۰۱ آذر ۱۴۰۳ ۲۰ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۳ : ۲۳
به مناسبت گذشت ۴۰ روز از فراق حاج سید رضا مؤید:
شاعری که شعرش تاریخ مصرف نداشت/ گلایه مرحوم از مداحان+فیلم
حاج سیدرضا مؤید شاعر آئینی کشورمان ۱۵ مهرماه دارفانی را وداع گفت و حدود ۴۰ روز از فراقش می‌گذرد. مؤید از معدود شاعران کشور است که برای عمده مراسم‌های ملی و مذهبی شعر داشت که به فرموده مقام معظم رهبری اشعارش همه‌فهم بود.
عقیق: امیرحسین کسائی: سیدرضا مؤید از شعرای آیینی مطرح کشور در سال ۱۳۲۱ در مشهد متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در مکتبخانه پشت سر گذاشت و پس از آن به شغل آزاد روی آورد. او عضو شورای شعر انجمن ادبی رضوی موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی بود. دارای قریحه‌ای سیال و روان در سرودن شعر به ویژه اشعار مذهبی بود؛ به نحوی که آیات و روایات به همراه سیره زندگی اهل بیت (ع) و داستان‌های تاریخی در شعرهای وی بسیار به چشم می‌خورد.
ماجرای سرودن یک شعر معروف
استاد موید پس از دو هفته بستری بودن در یکی از بیمارستان‌های مشهد به دلیل مشکل کلیوی، عصر روز جمعه پانزدهم مهرماه دارفانی را وداع گفت. امروز قریب ۴۰ روز از فراق این شاعر برجسته گذشت. شاعری که یکی از اشعار معروفش که بسیار هم سر زبان‌ها افتاد، این است: «دیدم همه جا بر در و دیوار حریمت/ جایی ننوشته است گنهکار نیاید» است. این شاعر در خصوص ماجرای سرودن این شعر گفته بود: «در حرم امام رضا(ع) حال و هوای خوبی داشتم که این شعر را سرودم و بعداً به آن اضافه کردم تا تبدیل به یک غزل شد. این شعر با این بیت شروع می‌شود که «تا یوسف اشکم سر بازار نیاید/ کالای مرا هیچ خریدار نیاید/ ای حجت هشتم که خدا خوانده رضایت!/ مدح تو جز از ایزد غفار نیاید/ نومیدی و درگاه تو، بی‌سابقه باشد/ این کار از آن رحمت بسیار نیاید/ آخر به کجا روی کند ای همه رحمت/ گر در بر تو شخص گرفتار نیاید؟» بعداً هم این بیت را اضافه کردم: «دیدم همه جا بر در و دیوار حریمت/ جایی ننوشته است گنهکار نیاید.» که اشاره به ماجرای روایی ساخت حرم توسط شیخ بهایی را دارد که بنا داشته طلسمی در سر در بگذارد تا گنهکار و حرامزاده نتواند وارد حرم شود. امام رضا(ع) نخواست آبروی کسی برود.»
حاج محمود کریمی، مداح اهل بیت (ع)
خیلی‌ها نمی‌دانستند شعر «سرمایه محبت زهراست دین من» برای موید است
اشعار استاد موید همیشه در میان مداحان بسیار پرطرفدار است و کمتر مجلسی را می‌توان یافت که از اشعار او استفاده‌ای نشود. البته بسیاری هم اشعار او را استفاده می‌کنند اما نمی‌دانند شاعر آن کیست. محمود کریمی مداح سرشناس کشورمان در خصوص استاد موید می‌گوید: « مرحوم موید این همه عزت و شهرت داشت، اما کسی نمی‌دانست شعر معروف «سرمایه محبت زهراست دین من» برای اوست. این عزت او ناشی از چه بود؟ خودش در شعر گفته بود سرمایه محبت زهراست دین من/ من دین خویش را به دو دنیا نمی‌دهم. مرحوم موید به گردن همه مداحان، روضه‌خوان‌ها و گریه‌کنان به اندازه یک مصرع حق دارد. او جلوی ارباب می‌گوید این‌ها با یک مصرع شعر من گریه کردند.»
حاج علی انسانی شاعر و مداح اهل بیت (ع)
مرحوم موید، باور خود را سر قلم می‌آورد
مرحوم موید تلاش داشت تا برای هر مناسبت و رویدادی شعر داشته باشد و قریحه شعری خود را جوشان نگه می‌داشت. حاج علی انسانی شاعر و مداح اهل بیت (ع) در خصوص او می‌گوید: «مرحوم موید، باور خود را سر قلم می‌آورد، الآن هم اگر بود در بستر بیماری هم دفاع می‌کرد و شعر می‌سرود. او مویِد بود و با چه سختی‌ها و مرارت‌هایی کار کرد.»
شعرخوانی مرحوم سیدرضا موید در محضر رهبر انقلاب
مقام معظم رهبری می‌فرمود شعر موید، همه‌فهم است
اشعار مرحوم موید بارها مورد تقدیر و ستایش مقام معظم رهبری که خود اهل ادب و شعر هستند، قرار گرفته بود. محمدرضا طاهری مداح اهل بیت (ع) در این خصوص می‌گوید: «مرحوم موید گلوله نور بود. مقام معظم رهبری بارها اشاره می‌کردند که باید اشعار مرحوم موید، استاد سازگار، شفق، آقای انسانی را باید خواند که همه‌فهم است. سال‌ها مردم با شعر او فیض بردند.»
تصویری از مرحوم حاج سیدرضا موید در دوران کرونا
شعر موید متعهد به قواعد بود، نه اینکه روی آهنگی خاص خوانده شود
اشعار مرحوم موید دارای چه ویژگی‌ها و معیارهایی بود که اینقدر مورد توجه همگان بود و همه از او و اشعارش به نیکی یاد می‌کنند؟ مسلم نادعلی‌زاده پژوهشگر ادبیات آیینی و استاد دانشگاه در خصوص سبک و سیاق اشعار مرحوم موید می‌گوید: «مرحوم موید به نوعی ادامه سبک سنتی اشعار مذهبی ما در دوره قاجار و دوره پهلوی است که شاعرانی مانند جودی، صامت بروجردی، جیحون و جوهری و دیگر شعرا پرچمداران این سبک بودند. سبکی فاخر با اشعار ساده و در عین حال متعهد به قواعد نظم و شعر سنتی ما که مناسب مجالس عزاداری سروده می‌شدند، نه برای این که در آهنگ خاصی خوانده شود.»
مسلم نادعلی‌زاده، پژوهشگر ادبیات آیینی
شعر موید از دلش می‌جوشید
بسیاری از اشعاری که در مداحی‌های امروز شاهد آن هستیم به این شکل است که مداح، آهنگی را انتخاب می‌کند و به شاعری سفارش می‌دهد که متناسب با این آهنگ شعری بگوید. در گذشته این روال نبود و این سبک وجود نداشت و شاعران، شعرشان از قلبشان می‌جوشید و براساس ارتباط قلبی با یک واقعه و با شخصیتی مقدس، شعری سروده می‌شد و مداح در هیأت و در مجالس مذهبی می‌خواند. مسلم نادعلی‌زاده در خصوص مهم‌ترین نقاط قوت شعر استاد موید می‌گوید: «می‌توان گفت که شعر ایشان به دلیل زبان ساده و استحکامی که دارد، همواره مورد توجه بوده است و تنوع مضامین و موضوعات در شعر ایشان کاملاً مشهود است. انواع قالب‌ها، اوزان و کثرت سرودهای مذهبی ایشان در ده‌ها سال، ارادتی که به خاندان عصمت داشتند، مجموعه ارزشمندی را فراهم کرده که مورد توجه علاقه‌مندان و کسانی است که در زمینه شعر مذهبی و فعالیت می‌کنند.»
تصویر دیگری از مرحوم حاج سیدرضا موید
شعر استاد موید تاریخ مصرف ندارد
جنبه‌های احساسی و عرفانی شعر مرحوم موید با جنبه‌های معرفتی توازن دارد؛ یعنی به شکلی متعادل، هر دو جانبه را به کار برده است. مثلاً در مداحی‌های امروز گاهی می‌بینیم، جنبه‌های احساسی غلبه می‌کند و در واقع شاعران و ذاکران علاقه‌مند هستند که مخاطب خود را به هیجان بیاورند؛ در حالی که در شعر موید چنین غرضی وجود ندارد. مسلم نادعلی‌زاده در خصوص جنبه‌های احساسی و عاطفی اشعار موید می‌گوید: شعر موید از دل سوخته او برمی‌خیزد و صرفاً احساسات و عواطف خود را به عنوان یک شیعه معتقد بیان می‌کند. این اشعار در ادبیات مذهبی ما ماندگار خواهد شد و تاریخ مصرفشان تمام نمی‌شود و برخلاف بسیاری از سروده‌ها و اشعاری است که امروز در مجالس مذهبی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تاریخ مصرف کوتاهی دارند. این به دلیل شدت آمیختگی با مسائل روزمره و سیاسی گفتن‌‌ها و جانبداری‌هایی است که در اشعارشان از جریانات و گرایش‌های سیاسی می‌شود. اشعار شاعرانی مثل موید فارغ از این جانبداری‌هاست و در واقع شعر خالص سنتی و مذهبی است و برای همین ماندگار خواهد بود.»
شعرخوانی مرحوم مؤید برای حضرت علی اصغر (ع)
مرحوم موید از مداحان گلایه داشت
اما استاد سیدرضا موید در زمان حیات خود از وضعیت مداحی در سال‌های اخیر بسیار گله‌مند بود و به گفته خودش در برهه‌های مختلف به مداحان انتقاد و گلایه‌های خود را اعلام می‌کرد و می‌گفت مهم نیست بپذیرند یا نپذیرند، وظیفه من این است که حرف درست را بزنم. او در خصوص وضعیت مداحی می‌گفت: «این نوع عزاداری‌ها غلط است و این شیوه مورد نظر اهل بیت (ع) نیست. این را صریحاً عرض می‌کنم. الان طوری شده که جوانان چون شور و عاطفه جوانی دارند، هرچه پُرشورتر باشد برایشان جذاب‌تر است. ما باید بتوانیم در خلال این نوحه‌خوانی‌ها، معرفت به اهل بیت (ع) را ضمیمه کنیم. این کار خیلی مشکل است و متاسفانه بعضی از این جوان‌ها و مداح‌های امروز به این اصول پایبند نیستند. باید جوانان را به طرف معرفت الله، معرفت ائمه و پیغمبر (ص) سوق دهیم.»
تصویری از دیدار مرحوم سیدرضا موید با مقام معظم رهبری
محافل و عزاداری‌ها باید به همان شیوه سنتی گذشته شود
او در خصوص پذیرش اعتراض و انتقاد در برخی از مداحان هم می‌گفت: «مهم این است که اعتراض و انتقاد به آنها شود؛ این که بپذیرد یا نپذیرد در درجه بعدی است. آقای اکبرزاده می‌گفت این‌ها یک موج است و خود به خود تا چند سال دیگر فروکش می‌کند. اما نظر ما این است که زودتر باید فروکش کند و به همان محافل و برنامه‌های سنتی برگردد. امام صادق (ع)، حضرت رضا (ع) یا ائمه دیگر شعرا و مداحان را ارج می‌گذاشتند؛ برای اینکه مدایح و فضایل اهل بیت (ع) خوانده شود. از مظلومیت اهل بیت (ع)، از ظلم ظالمان و سردمداران و... آن شاعر حرف می‌زد و ائمه هم او را تشویق می‌کردند.»
بخشی از مراسم رونمایی دیوان مرحوم موید
دیوان اشعار مرحوم سیدرضا موید ۱۵ شهریورماه سال ۱۴۰۰ رونمایی شد. این مجموعه فاخر توسط بنیاد دعبل خزاعی و با مشارکت مجمع شاعران اهل بیت(ع) و جمعی از فعالان عرصه شعر آیینی، اساتید و همت ویژه جواد هاشمی (تربت) طراحی و در قالب سه جلد به چاپ رسید.
پیکر مرحوم موید در صحن آزادی حرم مطهر امام رضا (ع) به خاک سپرده شد. شادی روحش فاتحه‌ای نثار کنید.
منبع:فارس
گزارش خطا
