۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۴ : ۱۱
عقیق:سردار شهید حاج قاسم سلیمانی وجوه شخصیتی مختلفی داشت و تنها در بعد سیاسی شناخته شده نبود او در حوزه فرهنگ هم فرد مطلعی بود.
پس از شهادت ایشان کتابهای مختلفی منتشر شد اما یکی از آثاری که حاوی خاطرات متعدد درباره این شخصیت بینالمللی است، «شاخصهای مکتب سلیمانی» است که به قلم حجتالاسلام شیرازی تألیف شده و از سوی انتشارات خط مقدم در بازار کتاب موجود است.
در کتاب شاخصهای مکتب شهید سلیمانی با تأسی به امام بزرگوار، کتابخوانی، یکی از دغدغههای مهم به حساب میآید. سردار، خود اهل مطالعه و ترویج کتابخوانی بود. وی مرتب و منظم کتابهای تاریخی، اخلاقی، دینی و تفسیری و کتابهای حوزه تاریخ شفاهی جنگ را میخواند و با یادداشتها و تقریظهایش گاه باعث معرفی و رونق فروش این آثار و مطالعه آن کتابها میشد.» این موضوع بخشی از همین کتاب است که به تازگی رونمایی شد.
در کتاب میخوانیم، امام خامنهای در ۱۴ خرداد ۱۳۷۸ فرمودهاند: «اغلب آن صفاتی که در زمامداران عالم، مایه امتیاز آنها میشد، تا آنجایی که من بررسی کردهام و به ذهنم رسیده است، ما در امام مجتمع میدیدیم. او، هم عاقل بود، هم دوراندیش بود، هم محتاط بود، هم دشمنشناس بود، هم به دوست اعتماد میکرد، و هم ضربهای را که به دشمن وارد میکرد، قاطع وارد میکرد. همه صفات و خصوصیاتی که برای یک انسان لازم است تا بتواند در چنین جایگاه حساس و خطیری انجام وظیفه کند و خدا و وجدان خود را راضی نماید، در این مرد جمع بود.»
معظمله معتقدند امام خمینی (ره)، مظهر نوآوری علمی و تبحر در فقه و اصول بود. در قم، درس فلسفه او درس اول فلسفه بوده است. این مرد، معلم اخلاق همه بوده است. امام، فکر ولایت فقیه را با توجه به آفاق جدید و عظیمی که دنیای امروز و مکتبهای امروز دارند، تدوین کرد و آن را ریشهدار و مستحکم و مستدل ساخت. ایشان اهل نوشتن و مطالعه بود.
امام خامنهای میفرمایند: «معمار انقلاب اسلامی، تاریخ نهضتهای گذشته را به دقت مطالعه [کرده] و آنان را مورد بررسی قرار داده بود و از این تجربیات برای حفظ انقلاب استفاده میکرد.»
آقای مجید زمانپور در کتاب ماجراهای کتاب و کتابخوانی امام خمینی (ره) مینویسد: «دوستان آقا میگویند: مکرر اتفاق میافتاد که صبح تا ظهر خدمت ایشان در اتاق مینشستیم و آقا مشغول مطالعه بود و یک کلمه حرف نمیزد... مطالعه را دوست داشت و به قدری مطالعه میکرد که چشمش خسته میشد. گاهی شش ساعت پیدرپی مطالعه میکرد.»
در لوح قلم، شاهد آثار، کتاب است
سر منزل مقصود گهربار، کتاب است
تاریخ اگر ثبت شده در صف ایام
تصویر رخش، درخور گفتار کتاب است
رب ازلی، نور جلی بر قلم آموخت
بنویس که این دفتر پربار، کتاب است
در عرش، قلم، قامت خود تا که بیاراست
بر سجده سر آورد که دلدار، کتاب است
حجتالاسلام سیدمحمود دعایی در سال ۱۳۸۷ گفته است: «امام اهل مطالعه بودند و به مطالعه کتاب علاقه بسیار داشتند.»
امام خمینی در ۲۸ شهریور ۱۳۶۷ نوشتهاند: «زندگی زیر چتر علم و آگاهی، آنقدر شیرین و انس با کتاب و قلم و اندوختهها، آنقدر خاطرهآفرین و پایدار است که همه تلخیها و ناکامیهای دیگر را از یاد میبرد.»
یادداشت بر کتابهای «رادیو»، «گردان ۴۰۹»، «من زندهام»، «وقتی مهتاب گم شد» و کتابهای کنگره شهدای استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان نمونهای از عشق سردار سلیمانی به کتاب و کتابخوانی است.
آن سردار بزرگوار در نامهای به محمدرضا بایرامی، نویسنده کتاب «سهگانهای برای یگانه»، داستان زندگی شهید حاج علی محمدیپور مینویسد: «من این شهیدی را که دربارهاش نوشتهای از سالیان سال پیش میشناسم. با هم بزرگ شدهایم، با هم به جنگ رفتهایم، با هم در منطقه بودهایم، با هم در عملیات شرکت کردهایم... من شب تا صبح نشستم و کتاب تو را خواندم و گریه کردم و گریه کردم. من دست شما را میبوسم، اما شهدای ما خودشان به اندازه کافی بزرگ هستند، لازم نیست در موردشان اغراق کنیم.»
محسن مؤمنی شریف، رئیس سابق حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی میگوید: «سردار سلیمانی، اهمیت روایت شهیدان در قالب کتاب را ۲۴، ۲۵ سال پیش فهمیدند و پای کار ایستادند تا کتابی برای دوستان شهیدشان نوشته شود.... حاج قاسم، کتاب خاطرات شهید علی خوش لفظ را خوانده بود و تعریف میکرد که این کتاب را زمانی میخواندم که از بغداد به اقلیم کردستان میرفتم و حال خوبی داشتم؛ یعنی سردار ما در این شرایط هم کتاب میخواند.»
سردار سلیمانی میگفت: «این کتاب الغارات را که قدیمترین کتاب شیعه هست بخوانید. حتماً بخوانید! مقتل کامل است. اگر آن را بخوانید، امروز برای این حکومتی که در استمرار حکومت علیبن ابیطالب هست، آگاهانهتر و بدون تعصبات فردی و حزبی نگاه میکنیم، نظر میدهیم و دفاع میکنیم.»
ایشان در هفته بسیج ۱۳۹۷ در سخنرانی خود میگوید: «من خواهش میکنم کتابهایی را که حول دوره چهار ساله حکومت امیرالمؤمنین نوشته شده، بخوانید... خیلی خوب است این کتابها را بخوانیم تا حرفها، فرمایشها و بیاناتشان را بشنویم و ببینیم. من کتاب کوفه و نقش آن را در قرون نخستین اسلامی، نوشته آقای دوانی را که کتاب قطور اما مهمی است به شما معرفی میکنم. مرحوم آقای علی دوانی پدر نویسنده که تاریخنگار و تاریخنویس مهمی بود، برایش مقدمه خیلی مهمی نوشته است. من این کتاب را با دقت خواندهام. کتابهای دیگری هم در این موضوع مطالعه کردهام. چرا میگویم بخوانید؟ چون در هر جریان مهمی، آفتهای مهمی هم به وجود میآید که اگر از آن آفتها مراقبت نشود، آن جریان اثرگذار و مهم، به دلیل اینکه مورد توجه و طمع است، آسیب خواهد دید.»
سردار سلیمانی همچنین در هفته دفاع مقدس ۱۳۹۳، در سخنرانی خود میگوید: «من توصیهام به آنهایی که جنگ را حس کردهاند، یا آنهایی که جنگ را حس نکردهاند، مطالعه کتابها و نوشتههای مربوط به دوران دفاع مقدس است. شاید بیشترین تأثیرات تربیتی حقیقی در این کتب وجود داشته باشد. اگر دقت کرده باشید، در بین همه کتابهای توصیه شده مقام معظم رهبری، ایشان بیشترین تجلیل و توصیه را نسبت به همین کتابهای دفاع مقدس دارند. شاید بتوان گفت کمتر کتابی منتشر شده و در دسترس ایشان قرار گرفته که ایشان مطالعه نکرده باشند و پیرامون آن تقریظی نداشته باشند. دلیل اصلی آن هم این است که در داخل این نوشتهها، حقیقتی وجود دارد که موجب تأثیر و تأثر بسیار بالایی است.»
امام خامنهای در ۸ آبان ۱۳۸۷ میفرمایند: «من با این که وقت زیادی ندارم، بسیاری از کتابهایی را که در باب مسائل دفاع مقدس هست، نگاه میکنم، برای خود من مفید است. این کتابها را بخوانید، بدانید، ببینید، شرح حال این جوانهای خسته را بشناسید.»
معظم له در ۲۳ آذر ۱۳۹۵ میفرمایند: «من توصیه میکنم این کتابهایی را که درباره شهدا نوشته شده، درباره ایثارگران دفاع مقدس نوشته و شخصیتهای اینها را تشریح میکند، بخوانید. هم کتابهای شیرین و کتابهای پرجاذبهای است، هم ذهن شما را با مسائل بسیاری آشنا میکند.»
آن رهبر فرزانه در ۱۵ مهر ۱۳۹۲ میفرمایند: «این پدیدهها و این فرآوردههای تاریخ انقلاب را، تاریخ دفاع مقدس را قدر بدانید، اینها را باید خیلی قدر دانست. بین مردم هم منتشر بشود... روایت درست، اینهاست، این کتابهاست. هر چه میتوانید کاری کنید که در دسترس جوانها قرار بگیرد.»
سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی با تأسی به امام خمینی و امام خامنهای، مروج کتاب بوده است و کتابخوانی دفاع مقدس را علناً تبلیغ میکنند. وی در یادداشتی بر کتاب «رادیو» مینویسد: «این خاطره ارزشمند و تکاندهنده که از یک عملیات سنگین ویژه هیجانانگیرتر است، نباید به این سادگی پردازش شود. خود بحث رادیو، زیباترین داستان خواندنی برای تمام نسلها میتواند باشد. در جایی که اسرار زندانیان جنگها، معمولاً دنبال سیگار و اشیاء فراموشیدهنده مخدرند، فرزندان روحالله در فکر فهم اندیشه او و تلاش برای ایستادگی روح خود در مسلک اویند... این، تأثیر یک رهبر انقلابی بر جوانان و نوجوانان در شرایطی تکاندهنده و سخت است.»
درباره کتاب «آن ۲۳ نفر» نیز مینویسد: «احمد عزیز، وقتی کتابت را خواندم، ناخودآگاه صحنه اسارتی در مقابل دیدگانم مجسم شد و به یاد آن اسیر (حضرت زینب سلام الله علیه) بر کتاب این اسیر اشک ریختم، یاد قهرمان اسارت که اسارت را به اسیری گرفت.»
آن سردار عزیز، در نامهای به آزاده معصومه آباد درباره کتاب «من زندهام» مینگارد: «انشاءالله کتابت را به همه زبانها ترجمه میکنم تا همه بدانند زینب بنت رسولالله چگونه بوده است، وقتی کنیز او معصومه اینگونه معصوم بوده است.» این نگاه سردار نیز شکل گرفته از نگاه امام خامنهای است که در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۲ میفرمایند: «این کتابهای شما اگر ترجمه شود، خیلی مخاطب پیدا میکند. به مخاطب بینالمللی خیلی باید اهمیت دهید. شما اگر چنانچه بتوانید همین خاطرههای شفاهی را آنچه که مربوط به دفاع مقدس است یا گفتید مربوط به اسرای عراقی است به زبان انگلیسی و اسپانیولی یا این طرف به زبان اردو ترجمه و منعکس کنید، میدانید چه اتفاقی در دنیا میافتد؟ این فرهنگی که برای انتقالش این همه زحمت بکش، چهار نفر را تربیت کن، بفرست فلان جا، بروند، بتوانند از عهده بربیایند، نیایند، حواشی چه باشد، این را میتوانید به وسیله کتاب منتشر کنید، تمام دنیا را بگیرد، کما اینکه دیگران همین کار را کردند... به فکر باشید که انشاءالله اینها را در خارج هم بازتاب دهید.»
همراهی سردار سلیمانی با دو امام انقلاب، و هماهنگی مکتب سلیمانی با مکتب امام خمینی (ره) در مطالعه و کتابخوانی و ترویج کتابخوانی در ایران و جهان گویای عظمتی بارز در زندگی آن شهید جهانی جبهه مقاومت است.
انیس کنج تنهایی کتاب است
فروغ صبح دانایی کتاب است
کتابخوانی سردار سلیمانی و توجه او به کتاب و مطالعه همه جوانب را دربرمیگرفت، از کتابهای تاریخی، اخلاقی، فقهی، تفسیری تا رمان و داستان، از یادداشت و نکتهبرداری از تفاسیر و ترجمههای قرآن مجید و نهجالبلاغه و صحیفه سجادیه تا مطالعه کتابهای گابریل گارسیا مارکز، نویسنده کلمبیایی.
آن سردار گرانقدر در ۱۸ تیر ۱۳۹۸ در یادداشتی بر کتاب «انقلاب چهل ساله»، عمق نگاه علمی و دینیاش را به نگارش درآورده و نوشته است: «این کتاب که گوشهای کارآمدی اسلام در حکومت است و اگر بگذارند و میگذاشتند حکومت قرآن ولایت فقیه این میراث گرانبهای مهدودیت، تحقق کامل یابد، آن وقت اعجاز قرآن و دین نمایانتر میگردید.»
در مکتب سلیمانی، علم آموزی از مهد تا لحد، چهره عملی داشت و او سه چهار روز قبل از شهادت به یکی از دوستان دفترش گفته بود که نوارها و سیدیهای صوتی و تصویری دروس اخلاق آیات جوادی آملی، مصباح یزدی، مظاهری، مشکینی و آقا مجتبی تهرانی را برایش فراهم کند.
این تقاضا در صورتی بود که وی غرق در مطالعه کتابهای اخلاق و عرفان بود و همیشه توصیه میکرد چهل حدیث امام خمینی (ره) و اسرار الصلات ایشان را مطالعه کنیم و همواره گرانبهاترین هدیهاش به دوستان و فرزندان شهدا کتاب بود.
منبع:فارس