ماندگاری عاشورا با روشنگری سیدالساجدین(ع)

عقیق:یکی از وجوه برجسته شخصیت سیدالساجدین(ع) همراهی ایشان با قیام سترگ کربلاست. آن حضرت به عنوان ولیّ و حجت خدا پس از شهادت پدر بزرگوارشان امام حسین(ع) دوران سخت و پرتلاطمی را به همراه خاندان آل‌ا... در اسارت بنی‌امیه تجربه کردند. هیچ‌یک از ثانیه‌ها و لحظات فرهنگ عاشورا خالی از حضور روشنگرانه امام سجاد(ع) نیست و اگر استقامت الهی آن حضرت نبود، نهضت عاشورا تا امروز ماندگار نمی‌شد. برای بررسی نقش روشنگرانه آن حضرت در قیام کربلا، با حجت‌الاسلام سیدحسین مؤمنی، استاد اخلاق و معارف اسلامی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
امام سجاد(ع) در قیام سترگ عاشورا و دوران اسارت نقش ویژه‌ای در زنده نگه داشتن یاد و خاطره سیدالشهدا(ع) و شهدای کربلا ایفا کردند. در این زمینه ذکر چه نکاتی ضروری است؟
- همان‌طور که می‌دانید امام حسین(ع) و یاران ایشان در عین اینکه به کوفه دعوت شده بودند، مظلومانه به شهادت رسیدند و فرزندان و خاندان مطهر ایشان را به اسارت بردند. در چنین روزهایی این کاروان دلسوخته به ظلم بنی‌امیه شهر به شهر و کوچه به کوچه گردانده شدند تا به‌باور امویان چهره الهی آنها تخریب شود و این در حالی بود که این کاروان را کاروان‌سالاری چون امام سجاد(ع) هدایت می‌کرد و خطابه‌های غرّای این امام همام و عمه بزرگوارشان حضرت زینب(س) در هر شهری یک برگ از چهره ننگین بنی‌امیه را در برابر مردم رونمایی می‌کرد و همین مسأله آثار ویرانگری برای حکومت‏بنی‏امیه داشت و مشروعیت آن را زیر سؤال برده بود. امام سجاد(ع) در نطق‌های آتشین خویش ضمن یادآوری عظمت کربلا به شاهدان آن ظلم آشکار حقیقت امام حسین(ع) و استبداد امویان را گوشزد می‌کردند و این روشنگری‌ها تا کاخ حکومت اموی نیز ادامه داشت.

براساس این تعاریف، نقش تبلیغی امام سجاد(ع) پس از حادثه عاشورا بسیار تعیین‌کننده است.
- بدون تردید همین‌طور است، زیرا آن حضرت در هر شرایطی به تبلیغ نهضت حق‌طلبانه امام حسین(ع) می‌پرداختند و آرمان سیدالشهدا(ع) را از هجمه تحریفهای امویان حفظ می‌کردند. به گواه تاریخ، تنها مرد همراه کاروان خاندان آل عترت در هنگامه اسارت، سیدالساجدین(ع) بودند و با این وجود، یک‌تنه در برابر کفر ایستادند و حکومت پوشالی یزید را در هم شکستند. آثار تبلیغ دین از سوی ایشان آن‌قدر برای امویان نگران‌کننده بود که بارها تلاش کردند ایشان را به شهادت برسانند و این در حالی بود که دست ظالمانه آنها برای همه مردم رو شده بود و دیگر چاره‌ای جز آزادی و تکریم خاندان عترت نداشتند.

کدام‌یک از سخنرانی‌های آن حضرت بیشترین تأثیر را در رسوایی آل‌امیه بر جای گذاشت؟
- به نکته خوبی اشاره کردید، زیرا به گواه تاریخ امام سجاد(ع) در مدت اسارت و اقامت در کوفه دو بار دست به سخنرانی آتشین زدند. نخستین بار زمانی که جارچیان حکومت، مردم را برای تماشای اسیران فراخوانده بودند، از خیمه بیرون آمدند و نسب گرامی خویش را بر همگان آشکار کردند. ایشان در بخشی از این خطابه فرمودند: «هان ای مردم! شما را به‌ خدا سوگند، آیا به یاد دارید نامه‏هایی را برای پدرم نوشتید؟ و در نامه‏هایتان با او عهد و پیمان بستید و با او بیعت کردید؟ سپس با او به جنگ برخاستید و دست از یاری او برداشتید. وای بر شما از آنچه برای آخرت خویش تدارک دیده‏اید! چه زشت و ناروا اندیشیدید و توطئه چیدید! با چه رویی به رسول‌ا...(ص) خواهید نگریست؟» در این هنگام صدای کوفیان به گریه بلند شد و وجدانهای خفته برای چندمین بار بیدار شد. آنها یکدیگر را سرزنش می‏کردند و به همدیگر می‏گفتند: تباه شدید و نمی‏دانید. هنوز آثار این سخنرانی در میان مردم جریان داشت که بار دیگر آن بزرگوار در جمع اسرای کربلا و پس از ورود به کاخ ننگین یزید به ایراد سخنرانی پرداختند و این بار تومار آل‌امیه در هم پیچیده شد و حقانیت اسلام و امام حسین(ع) برهمگان روشن شد. در این حال سیدالساجدین(ع) پس از اهانت‌های بی‌شمار یزید بالای منبر رفتند و با خطبه‌ای آتشین ضمن معرفی خویش به حقانیت اجداد مطهرشان اشاره کردند، تا آنجا که صدای مردم به گریه بلند شد و ارکان کاخ یزید به لرزه درآمد و یزید از تحت‌تأثیر قرارگرفتن مردم سخت بیمناک شد و جالب اینکه عالمی یهودی در کاخ یزید شاهد تمامی وقایع بود و پس از شناخت امام سجاد(ع) یزید را مورد سرزنش و نکوهش قرار داد.