حوزه‌های علمیه به شبهات جوانان پاسخ دهند

عقیق: حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه در مراسم رونمایی از کتاب «مکتب در امتداد هدایت» که در سالن علامه امینی بنیاد فرهنگی امامت برگزار شد، با اشاره به آیه « إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً» خاطرنشان کرد: دفاع حکیمانه و شریعت محورانه آیت الله میلانی از امامت و ولایت گام بزرگی برای حوزه‌های علمیه به شمار می آید و بسیاری از شبهات و اشکالات و انتقاداتی که افراد می گیرند با تلاش وی و شاگردانش پاسخ داده می شود به هر حال دفاع علمی و منطقی از ولایت یک کار کاملا حکیمانه، عقلایی و لازم است.

وی در ادامه تصریح کرد: در این دورانی که متاسفانه برخی عامدانه شبهات را مطرح می کنند که ذهن جوانان را آلوده کنند، وظیفه حوزه های علمیه است که به این شبهات با روش علمی پاسخ دهند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بیان کتاب «مکتب در امتداد هدایت» ابراز داشت: بخش عمده کتاب را مطالعه کردم انصافا روشمند و دقیق و مسئله به مسئله به نقد پرداخته شده است. چون این کتاب مکتب در امتداد هدایت یک مقدمه وزینی از حریت آیت الله میلانی ابتدای کتاب چاپ شده و پنج فصل دارد که مولف در کتاب به نقد کتاب «مکتب در فرآیند تکامل» پرداخته . هم مقدمه کتاب را در یک فصل نقد کرده و در واقع چهار فصل دیگر کتاب را مسئله به مسئله نقد کرده است.

وی ادامه داد: امتیاز این کتاب این است که هر ادعایی در هر بخشی در کتاب داشته توسط محقق گزارش منصفانه داده و روشمندانه نقد کرده است؛ بحثی که در کتاب مکتب در فرایند تکامل است صرفا یک کتاب نیست، متاسفانه در بخشی از حوزه علمیه تبدیل به یک جریان شده و عده ای متاثر از این تفکر شدند و با وجود آگاهی از نقد، یک تعصبی پیدا کردند.

استاد حوزه علمیه گفت: باید به فکر فرزندان امیرالمومنین(ع) باشیم و نگذاریم این شبهات در ذهن نسل جوان و طلاب جوان مستقر بشود و طلبه در دوران تحصیل سطح، گرفتار این اندیشه غلط شود.

وی خاطرنشان کرد: ادعای این کتاب نظریه علمای ابرار است؛ بزرگان و اصحاب ائمه علیهم السلام و علمای قرون اولیه معتقد به این بودند که امامان، علمای ابرار هستند. بعد به مرور زمان فهم شیعیان درباره امامت تغییر پیدا کرد و دیدگاه شیعیان به سوی غلو کشیده شد. یک پیوندی بین تشیع و غلو شکل گرفت و علمای معتدل شیعه با این اندیشه غلو مبارزه کردند و نظریه علمای ابرار را پذیرفتند.

خسرو پناه ادامه داد: در مقابل نظریه اعتدالی، نظریه افراطی است که قائل اند ائمه(ع) موجودات فوق بشری و غیر طبیعی تلقی می شوند. علمای قم از جمله شیخ صدوق هم با این طایفه برخورد داشتند و کسانی که امور فوق بشری را به ائمه علیهم السلام نسبت می دادند، اینها را غالی معرفی و از قم اخراج می کردند .

وی افزود: بعد دو شخصیت مهم را نام می برد یکی ابن ابی یعفور که ائمه را علمای ابرار اتقیاء معرفی کرده و یکی معلی بن خنیس که وی را به عنوان غالی نام می برد؛ قطعا ابن ابی یعفور از خواص اصحاب امام صادق(ع) است؛ اهل ورع، تقوا ، اجتهاد. شکی نیست درباره اش گفته اند ثقة ثقة جلیل فی اصحابنا. اما جالب است وقتی روایت ابن ابی یعفور را جمع می کنیم، می بینیم، عبارت علمای ابرار اتقیاء را دارد ولی مقامات متعددی برای اهل بیت(ع) ذکر کرده که اگر مقاماتی که او برای ائمه بیان کرده در یک کفه ترازو بگذاریم و مقاماتی که معلی بن خنیس برا ی ائمه بیان کرده در کفه دیگری بگذاریم این کفه ابن ابی یعفور سنگین تر است.

خسروپناه گفت: این که ائمه (ع)حجت خدا روی زمین هستند، علم خاص دارند، هنگام مرگ دیده می شوند، شفاعت ائمه وجود دارد، کسانی که حب به ائمه داشته باشند این حب مانع از آتش جهنم می شود، محدَّث بودن ائمه که صریحا ابن ابی یعفور آن را نقل می کند. آیا بقیه علما اینها را دارند؟ بله معلوم است فرق بین ائمه با سایر انسان ها است بله انسانند، بشرند ولی بشری که از مقامات بالایی برخوردارند. حالا نویسنده «مکتب در فرایند تکامل» می آید روایت علمای ابرار اتقیاء را می گیرد و بقیه روایت های ابن ابی یعفور را نادیده می گیرد. آیا این روش علمی است؟.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: ریشه نقدی که ما به نویسنده این کتاب داریم، به روش این کتاب است. چون وی در مقدمه کتاب ادعا می کند من ادعایم تاریخی است و در مصاحبه ای می گوید روش من، روش تاریخ پژوهی پازلی غربی است . این روش معتبر و علمی در دنیاست. ریشه این روش تاریخ پژوهی پازلی پوزیتیویسم است که این روش را به کار می برند.

خسروپناه ادامه داد: اول فرضیه ای را بیان می کنند؛ می گویند ما این فرضیه را می گذاریم جلو، می بینیم شواهدی در عالم محسوسات برایش پیدا می کنیم. شواهد که پیدا شد، می گویند این فرضیه اثبات شد . بعدها این روش تکامل پیدا کرد ، گفتند اگر برای این شواهد که پیدا کردیم برای فرضیه رقیب هم شواهد پیدا شد خب یک مورد نقض پیدا بشود، این فرضیه ابطال می شود، لذا آمدند در مقابل نظریه اثبات گرایی یا تایید گرایی، اول گفتند تایید شواهد می کند. بعد کوپر آمد گفت یک مورد نقض پیدا کردید فرضیه ابطال می شود. ابطال گرایی جای اثبات گرایی نشست. حالا بماند که این در فلسفه علم ادامه دارد و مبانی دیگری هم هست.

استاد حوزه علمیه عنوان داشت: اینکه این محقق اینقدر می گوید این روش تاریخ پژوهی پازلی یک روش معتبر علمی در دنیاست، می گوییم بله روش معتبر علمی در دنیا در نیمه اول قرن بیستم بوده، ولی در نیمه دوم قرن بیستم و قرن بیست و یکم این روش نقد شده است. یک قرن این محقق از تغییر و تکامل این روش عقب است. در خود غرب این را نقد کردند. آن وقت چون به این نقد توجه نشده، این روش تاریخی جنبه گزینشی پیدا کرده مثلا این محقق عبارت شهید ثاتی را نقل می کند: عده ای از اصحاب ائمه و شیعیان متقدم ائمه را علمای ابرار می‌دانستند و حتی قائل به عصمت آنها نبودند اما چون این بخش از عبارت به درد فرضیه اش میخورد ادامه را نقل نمی‌کند.

خسرو پناه تصریح کرد: ما وظیفه داریم با روش صحیح، امامت را به دنیا معرفی کنیم، یه عده خوششان بیاد یا نیاد، ملاک ما نیست. لذا وی میگوید بهتراست تعبیر طهارت را به کار ببریم برای ائمه. آیه های که تلاوت کردم میفرماید: یطهرکم تطهیرا، حالا اگر میفرمود مطهَّر، باز خوب بود، یعنی از ثلاثی مزید استفاده می کرد. اما از ثلاثی مجرد استفاده می کند.

وی گفت:اگر شما عصمت ائمه (ع) را نپذیرید چطور میتوانید حجت بودن ائمه را که در روایات ابن ابی یعفور صریحا تصریح شده بپذیرید؟ حالا البته واژه معصومون، مطهرون، هم کلام پیامبر صلوات الله و سلم آمده و هم در کلام امیر المؤمنین(ع). اینکه میگوید هشام بن حکم اولین نفر، حرفی است که اهل سنت زدند و کاملا هم نادرست است، یعنی این استاد بزرگوار که زحمتش را ارج می نهیم بحث خدایی نکرده نمی خواهیم سخن غیر اخلاقی و غیر منطقی بکنیم، او تحقیقش و فضای فکری اش گرفتار یک روش غلط است، روش وقتی غلط شد این دیوار تا ثریا کج است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان داشت: اگر این اشکالات جوابی دارند بفرمایند ما استفاده کنیم. استاد محرمی(نویسنده کتاب مکتب در امتداد هدایت) انصافا قدم به قدم و قلم به قلم در بحث، عبارت به عبارت هم ادعا را مطرح کرده و هم نقد تاریخی را و به هر حال مستنداتی که در اختیارش بوده استفاده کرده است.