عقیق: با اشعار اجتماعی و عاشقانه وارد عرصه شاعری شد. اما ریشه در اعتقادات مذهبی داشت و همین باعث شد تا قدم در راه اهل بیت(ع) بگذارد و شاعری بنام در عرصه شعر آیینی شود. «مرتضی حیدری آل‌کثیر» کسی است که اشعار مذهبی‌ و عربی‌اش زبانزد است و طرفداران بسیاری دارد. این جوان 37 ساله خوزستانی در شاعری سبک خودش را دارد و تا امروز 9 جلد کتاب منتشر کرده. «خورشید در عبای تو پیچیده است» و مجموعه «دماع و دمأ» از جمله کتاب‌های او در وصف اهل بیت هستند.

مرتضی حیدری ‌آل‌کثیر از زبان خودش

من در شوش دانیال به دنیا آمدم. در همان شهر بزرگ شدم، تحصیل کردم و دانشگاه رفتم. از کودکی به شعر علاقه داشتم. در دوران مدرسه، اولین چیزی که نظرم را می‌گرفت، شعرهای کتاب فارسی بود که بلافاصله هم آنها را حفظ می‌کردم. تا اینکه در سال 1377 اولین شعرم را سرودم و حدودا از سال 1382 وارد فضای حرفه‌ای ادبیات شدم.

تلاش بی‌وقفه برای سرودن شعر

ابتدا سرودن شعر را با سبک‌های قدیمی‌ و کلاسیک شروع کردم. تقریبا مثل سبکی که در روستا و شهرمان رواج داشت. آن موقع دسترسی به متون و اطلاعات مختلف مثل امروز آسان نبود و امکانات فرهنگی لازم را دراختیار نداشتم. چندسالی طول کشید تا شعر جدید را بشناسم و با شور و اشتیاقی وصف نشدنی شروع به سرودن سبک جدید بکنم. همه می‌گفتند آل‌کثیر به شکلی جنون آمیزی شعر می‌گوید اما به هرحال این اشتیاق و تلاش باعث شد طی 10 سال، در این فضا پوست بیندازم و خودم را پیدا کنم.

پدرم، 30 سال در نقش حبیب‌بن مظاهر بود

جایی که من زندگی می‌کردم. یعنی روستای حر ریاحی در 15 کیلومتری شوش جایی است که اجدادمان برای اولین‌بار تعزیه‌خوانی را از عراق و کربلا به آنجا آوردند. من هم در کنار همه بچه‌های شوش با این آیین‌ها در فضایی معنوی بزرگ شدم. مرحوم پدرم 30 سال نقش جبیب‌بن‌مظاهر را بازی می‌کردند و به خوبی شعر ابوذیه می‌گفتند. ایشان بسیار فرد معتقدی بودند و صبح‌ها با صدای قرآن ما را از خواب بیدار می‌کردند. همیشه سعی داشتند به سبک جبیب‌بن‌مظاهر زندگی کنند که همین موضوع تاثیر بسیاری در زندگی مذهبی ما داشت.

اولین شعر مذهبی‌ام برای امام علی(ع) بود

سال‌های اولی که شعر گفتن را شروع کردم، یکبار به مناسبت ولادت حضرت علی(ع) شعری در وصف ایشان گفتم. برای سرودن این شعر تلاش زیادی کردم ولی برایم بسیار ارزشمند و ماندگار شد. زیرا بسیار مورد تشویق اطرافیان قرار گرفت و همین باعث شد تا انگیزه بیشتری برای ادامه این راه پیدا کنم. نقطه عطف سرودن شعرهای آیینی من در سال 1384 و 1385 بود که کتاب چهارده معصوم(ع) به نام «خورشید در عبای تو پیچیده است» منتشر شد و برکات معنوی و حتی مادی زیادی به همراه داشت. این کتاب در سال 1386، سرو زرین جشنواره بین الملیی فجر را گرفت.

شعر با لطف اهل بیت‌(ع) به سرانجام می‌رسد

در سرودن شعر کوشش و جوشش را نباید از هم جدا دانست. گاهی اوقات شعر، کوششی است برای رسیدن به جوشش. یعنی شعرها با کوشش شروع می‌شوند اما سرانجام با نگاه خود اهل بیت(ع) به جوشش می‌رسند. شعرهایی که با لطف اهل بیت واقع شوند، از جایگاه و ارزش بالایی برخوردار هستند. این موضوع، تجربه‌ای مشترک میان اکثر شعرای آیینی است که یک پایان معنوی را به همراه دارد.

شاعر آیینی سلوک نفسانی و اطلاعات دقیق نیاز دارد

سرودن برای معصومین فضای متفاوتی از سبک‌های دیگر دارد. شاعر اهل بیت علاوه بر  اطلاعات و مهارت، نیاز به سلوک نفسانی دارد. مهم‌تر از حرفه‌ای بودن نیاز است که شاعر بتواند وجود خود را پاک کند و برای الهام آماده شود. همچنین شاعر آیینی با مطالعه دقیق باید مواظب باشد که شأن معصوم در اشعارش حفظ شود. متاسفانه امروزه بسیاری از شاعران به دلیل شوق و عشق زیاد، محتوایی می‌سرایند که گرچه از نظر خودشان خوب است اما در شأن اهل بیت نیست و منجر به آسیب می‌شود. البته بدتر از آن گروهی از شاعران هستند که از بی‌اطلاعی شعر می‌گویند و آسیب‌های زیادی به شعر آیینی وارد می‌کنند.

مداح و شاعر حلقه اصلی سرودن شعر آیینی

در همه حوزه‌ها آسیب‌ وجود دارد اما به دلیل اینکه شعر آیینی، یک هدف الهی و دینی را دنبال می‌کند، آسیب‌ها در آن بسیار برجسته می‌شود و یک اشتباه ممکن است بزرگ جلوه کند. همچنین باتوجه به پیشرفت و تولید زیاد شعر آیینی، قاعدتا تعداد آسیب‌ها هم بیشتر می‌شود. به همین دلیل شاعران باید دقت بسیاری داشته باشند.  شاعر وقتی دچار آسیب می‌شود که بحث و به وجد آوردن مخاطب عام پیش می‌آید. بخشی از سرودن شعر به درخواست مداح برمی‌گردد. غیر از این، وقتی مداح از شاعر می‌خواهد که برای هر 10 شب محرم، شعر جدید بگوید، قاعدتا شاعر مجبور به گفتن شعر سطحی می‌شود و این اصلا اتفاق خوبی نیست. بنابراین همه ما شاعران باید بیشتر دقت کنیم تا محتوا فدای شور نشود و آسیب‌های بعدی را به همراه نیاورد. چه اشکالی دارد یک شعر خوب چندبار خوانده شود. برخی اشعار آنقدر پرمحتوا و ارزشمند هستند که خواندن چندبار آنها می‌تواند تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

بیشتر شعرهایم به زبان عربی است

شیوه سرایش من، شعر صرف است و استوار بر صور خیال، بنابراین خیلی خودم را درگیر نوشتن سبک‌های فارسی نمی‌کنم. بیشتر برای گروه‌های تواشیح یا کسانی که عربی می‌خوانند شعر می‌گویم. دوست دارم شعر بگویم و شاعر انتخاب کند و بخواند، نه اینکه مداح بگوید که چه شعری بسرایم. الان یکسری از شعرا خودشان را وقف شعر نوشتن به درخواست مداح کرده‌اند که البته این نیز، اتفاق خوب و لازم برای تبلیغ دین است به شرطی که دچار آسیب نشود.

دیدارهای خاطره‌انگیز با مقام معظم رهبری

 تاکنون 10 بار به دیدار مقام معظم رهبری رفتم. اما اولین دیدار که سال 86 بود را فراموش نمی‌کنم. در این دیدار، شعری برای مقام رهبری خواندم که از نگاه خودم شعری در وصف امام جواد(ع) بود اما بعد از اتمام شعر، ایشان فرمودند که این شعر بیشتر به احوالات امام موسی کاظم(ع) شباهت دارد. آنجا بود که متوجه اشتباه خود شدم و این اتفاق به عنوان خاطره‌ای جالب و ارزشمند برایم ماندگار شد. البته یک دیدار دیگر هم بازتاب زیادی داشت و بسیار موردتوجه عموم مردم و به‌ویژه کشورهای عربی قرار گرفت. سال 1390 بود که شعر من مورد استقبال و تشویق قرار گرفت. رهبر بعد از شنيدن شعرهای من کمی در مورد قالب ابوذيه برای حضار توضیح دادند و سپس گفتند که در سال 1342 با تعدادی از شاعران عرب خوزستان زندانی بودند و درباره ابوذيه از شاعران عرب خوزستانی شنيدند و خیلی خوششان آمده است. مقام معظم رهبری  بین صحبت‌هایشان یک ابوذیه عاشقانه عرفانی خواندند كه باعث بهت همه حاضران شد. خود من هم واقعا شگفت زده شدم که رهبر اينقدر کامل و دقیق از قالب ابوذیه با خبر بودند و به من پاسخ دادند.

تهیه و تنظیم: مرجان خسروی