عقیق:ماه محرم ماه عزای بر اباعبدالله الحسین علیه‌السلام است. در این ماه است که شیعیان عترت لباس عزا بر تن می‌کنند و برای سرور و سالار شهیدان نوحه سر می‌دهند؛ خداوند شیعیان را به واسطه همین مقدار توجه به وجود مقدس امام حسین و دور شدن آنها از تعلقات دنیوی، به‌سوی آسمان‌ها ارتفاع می‌دهد و در واقع جامعه را آسمانی می‌کند تا در عمل نشان دهد زندگی، همین ظاهر دنیا نیست بلکه اصل حیات، یعنی با امام بودن، با امام زیستن و در معیت او به عبودیت خدا پرداختن. نمونه عملی این نوع حیات طیبه را در کاروان حسینی و در بین اصحاب آن حضرت در تاریخ می‌خوانیم.

از این جهت اهل بیت وحی توجه زیادی به این ایام داشتند و شیعیان خویش را دعوت به مراقبت از این ماه می‌کردند. میرزا جوادآقای ملکی تبریزی درباره مراقبات ماه محرم می‌نویسد: «سزاوار است حال دوستان آل محمد - که رحمت خدا بر آنان باد - به حکم دوستى و وفا و ایمان به خداوند بلندمرتبه و بزرگ و رسول کریم، در دهه اول محرم تغییر کرده و در دل و سیماى خود، آثار اندوه و درد این مصیبت‌هاى بزرگ و دردناک را آشکار کنند. باید مقدارى از لذائذ زندگى را که از خوردن و نوشیدن و حتى خوابیدن و گفتن به دست مى‌آید ترک کرده و مانند کسى باشند که پدر یا فرزند خود را از دست داده است. نباید احترام خود و نزدیکانشان باشد و لازم است که خدا و پیامبر و امامش - رحمت خداوند بر آنان باد - را بیش از خود، فرزندان و نزدیکانش دوست داشته باشد. بنابراین دوستانش باید کارهایى را که مناسب این مصیبت بزرگ است، به خاطر مواسات با آن حضرت در این مصیبت ، انجام دهند؛ به گونه‌اى که گویا این مصیبت بر خود، عزیزان و فرزندان یا خویشان آنان وارده شده است. زیرا امام به فرموده جدش(ص) سزاوارتر از آنان نسبت به خودشان است و به این جهت که او این مصیبت‌ها را پذیرفت و وجود شریف خود را فداى پیروان خود کرد تا آنها را از عذاب دردناک رهایى بخشد.»

شب اول:

سیّد ابن طاووس در کتاب «اقبال» براى این شب، چند نماز ذکر کرده است:
اول: 100 رکعت که در هر رکعت سوره‌هاى «حمد» و سوره «توحید» خوانده می‌شود.
دوم: دو رکعت که در رکعت اول سوره هاى «حمد» و «انعام» ، و در رکعت دوم سوره هاى «حمد» و «یس» خوانده می‌شود.
سوم: دو رکعت که در هر رکعت سوره «حمد» و 11 سوره «توحید» خوانده مى شود.
از رسول خدا صلى اللّه علیه و آله روایت شده است: هرکه این دو رکعت نماز را در این شب به‌جا آورد و فردایش را که اول سال است روزه بدارد، مانند کسى است که همه طول سال را همواره کار خیر کرده، و در آن سال محفوظ باشد و اگر بمیرد به بهشت می‌رود.
سیّد ابن طاووس براى هلال این ماه دعاى مبسوطى ذکر کرده است.

روز اول:

بدان که روز اوّل محرم، اول سال قمری است و در آن دو عمل وارد شده:

اول: روزه گرفتن؛ در روایت ریان‌بن شبیب از حضرت رضا علیه السلام روایت شده: هرکه در این روز، روزه بدارد و خدا را بخواند خدا دعای او را مستجاب کند، چنان‌که دعای زکرّیا را اجابت فرمود.

دوم: از امام رضا علیه‌السلام روایت شده: رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله روز اول محرم دو رکعت نماز به‌جا می‌آورد و چون فارغ می‌شد، دست‌ها را به آسمان برمی‌داشت و این دعا را «سه مرتبه» می‌خواند: اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْإِلٰهُ الْقَدِیمُ، وَهٰذِهِ سَنَةٌ جَدِیدَةٌ ...