مداح و مجری مراسم مسلمیه که جلوی در مسجد جان داد

عقیق: امیرحسین کسائی: معتقد به نماز اول وقت بود. هرجایی بود و در هرحالی، برای نماز خود را به یک مسجد می‌رساند و نماز را به جماعت می‌خواند. حتی گاهی به مساجد که می‌رفت و مناسبتی بود، خودش پیشنهاد می‌داد تا دقایقی مداحی کند. آخر سر هم موقع اذان صبح در بامداد روز ۳۱ شهریورماه و مقابل مسجد شهدا در محدوده بزرگراه شهید محلاتی، دارفانی را وداع گفت و به ارباب بی‌کفنش پیوست.

از مصطفی طالبی‌ می‌گویم او که عضو هیأت مدیره خانه مداحان، پایه‌گذار مجمع‌الذاکرین حسینی(ع) و مجری مراسم مسلمیه حرم عبدالعظیم حسنی(ع) بود. ۴ سال از فراق این مداح می‌گذرد. 

مداحی که ۲۵ بار به حج رفت

مصطفی طالبی‌ متولد سال ۱۳۲۵ بود و بیش از ۲۵ مرتبه برای تبلیغ معارف اهل بیت (ع) به حج تمتع و عمره اعزام شده بود و مکرر هم به عنوان مداح به عتبات عالیات رفته بود. در یکی از سفرهایش برای حج تمتع گفته بود: «مدینه با مصائب حضرت زهرا (س) و غربت حضرت علی (ع) عجین شده است. ما ایرانیان بااین غم خو گرفته‌ایم و لذا این ضرب‌المثل شده که مدینه گفتی و کردی کبابم. در مدینه هر مداحی که می‌آید باید صدا و سوز آن فاطمه(س) باشد. چو نی شور و نوا دارد مدینه/ به لب «گل نغمه‌ها» دارد مدینه/ به یاد غربت زهرا و حیدر/دلی درد آشنا دارد، مدینه»

مداحی مصطفی طالبی در ایام اعیاد شعبانیه در مسجد جامع و حسینیه حضرت قاسم بن الحسن(ع)

پایه‌گذار مجمع‌الذاکرین حسینی(ع)

حاج مصطفی از پایه‌گذاران مجمع‌الذاکرین حسینی(ع) و از رفقای نزدیک استاد غلامرضا سازگار بود. محمود تاری، مدیر فعلی هیأت مجمع‌الذاکرین حسینی(ع) تهران می‌گوید: «اوایل سال ۶۰، جرقه راه‌اندازی مجمع‌الذاکرین با محوریت استاد سازگار و همراهی جمعی از مداحان از جمله مرحوم طالبی زده شد. به این ترتیب مجالس هفتگی از خانه‌ها به اجتماعات عظیم، در مساجد و حسینیه‌ها تبدیل شد. این جلسه در آن زمان از ارکان اصلی جلسات مداحی کشور بود. در آن زمان، هیأت مداحان مانند امروز نبود و مجمع الذاکرین توانست عَلَم این اجتماع را به دوش بگیرد و با قدرت پیش رود. مجمع در مناسبت‌هایی مانند ماه محرم، ماه صفر و ماه رمضان جلسات ویژه‌ای داشت. مقام معظم رهبری در اواخر دهه ۶۰ و زمانی که رئیس جمهور بودند، در جلسه ماه رمضان مجمع شرکت کردند. آن زمان جلسات ماه رمضان مجمع از رادیو پخش می‌شد. در آن زمان مداحان درخواست کردند که دیداری با ایشان داشته باشند تا به نوعی پاسخ این دیدار باشد که با هماهنگی آقای شمسایی و موافقت ایشان، در روز میلاد حضرت زهرا(س) رقم خورد و پایه‌گذار دیدار سالانه مداحان شد.»

مرحوم طالبی در حرم امام خمینی(ره)

مرحوم طالبی برای مرثیه‌ هم شعر حماسی می‌خواند

تاری در خصوص ویژگی‌های مرحوم طالبی می‌گوید: «تمام افراد و دوستان حول استاد سازگار، همگی شعرشناس و مجلس‌شناس بودند. آقای طالبی هم این ویژگی را داشت. او انقلابی و نسبت به شعر، ساختار و محتوای آن، بسیار حساس بود. او حتی به مجالسی که یا مشهور به حضور مخالفان انقلاب یا حتی گمانه‌زنی در این خصوص داشتند، شرکت نمی‌کرد. مرحوم طالبی اشعاری که می‌خواند حماسی بود و حتی در مرثیه‌خوانی هم روحیه حماسی داشت. به هیچ وجه شعر ضعیف و یا شعری که ذلت اهل بیت(ع) را بیان می‌کرد، نمی‌خواند و دیگران را هم نهی می‌کرد تا این اشعار را نخوانند. اگر در مجلسی حضور داشت و مداحی شعر موهون یا ضعیف می‌خواند، همانجا تذکر می‌داد.»

شعری که مجعول و ضعیف باشد، نمی‌خوانم

مرحوم طالبی‌ در خصوص شعر گفته بود: «ما باید شعری تقدیم اهل بیت (ع) کنیم که در خور آن‌ها باشد. این شعرها باید عظمت اهل بیت (ع) را برساند. شعر ضمن اینکه خالی از کلمات سُست باید باشد، لازم است ماندگار هم باشد. محتوای شعر باید به تایید علما و ادبا برسد. من شعری را در مداحی استفاده می‌کنم که این مراحل را طی کرده باشد. چنانچه حس کنم، شعری مجعول است، آن را با اساتید فن در میان می‌گذارم و در صدد رفع آن اشکال برمی‌آیم. جامعه شناسی مداحی این است که مخاطب خود را بشناسیم و براساس سن و سال آن‌ها، شعرها را انتخاب کنیم. مثلاً هرکدام از مجالس علما، بزرگسالان، دانشجویان، جوانان، نوجوانان و کودکان باهم تفاوت دارند و باید طبق درک آن‌ها، مداحی کرد. مداح کسی است که به آنچه می‌خواند اعتقاد داشته باشد و در این صورت حرف او به دل‌ها می‌نشیند.»

محمود تاری مداح اهل بیت(ع) و شاعر آئینی

مداحی که مدیربرنامه نداشت و مردم‌دار بود

او بسیار دقیق و مردم‌دار هم بود. تاری در شرح این خصوصیت می‌گوید: «مرحوم طالبی دفتری داشت و هرجا برنامه می‌رفت، دقیق جزئیات آن را می‌نوشت که مثلاً چه کسی خواند، چه شعری خواند، مناسبت چه بود و بانی مجلس چه کسی بود. به قدری دقیق بود و در مردم‌داری سرآمد بود که براساس این اطلاعات، اگر فرضاً در مراسم شهیدی شرکت کرده بود یا مراسم درگذشت فردی بود و یا مراسم ازدواجی، سال بعد در سالگردش به آن خانواده و بانیان تماس می‌گرفت و تسلیت یا تبریک می‌گفت. این روش و منش او برای مداحان جوان این روزها باید درس باشد. آن‌هایی که امروز برای خود مدیربرنامه دارند و از مردم فراری هستند، اما حاج مصطفی با مردم ارتباط نزدیک داشت و خود را شریک غم و شادی آن‌ها می‌کرد.»

مداحی علی انسانی در مراسم تشییع مرحوم مصطفی طالبی

نکند حاج مصطفی ساواکی است!

زمان مبارزات انقلاب اسلامی حاج مصطفی به واسطه ارتباط با حاج حسین شمسایی و روحانیون مبارز، فعالیت‌های انقلابی و مبارزاتی هم داشت و بعد از پیروزی انقلاب هم همین روحیه انقلابی را حفظ کرده بود. او همانطور که اطلاعات مراسم‌ها را می‌نوشت، در مجالس با دوربین خود عکس هم ثبت و ضبط می‌کرد. او در هیأت قاسم ابن الحسن(ع) در جنوب تهران می‌خواند و تصاویر آن را هم ثبت می‌کرد. قبل از انقلاب اسلامی این کار او باعث شده بود که عده‌ای تصور کنند شاید حاج مصطفی، ساواکی باشد! یکی از اعضای همین هیأت، خیال کرده بود که شاید او یک ساواکی در پوشش مداح و هیأتی باشد و با همین نگاه به بقیه اعتراض کرده بود. اما دیگران به او سابقه و تلاش‌های حاج مصطفی را گوشزد کردند و گفتند این کار را فقط برای مستند کردن جلسات هیأت انجام می‌دهد.

مداحی مصطفی طالبی در حرم امام خمینی(ره)

روی مواضع دیگران حساس بود، اما قطع رابطه نمی‌کرد

محمود تاری در خصوص روحیه انقلابی حاج مصطفی می‌گوید: «او روی موضع‌گیری‌های افراد بسیار حساس بود، اما نه به این معنا که اگر کسی موضع مخالف و ضدانقلاب داشت، با او قطع رابطه کند، بلکه با آن‌ها وارد بحث و گفت‌وگو می‌شد. بارها گفته بود شاید امر به معروف ما سلام و علیک با این افراد باشد تا از مسیری که می‌روند، برگردند. او نسبت به رفتار دیگران بی‌تفاوت نبود و آن‌ها را رها نمی‌کرد و تلاش می‌کرد با سخن و گفت‌وگو افراد را روشن کند. هیچ‌گاه از کسی کینه نمی‌گرفت.»

مرثیه‌خوانی مرحوم طالبی در مراسم شب شهادت امام جعفر صادق(ع) در مسجد جامع حضرت قاسم بن الحسن (ع)

سال‌ها مجری مراسم مسلمیه بود

مرحوم مصطفی طالبی‌ سال‌ها در ایام مسلمیه در کنار استاد غلامرضا سازگار، اجرای این مراسم کهن را در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) به عهده داشت.

فیلمی از مداحی مرحوم طالبی در مراسم مسلمیه

ماجرای آن روز صبح...

بامداد روز یکشنبه ۲۹ شهریورماه سال ۱۳۹۸ بود که حاج مصطفی برای اقامه نماز جماعت صبح، راهی مسجد شهدا واقع در بزرگراه شهید محلاتی تهران، حوالی بزرگراه شهید محلاتی شد. محمود تاری در این خصوص می‌گوید: «صبح آن روز در خانه وضو می‌گیرد و به همسرش می‌گوید که برای نماز راهی مسجد می‌شود. او معتقد به نماز اول وقت، آن هم در مسجد بود و گاهی تماس می‌گرفت به من که برای نماز بیا به مسجد برویم. هرجایی بود، برای نماز خود را به نزدیک‌ترین مسجد می‌رساند. آن صبح به نزدیکی در مسجد که می‌رسد، یکباره بدنش بی‌حس می‌شود و از هوش می‌رود. جلوی در مسجد می‌افتد و در زمان اذان صبح، جان به جان آفرین تسلیم می‌کند. نمازگزاران که پیکر او را می‌بینند به نیروی انتظامی خبر می‌دهند. حوالی ساعت ۱۱ همسرش با من تماس گرفت که از حاج مصطفی خبر نداری؟ از صبح که برای نماز رفته، برنگشته است. آن زمان در منزل آقای سادات شیرازی، صبح‌ها مجلس روضه بود و من به همسرش گفتم احتمالاً بعد از نماز به آن مراسم برای روضه رفته است. اما بازهم دلم آرام نگرفت. از حاضران در آن مجلس هم سراغ گرفتم اما آن‌جا نبود. با برادرش تماس گرفتم و او هم اعلام بی‌خبری کرد. به او گفتم به کلانتری محل مراجعه کند که اگر اتفاقی افتاده باشد، آن‌ها در جریان هستند. برادرش به کلانتری رفت و خبردار شد که از دنیا رفته است.»

حاج مصطفی طالبی برادر شهید محمود طالبی بود و سال‌ها در حرم امام خمینی(ره) مداحی و مناجات‌خوانی کرده بود. در نهایت روز سوم مهرماه مراسم تشییع پیکر او از مسجد شهدا برگزار شد و در صحن شرقی حرم مطهر امام خمینی (ره) به خاک سپرده شد. او را به فاتحه‌ای مهمان کنید.

مراسم تشییع و تدفین پیکر مصطفی طالبی در حرم امام خمینی(ره)