امید به خداوند باید همراه با تلاش و کوشش باشد

عقیق: حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، کارشناس مذهبی به مناسبت ماه مبارک رمضان به سخنرانی پرداخته و در خصوص حکمت ۱۵۰ نهج‌البلاغه گفت: اگر از امیرمومنان امام علی (ع) چیزی جز همین حکمت باقی نمانده بود یک موعظه مفید، حکمت رسا، بصیرت و آگاهی و عبرت بود.

وی افزود: در حوزه اخلاق دوگونه می‌شود عمل کرد، که امروز آن را بایدها و نبایدها می‌دانند و غیر از هست‌ها و نیست‌ها است،
این حکمت حضرت به نبایدها می‌پردازد، این کلام نورانی مربوط به جامعه ایمانی است و در خصوص منافقین، کفار، عدو و دشمن نیست بلکه آسیب‌های مؤمنین و متدینین را بیان می‌کند. افرادی که اهل دین هستند ممکن است به این آسیب‌های چهل گانه مبتلا شوند. یکی از فضلای مشهد شرحی بر این حکمت، به نام «بیماری‌های مؤمنین» نوشته است.

حجت‌الاسلام والمسلمین رفیعی با بیان اینکه در سوره انعام خداوند تبارک و تعالی ۱۰ فرمان را بیان می‌کند که همان صراط مستقیم است، عنوان کرد: بیش از نیمی از این فرمان‌ها با نباید شروع می‌شود، در ابتدا می‌فرماید که به خداوند مشرک نشوید، در حوزه اخلاق اعتقاد بر این است که انذار از بشارت مؤثرتر است چرا که در آن صراحت وجود دارد. کلمه انذار به عنوان صفت مستقیم برای رسول خدا (ص) بیان شده است با این مقدمه در حوزه اخلاق نبایدها مؤثرتر است چراکه نهی بر حوزه آسیب‌ها اثر می‌گذارد.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: شخصی نزد امیر مؤمنان آمد و از او خواست که او را موعظه کند، حضرت فرمودند ای مردم از کسانی نباشید که امیدوار هستند اما امید آنها بدون تلاش و کوشش است، همچون کسی که امید به قبولی در آزمون دارد اما درس نمی‌خواند.

حجت‌الاسلام والمسلمین رفیعی با بیان اینکه حکمت ۱۵۰ نهج‌البلاغه برگرفته از آیات قرآن است، اظهار کرد: چند آیه در قرآن وجود دارد که می‌فرماید امید بدون تلاش و کوشش بیهوده است، آیه ۲۱۸ و ۲۱۴ سوره بقره و ۱۱۰ کهف، از جمله این آیات هستند، حضرت یعقوب (ع) به پیدا شدن حضرت یوسف (ع) امید داشت اما همواره دنبال آن می‌گشت. خداوند در قرآن می‌فرماید که شما بندگان به همین سادگی وارد بهشت نمی‌شوید بلکه باید برای رسیدن به آن تلاش کنید.

وی با بیان اینکه امیر مؤمنان امام علی (ع) در حکمت ۸۲ می‌فرماید من به شما ۵ سفارش می‌کنم، اگر سوار شترهای تندرو شوید و راه‌های طولانی بروید که این را به دست بیاورید ارزش دارد، گفت: حضرت در این حکمت می‌فرمایند امید فقط باید به خداوند باشد اما این امید باید همراه با تلاش باشد، شخصی نزد امام صادق (ع) گفت که ما یک گروهی داریم که هر گناهی را انجام می‌دهند و باز هم به خداوند امید دارند و هیچ کاری هم انجام نمی‌دهند و آنها تا روزی که می‌میرند اینگونه رفتار می‌کنند،
امام (ع) فرمودند آنها غرق در آرزوهای غلط خود هستند دروغ می‌گویند آنها اصلاً امیدوار نیستند. کسی که به چیزی امید داشته باشد طلب کرده و برای آن تلاش می‌کند.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه ما دو نوع امید صادق و کاذب داریم، از امید کاذب پرهیز کنید چرا که شما را در ترس صادق قرار می‌دهد، ابراز کرد: بر همین اساس امام سجاد (ع) در یکی از دعاهای خود می‌فرماید خدایا از پنج چیز به تو پناه می‌برم، که یکی از آنها امید کاذب است.

وی با بیان اینکه فرمایش امیر مؤمنان امام علی (ع) در آغاز حکمت ۱۵۰ به اصل عملگرایی اشاره دارد، گفت: شیعه بر اساس روایات صحیح معصومین عقلگرا و عملگرا است، ما آرمانی فکر نمی‌کنیم و اندیشه را بر اساس تخیل حرکت نمی‌دهیم. در صدر اسلام گروهی به نام مرجئه داشتیم که ائمه (ع) آنها را لعنت کردند آنها کسانی بودند که می‌گفتند دل پاک باشد کافی است و عمل مهم نیست، بنابراین امید کاذب به مردم می‌دادند. امروز هم بسیاری از کسانی که خطا مرتکب می‌شوند این صحبت را دارند. برخی هم فرافکنی می‌کنند و هنگام تذکر درباره حجاب می‌گویند جلوی اختلاس را بگیرید و به حجاب کار نداشته باشید. باید از او پرسید آیا کسی که سرما خورده به دکتر نیاز ندارد و فقط باید دکتر به سرطانی‌ها بپردازد. رسیدگی به اختلاس منکری است که کار ما نیست و باید قوه قضائیه به آن رسیدگی کند ما به عنوان مردم عادی نمی‌توانیم با آن برخورد کنیم اما بحث حجاب در عموم جامعه است و هر کس در جای خود باید در خصوص آن به صورت صحیح تذکر بدهد. یکی از چیزهایی که بلا را بر جامعه نازل می‌کند ترک امر به معروف و نهی از منکر است.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه امید قطب نمای حرکت و اساس زندگی است، تصریح کرد: اگر امید نباشد هیچ مادری فرزند خود را شیر نمی‌دهد هیچ کشاورزی به کار نمی‌پردازد، یاس و ناامیدی عامل بازدارنده و سبب توقف است، امیر مؤمنان امام علی (ع) فرمودند آیه ۱۱۴ سوره هود امیدوار کننده‌ترین آیه قرآن و درباره نماز است که می‌فرماید کسانی که نماز می‌خوانند برای آنها حسنات می‌آید و سیئات از آنها دور می‌شود، نماز بر خطای انسان غلبه می‌کند تا در نهایت شخص به راه راست برمی‌گردد.

این استاد اخلاق با بیان اینکه ائمه (ع) با ناامیدی و یأس مخالف بودند و به کسانی که گناه و خطا کرده بودند می‌فرمودند که مأیوس نباشید، خاطرنشان کرد: برخی به علت عدم استجابت گناه، برخی به علت کثرت گناه و برخی به علت شکست در زندگی مأیوس می‌شوند، در حالی که نباید مأیوس شوند. باید در جامعه درباره امید بسیار کار شود، رهبر انقلاب هم بارها نسبت به این مسئله تاکید کردند که ناامیدی به کشور لطمه می‌زند، انسان ناامید داشته‌های خود را هم نمی‌بیند.