کسانی که رمضان را از دست داده‌اند، چه کنند؟

عقیق: حجت الاسلام سید محمد مهدی میرباقری، رئیس فرهنگستان علوم انسانی در مراسم اختتامیه اعتکاف دانشجویی «ودیعة الحسین» که در مسجد گوهرشاد برگزار شد با اشاره به دعای وداع ماه مبارک امام سجاد علیه السلام، این مسئله را مطرح کرد که اگر کسی فرصت ماه رمضان را از دست داده است، چه باید بکند؛ وی ابتدا به تبیین جایگاه «امام» و ولایت امیرالمومنین علیه السلام در دنیا و آخرت پرداخت و در نهایت پاسخ این مسئله را تشریح کرد که مشروح این سخنان در ادامه آمده است:

امام صراط است، اگر بخواهیم به سمت خدا حرکت کنیم تنها راه صراط بندگی خداست. خداوند متعال از ما عهد گرفته است که شیطان را عبادت نکنیم، فریبش را نخوریم و دلداده اش نشویم و در مقابل خداوند را عبادت کنیم. این عهد را از قبل از ما گرفته‌اند شاید الان یادمان رفته باشد.

 

 

این که هرکس به صورت جزیره ای و با هدف خودش در دنیا باشد، یک توهم است، اگر این نظر درست بود، شیطان با شش هزار سال عمر که معلوم نیست دنیایی است یا آخرتی، نتوانست این چنین باشد.

در تعریف صراط مستقیم ، انواع معرفتی است که به قلب انسان وارد می شود یا در تعریف دیگر، صراط وادی محبت است.

این توضیح را بدهم که این طور نیست به سمت خدا جاده ای کشیده شده باشد و نقشه  اش  هم آمده باشد؛ نه قرآن یک کتاب نقشه راه است و نه امام تنها برای این است که نقشه را به ما بدهد. اگر این گونه فکر کردیم، انتهایش استقناع از خدا و رسولش و امام است ؛ در حالی که امام خودش صراط است.

انسان اگر ولایت آن‌ها را پذیرفت و حقانیت ولایت امام را فهمید، معرفت خدا را هم کسب می‌کند؛ غیر این خداوند راهی نگذاشته است، شیطان هم این را خوب می داند و از همین راه به انسان ضربه می‌زند.

 

 

صراط مستقیم که صراط معرفت و محبت است باید از دنیا ورود کنیم و در آخرت ادامه بدهیم، میانبری هم ندارد. صراطی که از دنیا شروع می‌شود ، خود امام است. امام چگونه خودش صراط است؟ چگونه خودش هادی صراط هم است؟

صراط درجاتی دارد، به هر درجه ای که برسیم انواری از بهشت بر قلب ما وارد می‌شود. اهل صراط انبیاء، صدیقین و شهدایند و نعمتی که به آن‌ها داده شده است، ولایت می باشد؛آن ها مورد غضب قرار نمی گیرند و در ضلالت هم نیستند، این‌ها همان مصداق سوره ی حمد هستند.همه شان هم شیعه علی بن ابی طالب، امیر المونین علیه السلام هستند.

 

 

درجه ی قرب ما به خداوند، به درجه ولایت است. مدخل وادی ولایت هم «سجده » است. اگر کسی این چنین وارد وادی ولایت شود، خودش را هم سنگ امیرالمومنین نمی‌داند که به او اشکال کند و هرچه را فهمید قبول کند و هرچه نفهمید را هم نمی‌پذیرد.

دین ولایت امیرالمومنین علیه السلام است و اکراهی هم در آن نیست. عده ای روشن فکر مآب می گویند انسان مگر عقل ندارد؟ جواب این است که عقلمان را باید در خدمت امام بگذاریم نه در عرض امام. عقل مال دنبال امام رفتن است. عقل برای فهم اسرار وادی ولایت است نه چون و چرا با ولی خدا.

اگر کسی وارد وادی ولایت شد، وارد وادی توحید هم شده است و باب توحید با ائمه علیهم السلام باز می‌شود؛ سیر وادی توحید، این سیر بی منتهاست. اگر کسی در پرتوی امام سیر کرد و به سرچشمه خورشید رسید، به اندازه خودش به حقانیت امام می‌رسد.

 

 

ماه رمضان ماهی است که درهایت ولایت باز است، ماهی است که می‌توان به فیض جنت رسید، می دانید که جهنم ولایت ائمه جور است و جنت هم ولایت امیرالمونین علیه السلام است. بهترین نعمت بهشتیان این است که جلوه ای از امام برآن‌ها برسد.

ماه رمضان، ماه سیر در ولایت است که این سیر سخت می‌باشد، ما اگر بخواهیم در همه‌ی درجات سیر کنیم، نیاز به شفاعت داریم. اگر قرار بود با ریاضت به جائی برسیم، شیطان قبلا می‌رسید.

 

 

حقیقت ولایت در ماه رمضان جاری است ، ماهی است که ما را طهارت می‌دهد.آن‌هایی که توانستند از این ماه استفاده کنند، خوش به حالشان اما کسانی که نتوانستند انجام بدهند چه کنند؟

امام سجاد علیه السلام در دعای وداع ماه رمضان این سوال را توضیح می‌دهد، ایشان در این دعا ابتدا ویژگی‌های ماه رمضان را می‌گوید، یکی از بهترین راه‌ها برای بازگشتن به خود، ماه رمضان است. امام سجاد علیه السلام در ادامه می گوید؛ حالا این ماه دارد می رود، وقت رفتنش هم شده است اما ما دیر رسیده ایم.

 

ممکن است در چنین شرایطی  آدم بی خیال بگذرد و برایش فرقی نکند که جه ماهی دارد می‌رود؛ یک راه دیگر این است که انسان دیرآمده غرغر کند که چرا ماه رمضان دارد می‌رود؛ هیچ کدام از این راه‌ها مشکل ما را حل نمی‌کند.

 

امام سجاد علیه السلام می‌گوید فضیلت‌های خدا بی انتهاست، حضرت اینگونه به ما یاد می‌دهد که اگر عیب از خودمان است، باید اقرار کنیم که نعمت ماه رمضان را ضایع کرده ایم. مثل کسی که به میهمانی دعوت شده است اما دیر می‌رسد، اگر عذرخواهی کند که دیرآمده چگونه است و اگر غرغر کند که چرا سفره غذا را جمع کردید چگونه است و چه برداشتی از رفتار وی می‌شود.

 

 

بنابراین کسی که ماه رمضان را از دست داده است باید از زبانش عذرخواهی صادقانه بیرون بیاید و در دلش پشیمانی باشد.آن وقت متوجه می‌شویم که کسانی که این نعمت های ماه رمضان را گرفته اند، از روی فضل بوده است نه عدل؛ وقتی خداوند نعمت را از روی فضل بدهد، آن هایی هم که نعمت را از دست داده اند می توانند پر توقع باشند و از خدابخواهند که آن نعمت را به آن‌ها هم بدهند.

 

 

امام سجاد علیه السلام در دعای وداع خطاب به خدا می‌گوید ما مصیبت زده تفریط در این میهمانی تو هستیم، بنابراین مزد غصه و مصیبت را به ما بده؛ مثل بچه ای که قوری گران قیمتی را شکسته است و می‌نشیند بر سر شکسته‌های آن گریه می‌کند؛ در چنین شرایطی بزرگتر ها دست محبت بر سرش می‌کشند و می‌گویند فدای سرت اما اگر بچه ای بی خیال باشد، کتکش هم می‌زنند.

اگر کسی در ماه مبارک رمضان خطاب به خدا گفت که اشتباه کرده است، هرچند دیرآمده باشد اما درهای فضل خداوند بازمی‌شود. کسانی که از غافله عقب مانده اند تنها راهشان امیدواری به فضل خداوند است. این کلیدی است که امام سجاد علیه السلام داده است که انسان از گناهش هم توقع فضل داشته باشد.

 

 

راه میانبری برای جبران از دست دادن ماه رمضان وجود دارد؛ آن هم زیارت علی بن موسی الرضا علیه السلام می‌باشد. از امام کاظم علیه السلام روایت است که ثواب زیارت امام رضا علیه السلام به اندازه 70 هزار سال حج مقبول است؛ اگر کسی شب را در محضر امام رضا بخوابد و بیتوته کند، انگار در عرش خداست. در حرم امام رضا علیه السلام خبری است که در هیچ جای عالم نیست. این راه میان بر است و غیر آن راه دیگری برای جبران از دست دادن ماه رمضان نیست.

انتهای حج و عبادت به امام می‌رسد و برای همین است که زیارت خود امام این گونه شان دارد؛ یک سلام درست و حسابی به امام رضا علیه السلام،  تمام ماه رمضان را جبران می‌کند. هر شان امام یک باب به سمت خداست و هر شانی را که در زیارت امام نام می بریم ، جوابش  از همان شان است.

انتهای اعتکاف باید لقاء امام باشد، البته این لقاء مراتبی دارد که گاهی خود انسان هم نمی‌فهمد. راه امام است، ماه رمضان یکی از سبل هدایت به امام (ع) است، اصل خود امام است. از بین روزه، اعتکاف و زیارت امام رضا(ع)، زیارت جامع همه ی آن‌هاست.