معرفت دینی خیلی نقش دارد».
*مطالبات رهبری در حوزه قرآن در سال 1387
جلساتی تنها برای شنیدن آیات الهی برگزار کنید
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار قاریان قرآن در 12 شهریورماه سال 1387 فرمودند: «یاد بگیریم که جلساتی داشته باشیم، فقط برای شنیدن کلام‌اللَّه. جلسه زیاد هست، لیکن احتیاج هست در میان مردم ما - که قلباً علاقه‌مند به قرآنند - جلساتی باشد، فقط برای شنیدن. غیر از جلسه‌ای که در آن، جوان ما، نوآموز ما، روخوانی قرآن را فرا می‌گیرد، یا تجوید را یاد می‌گیرد، یا قرائات مختلف را تعلیم می‌بیند، خواننده قرآن، تالی قرآن بیاید بنشیند و همین‌طور که ما پای یک منبر جمع می‌شویم، پای یک مداحی جمع می‌شویم و به آن گوش می‌دهیم، پای تلاوت قرآن جمع بشویم و به آن گوش بدهیم و از آن بهره ببریم».
برای تلاوت از قرآن‌های ترجمه‌دار استفاده کنید
ایشان در ادامه با اشاره به اهمیت ترجمه معناگرا و همچنین توجه به معنی آیات در حین تلاوت، خاطر نشان کردند: «جوان‌ها هم اگر معنای قرآن را - چون با عربی آشنا نیستند - نمی‌دانند، از این قرآن‌های با ترجمه که امروز بحمداللَّه متنوع و متکثر و متعدد هم هست، ببرند، همین‌طور که آن خواننده دارد قرآن را می‌خواند، آیات را خط ببرند و ترجمه‌ها را نگاه کنند، استفاده کنند، بفهمند. مستقیم از خود خدا بشنوید و کلام خدا را با دل‌های خودتان آشنا کنید؛ دل‌ها را مأنوس کنید. ما در این زمینه‌ها کمبود داریم. در آموزش و پرورش باید تلاوت قرآن آنچنان به جوان‌ها تعلیم داده بشود - ولو آیات برگزیده و انتخاب شده - که جوان ما که در کودکی این آیات را فرا گرفته، تا آخر عمر در همه مواقع، این آیات مثل یک تابلویی جلوی چشم او باشد؛ در مواقع مختلف از آنها استفاده کند».
انس با قرآن کشور را به جایگاه شایسته ایران می‌رساند
رهبری در دیدار با مردم لار در 19 اردیبهشت‌ماه سال 1387 فرمودند: «جوانان عزیز! کشور مال شماست؛ آینده متعلق به شماست. شمایید که بایستی از محصول این انقلاب به طور کامل، ان‌شاءالله در عمری طولانی و سعادتمند بهره‌مند شوید. هرچه می‌توانید، تلاش کنید؛ هرچه می‌توانید، کار کنید؛ علم بیاموزید؛ حرکت و تلاش دائم را از دست ندهید و اخلاق و معنویت، توجه به خدای متعال، ذکر، نماز، انس با قرآن را مغتنم بشمارید. اینها شما را کمک خواهد کرد که بتوانید ان‌شاءالله آن جایگاهی را که شایسته ملت ایران است، به ملت ایران بدهید».
منبع:فارس
گزارش خطا
