حدیثی که شهید مطهری در پی معنای آن بود/ یاسی که کفر محسوب نمی‌شود

عقیق:سلسله جلسات درس هایی از قرآن روزهای دوشنبه با حضور حجت الاسلام والمسلمین استاد محسن قرائتی، مفسر قرآن در مسجد دانشگاه تهران برگزار می شود.

بنابر این گزارش آنچه در ادامه می آید مشروح جلسه دوشنبه، هشتم آذرماه است:

حجت الاسلام قرائتی با بیان اینکه یکی از سنت های خداوند آزمایش است، اظهار کرد: حدود 20 آیه درباره آزمایش در قرآن آمده است چنان که می فرماید: ابراهیم، اسماعیل و  همه مردم باید امتحان شوند. خدا استعداد ما را می داند اما برای این از ما امتحان می گیرد تا به ازای آن به ما مزد دهد؛ چنان که ما می دانیم فلان فرد خیاط است اما تا لباس برای ما ندوزد پولی به او نمی دهیم، خدا می داند امیرالمومنین علی(ع) در نهج البلاغه می فرمایند: خدا می داند چه کسی چه کاره است ... خدا او در پی عکس العمل ما است.

وی ادامه داد: همه خیرات و شرور اسباب امتحان هستند، لذا قرآن از ما می خواهد که وقتی نقمتی دادند ناشکری نکنیم و وقتی نعمتی دادند، سکته نکنیم: «لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى‌ ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ؛ (این تقدیر حق را بدانید) تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می‌دهد مغرور و دلشاد نگردید،» یعنی شد، شد، نشد هم نشد!

این مفسر قرآن با بیان اینکه یکی با پول امتحان می شود یکی با پست و مقام، تصریح کرد: مردم در مقابل امتحان چند دسته اند: گروه اول جیغ و فریاد می کنند قرآن درباره آنها می فرماید: «إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا» اینها بی تحمل هستند. اما عده ای صبر می کنند که قرآن درباره آنها می فرماید: «وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ» و گروهی هم هستند که خود سراغ سختی ها می روند. مَثَل پیاز و فلفل در این باره خوب است، بچه که می خورد جیغ می زند، بزرگ می شود می خورد و جیغ نمی زند، بزرگ تر که می شود پول می دهد و پیاز و فلفل می خرد.

وی در ادامه تاکید کرد: در روایت است که پیامبر(ص) هر کاری را که سخت تر بود، می پذیرفتند. اینکه حضرت زینب(س) در تفسیر وقایع کربلا فرمودند: «ما رأيت الا جميلاً» برای آن است که چون به خوان گسترده الهی می نگرند، ترش و شیرین را یکسان می دانند.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی با بیان اینکه چه کنیم که در امتحانات رفوزه نشویم، گفت: یک راهش این است که از خدا طلب صبر کنیم: «رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا»؛ راه دیگر آن است که بدانیم دیگران هم صبر کردند، نباید کم حوصله باشید همه مشکل دارند؛ شخصی از من پرسید: چه کنم در نماز حضور قلب داشته باشم؟ گفتم: دکتری پیدا کن با هم برویم!

معلم درس هایی از قرآن با بیان اینکه همه باید امتحان شوند، ابراز کرد: گاهی انسان در یک امتحان موفق و در یکی رفوزه می شود البته گاهی این رفوزگی برای انسان خیر دارد، حدیث است برخی اگر چند شب نماز شب بخوانند دچار غرور می شوند! لذا دو سه شبی خواب می مانند یا نماز صبح‌شان قضا می‌شود تا تنظیم باد شوند. گاهی خدا چیزهایی به انسان نشان می دهد تا بگوید عجب من به این تکیه داشتم؟!

وی اضافه کرد: نقل است حضرت یوسف(ع) لب چاه خندید، دلیل را پرسیدند: گفت روزی به برادرانم نگاه کردم و گفتم با وجود آنها گزندی به من نمی رسد، حالا همین ها من را به چاه می اندازند! ... گاهی از همانی که دوست داری سیلی می خوری!

حجت الاسلام قرائتی در ادامه بیان کرد: استاد شهید مطهری زمانی به کاشان آمد و گفت: من معنای حدیثی را نمی دانستم و امروز آیت الله گلپایگانی برایم معنا کرد؛ پرسیدم چه حدیثی، شهید فرمود: حدیث داریم به هر کس تکیه کنی سیلی می خوری! آیت الله گلپایگانی در پاسخ سوال شهید مطهری فرموده بود: خدا می خواهد امید انسان از غیر او ناامید شود، این برای آن است که از غیر خدا مایوس شویم، این یاس نه تنها کفر نیست بلکه ارزشمند است.

وی با بیان اینکه در حدیث است که بپرهیز از شر کسانی که به آنها خیر کرده ای، افزود: شهید مطهری می گفت: من گفتم علامه طباطبایی(ره) را دوست دارم آیا به من سیلی خواهد زد؟، آیت الله گلپایگانی پاسخ داد: من و آیت الله اراکی هر دو همدوره و شاگرد شیخ عبدالکریم حائری(ره)، موسس حوزه علمیه قم بودیم هر دو از یک منطقه آمدیم و هر دو ملا و مجتهد و مرجع شدیم؛ من به طلبه ها شهریه می دهم اما آقای اراکی به طلبه ها شهریه نداده است، من اگر یک ماه چنین نکنم، از من ناراحت می شوند اما درباره آقای اراکی چنین نیست. این است معنای پرهیز داشتن از شر کسانی که به آنها خیر کرده ای!

استاد قرائتی در پایان خاطرنشان کرد: خدایا تو خودت می دانی ما در کدام گناهان رفوزه شده ایم، ایمان و بصیرت و صبری به ما بده که از این پس در امتحانات رفوزه نشویم.

منبع:شبستان