کتابی که پایگاه فکری انقلاب اسلامی است

عقیق:آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای با برگزاری سلسله جلسات طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن ماه رمضان سال ۵۳ در مسجد امام حسن مجتبی (ع)، توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند. طرحی کلان از اصلی‌ترین معارف اسلامی ناظر به ساخت یک زندگی اسلامی مبتنی بر آموزه‌های قرآنی.

کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن مقام معظم رهبری که چند سالی است مورد استقبال عموم مردم و نخبگان ما قرار گرفته است، بنا بر روایت خود ایشان از این جلسات، در این کتاب، مبانی حکومت و نظام اسلامی بحث و بررسی شده است. 

به جرأت می‌توان ادعا کرد که پایگاه فکری انقلاب اسلامی به لحاظ مبنایی در این کتاب، شکل می‌گیرد. اندیشه پشتیبان مراحل مختلف این نهضت الهی مردمی در کتاب طرح کلی است.

اگر این کتاب به دقت خوانده و مباحثه شود، سرّ بسیاری از موضع‌گیری‌های رهبری در مقاطع مختلف رهبری ایشان فهم می‌شود و ادبیات غنی ای برای بیانات خرد و کلان ایشان تولید می‌شود.

در این کتاب،  نگاه کلان و راهبردی داشتن به مسائل مختلف دینی از نزدیک دیده و تمرین می‌شود. 

محوریت قرآن در شکل‌گیری نظام اندیشه ایشان در این کتاب به خوبی دیده می‌شود.

ایشان در مقدمه همین کتاب در توصیف نیاز فوری ارائه نظام اندیشه، ارائه معارف اسلام را واجد سه ویژگی بایسته می‌دانند:

 «نخست آنکه معارف و دستگاه فکری اسلامی از تجرد و ذهنیت محض خارج گشته و همچون همه‌ مکاتب اجتماعی، ناظر به تکالیف عملی و به‌ ویژه زندگی اجتماعی باشد و هر یک از مباحث نظری، از این دیدگاه که چه طرحی برای زندگی انسان و چه هدفی برای بودن او و چه راهی برای رسیدن به این هدف ارائه می‌دهد، مورد بررسی و تأمل و تحقیق قرار گیرد. مسائل فکری اسلام به عنوان اجزای یک واحد، مورد مطالعه قرار گیرد.

دیگر آنکه مسائل فکری اسلام، به صورت پیوسته و به عنوان اجزای یک واحد، مورد مطالعه قرار گیرد و هر یک به لحاظ آنکه جزئی از مجموعه‌ دین و عنصری از این مرکب و استوانه‌ای در این بنای استوار است و با دیگر اجزا و عناصر، هم‌آهنگ و مرتبط است و نه جدا و بی‌ارتباط با دیگر اجزا بررسی شود تا مجموعاً از شناخت این اصول، طرح کلی و همه‌ جانبه‌ای از دین، به صورت یک ایدئولوژی کامل و بی‌ابهام و دارای ابعادی متناسب با زندگی چندبُعدی انسان، استنتاج شود.

دیگر آنکه در استنباط و فهم اصول اسلامی، مدارک و متون اساسی دین، اصل و منبع باشد، نه سلیقه‌ها و نظرهای شخصی یا اندوخته‌های ذهن و فکر این و آن»

در چند کتاب بعدی این قسمت، فصول سهگانه توحید، معاد و نبوت، بسط و تفصیل پیدا می‌کند.

خود ایشان در معرفی این کتاب  فرمودند: 

بنده یک ماه رمضان در مسجد امام حسن (ع) مشهد سخنرانى مستمر سى جلسه‌اى داشتم...آن زمان به ضبط سخنرانی‌ها خیلى اهمیت داده نمی‌شد؛ اما استثنائاً همه این سى سخنرانى ضبط شده است. این سخنرانی‌ها منبع خوبى براى مچگیرى ماست! در آن سخنرانی‌ها راجع به توحید، امامت، ولایت، نبوّت و سایر مباحث اساسى بحث شده است که الآن هم آنها را تأیید می‌کنم. اینها پایه‌هاى فکرى براى ایجاد یک نظام اسلامى بود؛ اگرچه ما آن موقع امیدوار نبودیم که نظام اسلامى شش، هفت سال دیگر محقق شود. می‌گفتیم اگر پنجاه سال دیگر هم ایجاد نشود، بالاخره پایه‌هاى فکری‌اش اینهاست. آن کار، جهت دادن به فکر نسل جوان آن روز بود.

دقت کنید که ایشان می‌گوید: سامان مباحث این جلسات برای پشتیبانی فکری از پایه‌های فکری ایجاد نظام اسلامی است. یعنی اگر بناست یک نظام و جامعه اسلامی داشته باشیم، پایه و بنیادش بر نوع تلقی ما از ایمان و توحید و نبوت و ولایت است. این نگاه حقیقتاً انقلاب و نظام اسلامی را اصالت می‌بخشد و ریشه‌های توحیدی آن را برجسته می‌سازد.

کاظم هادوی

منیع:فارس