۰۶ آذر ۱۴۰۳ ۲۵ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۹ : ۰۲
گفت‌وگویی با غلامرضا آقاسی
شیعه‌نامه هم شنیدنی است هم عمل کردنی
کارها خیلی پراکنده بود؛ مثلاً مرحوم پدر چهار بیت از «مثنوی شیعه‌نامه» را روی پاکت سیگار نوشته بودند، چهار بیت را روی کاغذ روزنامه کیهان نوشته بودند و خلاصه همین گونه بود...
عقیق: محمدرضا آقاسی، از شاعران سبک انقلاب اسلامی است که دکلمه هنرمندانه اشعارش از او شاعری خوب ساخته بود.
این شاعر مردمی با توجه به این که مطالعات گسترده‌ای در حوزه مذهب داشته است، از شیعه و شیعگی می‌سراید. حدود سه سال پیش دیوان زنده یاد آقاسی به نام «بر مدار عشق» توسط فرزندش، غلامرضا آقاسی منتشر شد. کمی پس از آن «حق نمک» و در ماه‌های اخیر منظومه بلند «شیعه‌نامه» ـ که اثری ستودنی و مشهور از این شاعر اهل بیت(ع) است ـ چاپ شده است.
با غلامرضا آقاسی راجع به کتاب مذکور به مصاحبه نشسته‌ایم؛ گفت‌وگوی ما راجع به آقاسی و شعر وی با عنایت به منظومه شیعه‌نامه را بخوانید؛
ـ آقای آقاسی! چه شد که به فکر منتشر کردن آثار مرحوم پدر افتادید؟
به نظرم این وظیفه ما بود، بنده به عنوان پسر ارشد ایشان و خانواده هم که به عنوان خانواده ایشان باید این کار را انجام می‌دادند تا علاقمه‌مندان از اشعار مرحوم پدر استفاده کنند.
سختی های جمع کردن اشعار آقاسی
ـ از سختی‌های انتشار آثار ایشان برایمان بگویید.
یک گروهی از رفقا و دوستان مرحوم آقاسی را جمع کردیم که از آن گروه می‌توان به افرادی مثل؛ مرحوم کرمی، آقای گلدسته، آقای محسن احمد بابایی و عده‌ای از دوستان هم کار تفکیک شعرها را به عهده داشتند. چون کارها خیلی پراکنده بود؛ مثلا مرحوم پدر چهار بیت از «مثنوی شیعه نامه» را روی پاکت سیگار نوشته بودند، چهار بیت را روی کاغذ روزنامه کیهان نوشته بودند و خلاصه همین گونه بود. تفکیک این اشعار یک کار بود و استخراج این اشعار از داخل دست نوشته‌ها یک زحمت دیگر، بالاخره پس از سه سال این کار به پایان رسید و تلاش دوستان نتیجه داد.
ـ شما کتاب «دیوان اشعار» را چند سال پیش منتشر کردید و کتاب کوچک «حق نمک» که جیبی بود ـ منتشر شد و اخیراً هم کتاب «شیعه‌نامه» را نشر دادید. این کتاب، یکی از کارهای اصلی «مرحوم محمدرضا آقاسی» است، چرا این کتاب و یا بهتر بگوییم این مثنوی حماسی بلند، الان دارد منتشر می‌شود؟
شیعه‌نامه در کتاب «بر مدار عشق» بود اما ما دیدیم این گونه زیاد به چشم نمی‌آید. گفتیم جداگانه و مستقل چاپ کنیم.
ـ البته این چند صد بیست هم، همه «شیعه‌نامه » نیست!
بله، همه «شیعه‌نامه» نیست و هنوز ادبیات دیگری از آن هست و این نکته را هم بگویم که کلا اشعار دیگری از حاجی هست که چاپ نشده است. قرار است آنها را هم دسته‌بندی کنیم و بعد منتشر کنیم.
ـ مثنوی شیعه‌نامه که شما منتشر کردید حدودا ششصد بیت است و فکر کنم «شیعه‌نامه» از این ششصد بیت بیشتر است.
بله، شیعه‌نامه باید تقریباً هزار و دویست ـ سیصد بیت باشد.
باید آقاسی‌‌هایی داشته باشیم که هم بتوانند شعر بگویند و هم خوب اجرا کنند
ـ درصدد نیستید که یاد پدر را بیشتر زنده بدارید؟
ما درصدد این هستیم این جریانی را که «حاجی» به وجود آورده است خیلی زود ترویج بدهیم و بررسی کنیم که البته این به تنهایی کار من نیست. باید زوایای شعر آقاسی را بررسی کنیم و بتوانیم ادامه بدهیم یعنی آقاسی‌‌هایی را داشته باشیم که هم بتوانند شعر بگویند و هم خوب اجرا کنند. به طور کلی برای خودشان یک رسانه باشند. اما این امر بدون حمایت نهادهای فرهنگی و دوستان شاید نشدنی باشد.
ـ خود شما به مکان‌های مختلف برای شعرخوانی مثل پدر دعوت می‌شوید؟
بله! کمابیش.
ـ این حال و هوایی که نسبت به پدر بود نسبت به شما هم یافت می‌شود؟
اگر مردم مرا را دعوت می‌کنند به خاطر این است که پدر من «محمدرضا آقاسی» بوده است والا خود من چیزی برای ارائه ندارم.
ـ شعرهای شما هم خوب است و الحمد‌الله در حال رشد.
لطفی است که مردم به «حاجی» دارند، ارادتی است که مردم به «حاجی» دارند و نقطه پیوند همه اینها «ارادت مردم به اهل بیت» است.
آقاسی یکرنگ بود
ـ خاطره یا نکته‌ایی که باعث بهتر شناخته شدن مرحوم پدر می‌شود برایمان بگویید.
نسخه‌ای که برای آقاسی شدن می‌شود تجویز کرد این است که آقاسی یک رنگ بود. این یک جمله اثر گذارترین خصلت حاجی روی خود حاجی بود.
ـ اگر شما بخواهید برشی از «شیعه‌نامه» را برای ما گلچین کنید کدام قسمت را گزینش می‌کنید؟
من «همه شیعه نامه» را دوست دارم ولی یک قسمتی دارد که می‌گوید؛
«ما قلم‌هاییم در دست ولی
کز لب ما می‌چکد ذکر علی
ذکر مولایم علی اعجاز کرد
عقده‌ها را از زبانم باز کرد
نام او سرحلقه‌ی ذکر من است
کز فروغ او زبانم روشن است
طوطی مولایم ای صاحبدلان
این نگنجد در ضمیر عاقلان
دیدن من از خطا از احولی است
این من بی‌من نی دست ولی است
گاه با من می‌نوازد شور را
گاهگاهی دشتی و ماهور را
گر نباشد جذبه روشن نیستم
این که غوغا می‌کند من نیستم
من چو مجنونم که در لیلای خود
نیستم در هستی مولای خود
ذکر حق دل را تسلا می‌دهد
آه مجنون بوی لیلا می‌دهد
جان مجنون قصد لیلایی مکن
جان یوسف را زلیخایی مکن»
ـ شما هم مثل پدر اشعار را از بر هستید.
این را هم از پدر آموختم.
ـ اگر بخواهیم به چند ویژگی از کتاب تازه منتشر شده «شیعه‌نامه» آقاسی اشاره کنید کدام موارد را ذکر می‌کنید؟
زبان صریح و رک و بدون تکلف و حقیقت. اینکه حقیقت را بیان کرده است نه بیشتر و نه کمتر.
ـ مرحوم پدر چه قدر در عرصه‌های مختلف مذهب و ادبیات مطالعه داشته است که این همه تلمیحات گوناگون در «شیعه‌نامه» وی جوشان است؟
مطالعه مکتوب ایشان زیاد بوده است اما خودشان می‌گفتند بیشترین مطالعه من از راه گوش است، حالا یا با اساتید جلسه داشتند یا با دوستان. به هر حال همیشه در حال یادگیری بودند.
ـ انعکاس «شیعه‌نامه» از لحظه انتشار تا امروز در جامعه چگونه بوده است؟
دوستان خوب کار کردند، آقای شرفشاهی و چند تن از دوستان و سایت‌ها و خبرگزاری‌ها خوب کار کردند ولی باز هم کافی نیست.
ـ چاپ اول کتاب تمام شده است؟
در شرف تمام شدن است.
ترجمه اشعار آقاسی به زبان انگلیسی
ـ از شما شنیدم که «شیعه‌نامه» در حال ترجمه به زبان‌های دیگر است.
بله، دارد به زبان انگلیسی ترجمه می‌شود، اولین بار است که شعرهای «حاجی» دارد ترجمه می‌شود.
ـ توسط کدام یک از دوستان قرار است این کار را انجام شود؟
ایشان از اساتید دانشگاه شیراز هستند و خیلی علاقمند به اشعار «حاجی» هستند. ابراز علاقه و عشق به اشعار «حاجی» داشتند و گفتند؛ می‌خواهند اشعار حاجی را ترجمه کنند و ما هم گفتیم در خدمتیم.
ـ دوست دارم به عنوان حسن ختام یک سطر راجع به «شیعه‌نامه» بگویید.
هم شنیدنی است و هم خواندنی و هم عمل کردنی.
منبع:ابنا
212008
گزارش خطا
