عقیق: یک سال از اجرای طرح نوین اعزام زائران به عتبات می‌گذرد. طرح نوینی که قرار بود به نفع زائر باشد و با خارج کردن انحصار در اعزام‌ها، موقعیت سفر را برای سایر دفاتر زیارتی و شرکت‌های مجری زیر نظر سازمان حج و زیارت مهیا کند.
روش‌نوین اعزام عتبات و خارج کردن دفاتر زیارتی از انزوا
این طرح قرار بود در مرحله نخست به مدت سه ماه به صورت آزمایشی اجرایی و نواقص آن برطرف شود. اما وقتی پایان ۶ ماه از اجرای این طرح گذشت، همچنان خبری از رفع مشکلات موجود نشد و هر بار مسؤولان سعی داشتند این طرح را موفق جلوه دهند. البته ما نیز منکر مزایای طرح نوین عتبات نیستیم چرا که در این طرح دفاتر استانی هم وارد عرصه اجرا شدند و توانمندی‌های خود را محک زده و به میدان اعزام پا گذاشتند و به نوعی از انزوای بیش از دو ساله خارج شدند.
اما این همه ماجرا نبود. در ابتدای اجرای این طرح مشکلاتی همچون ارائه خدمات نامناسب به زائران موجب نگرانی زائران و حتی تشویق آن‌ها به همراهی با کاروان‌های غیرمجاز شد؛ تاجایی که در اواخر سال گذشته که فقط امکان تشرف به عتبات به صورت هوایی وجود داشت، بسیاری از افراد به صورت انفرادی و برخی هم همراه با کاروان‌های غیرمجاز عازم عتبات می‌شدند.
بر اساس بررسی‌های خبرگزاری فارس، اعزام‌های انفرادی از سفرهای رسمی عتبات پیش گرفت و زائران دیگر نیازی به همراهی با کاروان‌های زیر نظر سازمان حج و زیارت نداشتند. تا اینکه خردادماه سفرهای زمینی هم برقرار شد و سازمان حج و زیارت طرح سفرهای ارزان‌قیمت عتبات را با قیمت کم‌تر از سه میلیون تومان اجرایی کرد.
راه‌اندازی کاروان غیرمجاز توسط دفاتر مجری اعزام‌های رسمی
در این طرح بسیاری از مشتاقان زیارت عتبات عازم کربلا شدند و اجرای این طرح جانی دوباره به سفرهای زیارتی عتبات زیر نظر سازمان حج و زیارت داد.
اما در ماه‌های اخیر با افزایش نرخ دلار و بالا رفتن هزینه سفر عتبات از هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به حدود ۱۲ میلیون تومان، سفرهای زیارتی به عتبات زیرنظر سازمان حج و زیارت دیگر همچون گذشته با اقبال عمومی همراه نشد و حتی دفاتر زیارتی زیر نظر سازمان حج و زیارت هم ترجیح دادند که به جای جذب زائر برای اعزام‌های زیرنظر سازمان حج و زیارت، کاروان غیرمجاز راه بیندازند و با افرادی که کاروان غیرمجاز دارند، همراه شوند.
مشکلات اعزام‌های عتبات با افزایش نرخ دلار/ در یک ماه اخیر یک میلیارد تومان ضرر کرده‌ایم
به گفته مدیر یکی از شرکت‌های مجری اعزام زائران به عتبات، تغییر نرخ ارز متشکل در هفته‌های اخیر و ارجاع به سامانه ناخدا موجب ضرر بسیاری از دفاتر اعزام شده است؛ تاجایی که ما در یک ماه اخیر حدود یک میلیارد تومان ضرر کرده‌ایم. چرا که پیش از این نرخ ارز متشکل با قیمت ۲۹ هزارتومان و ۵۰۰ تومان بود، اما اکنون این مبلغ به ۳۵ هزار تومان رسیده است. در حالی که در هزینه سفر عتبات سعی کردیم تغییری ایجاد نکنیم تا زائران بتوانند با هزینه مناسب عازم کربلا شوند.
البته حمیدرضا محمدی، مدیرکل دفتر عتبات سازمان حج و زیارت پیش از این از راه‌اندازی سامانه ناخدا برای تخصیص ارز متشکل به دفاتر مجری سفر عتبات خبر داده و قرار بود پس از تکمیل ظرفیت کاروان‌ها، دفاتر مجری اعزام بتوانند ارز متشکل دریافت کنند.
هزینه‌هایی که به زائران کاروان‌های رسمی تحمیل می‌شود
اما اکنون ارز متشکل با افزایش بیش از پنج هزار تومانی مواجه شده است و دفاتر مجری اعزام هم با این افزایش نرخ ارز با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند. البته همانطور که پیش از این خبرگزاری فارس در گزارش‌هایی به احتمال افزایش هزینه سفر عتبات در صورت ادامه روند کنونی اشاره کرده بود، به نظر می‌رسد در اعزام‌های دی‌ماه، هزینه سفر عتبات نیز افزایش یابد و یا از خدمات ارائه شده به زائران کاسته شود.
به گفته یکی دیگر از مدیران شرکت‌های مجری اعزام زائران به عتبات، یکی از دلایل اصلی همراهی بسیاری از زائران با کاروان‌های غیرمجاز، هزینه‌هایی است که زائران برای تشرف به عتبات در قالب کاروان‌های زیر نظر سازمان حج و زیارت باید بپردازند؛ چرا که هزینه‌های حضور عوامل سازمان حج و زیارت و بعثه از زائران اخذ می‌شود که این بار مالی می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در زمینه هزینه‌های سفر شود.
آشپزخانه مرکزی عتبات برای زائران به‌صرفه نیست/ بسیاری از زوار از کیفیت غذاها رضایت ندارند
علاوه بر این، پس از اجرای طرح نوین عتبات قرار بود که غذای زائران کاروان‌ها را مدیر کاروان تأمین کند. اما پس از مدتی این روند متوقف شد و با فعالیت دوباره آشپزخانه مرکزی که سهم قابل توجهی از آن برای نیروهای عراقی است، تغذیه همچون گذشته یکسان‌سازی شد که به گفته برخی از مدیران دفاتر مجری اعزام زائران، اجرای این روند موجب افزایش هزینه تغذیه زائران شد؛ به طوری که ما می‌توانیم با هزینه کم‌تر از ۵ دلار وعده ناهار و شام زائران را به صورت مطلوب تأمین کنیم، اما اکنون برای این وعده‌های غذایی مجبوریم روزانه ۶.۶ دلار برای غذا با کیفیت پایین بپردازیم که بسیاری از زائران هم از وعده‌های غذایی ابراز نارضایتی می‌کنند.
با توجه به افزایش نرخ دلار اگر روزانه حتی یک دلار از هزینه‌ها کم شود، با توجه به اینکه اعزام‌ها یک هفته‌ای است، برای هر زائر هفت دلار یا معادل آن حتی با دلار ۳۵ هزار تومانی حدود ۲۵۰ هزارتومان می‌شود که این یک‌نمونه از راه‌های صرفه‌جویی کاهش هزینه سفر عتبات است.
افزایش سفرهای غیرمجاز عتبات در ماه‌های اخیر
هزینه‌های تحمیلی به زائران عتبات در ماه‌های اخیر با توجه به افزایش نرخ دلار به طوری است که اعزام‌های غیرمجاز را نیز بالابرده است و این نوع اعزام‌های غیرمجاز هم خالی از مشکل نیست؛ تاجایی که در روزهای گذشته تصادف اتوبوس زائران ایرانی در حوالی نجف موجب شد تا ۱۲ نفر از زائران ایرانی به بیمارستان منتقل شوند.
بسیاری از کاروان‌های غیرمجاز هم از خدمات بیمه بهره‌مند نیستند و در صورت بروز مشکل برای ورودیه بیمارستان باید ۱۰۰ دلار بپردازند. بر همین اساس، همواره مسؤولان سازمان حج و زیارت هم تأکید دارند که با کاروان‌های مجاز و رسمی همراه شوند.
با این وجود، با توجه به متضرر شدن شرکت‌های مجری اعزام عتبات و همچنین ارائه خدمات نامناسب به زائران در قالب برخی از کاروان‌ها، از مشکلاتی است که باید برای جلوگیری از ادامه آن تدابیری اتخاذ شود.
به گزارش فارس، سفر به عتبات هم‌اکنون به صورت هوایی و زمینی برقرار است و زائران تا پایان آذرماه می‌توانند در کاروان‌های موجود ثبت‌نام کنند. همچنین بزودی ثبت‌نام کاروان‌ها در دی‌ماه آغاز می‌شود که قیمت آن نیز اعلام خواهد شد.