۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۱ : ۱۷
اجتماع اربعین مانور بیداری شیعه است
مدیر مسئول مجلۀ «دانشنامۀ علوم قرآن و حدیث» گفت: حضور پیروان سایر ادیان در خیزش اربعین معنوی حاکی از ابعاد جهانی زیارت اربعین و مانور بیداری شیعه است.
عقیق:آموزه‌های حسینی(ع) نه‌تنها بین
سایر مذاهب اسلامی بلکه در تمام دنیا نفوذ کرده است و قلوب پاک‌طینتان عالم
را تحت تأثیر خود قرار داده است. جریان پیاده‌روی اربعین حسینی مصداقی بر
این واقعیت است. حضور گسترده مردم دنیا با هر دین و مذهبی و بدون توجه به
اختلافات مذهبی و قومیتی و با یک هدف و مقصد واحد که همان زیارت سید و
سالار شهیدان است، نویدبخش آینده‌ای روشن است که مبنای آن را محبت امام
حسین(ع) و فرهنگ عاشورا شکل می‌دهد، به همین مناسبت گفتگویی را با «احسان
پوراسماعیل» عضو هیئت علمی دانشگاه آموزش عالی آرمان رضوی و مدیر مسئول
مجلۀ «دانشنامۀ علوم قرآن و حدیث» ترتیب دادیم که مشروح آن را در ادامه
می‌خوانید:
نظر شما درباره پدیده راهپیمایی اربعین که چند سالی است رنگ‌وبوی دیگری به
خود گرفته است و مردم با شور و شوقی وصف‌ناپذیر ــ در مقایسه با گذشته ــ
خود را آماده این سفر معنوی می‌کنند، چیست؟
پوراسماعیل: زیارت اربعین یک سرمایه بزرگ اجتماعی است و در آن بزرگ‌ترین پیاده‌روی جهان به نام شیعه ثبت می‌شود، به‌یقین این حرکت ارزشمند، خاری به چشم دشمنانی است که مخالف وحدت شیعیان جهانند، چراکه اگر این نمی‌بود همه‌ساله به‌خصوص در سال‌های اخیر مخالفان این گردهمایی با تبلیغات و فضاسازی منفی سعی در ایجاد سدی در برابر سیل خروشان جمعیت حاضر نمی‌کرد.
امروز برای همه این پرسش پاسخ داده شده است که چرا میان اهل‌بیت (علیهم السلام) تنها برای خامس آل‌عباء مراسم اربعین آن هم سالها بعد از شهادتش برپا می‌شود و این همان وعده‌ای است که پیام‌رسان کربلا، زینب کبری (سلام الله علیها) در مجلس یزید بیان کرد که دشمنان دین خدا هرگز نمی‌توانند نور امام حسین (علیه السلام) را خاموش کنند؛ این همان حقیقتی است که در زیارت‌نامه امام حسین (علیه السلام) می‌خوانیم «اشهد انّک نور اللّه لم‌یطفأ و لایطفأ ابداً».
امام حسن عسکری(ع) در حدیثی زیارت اربعین امام حسین(ع) را یکی از شاخصه‌های مؤمنان بر شمرده‌اند. به‌نظر شما امروزه مؤمنان و شیعیان چگونه می‌توانند از این ظرفیت عظیم بیشترین بهره‌ها را ببرند؟
پوراسماعیل:در ابتدا باید به نکته‌ای اشاره کنم که شیعه در لغت به‌معنای پیرو است، کسی که گام در قدمگاه مولای خویش می‌گذارد، باید هر اقدام او مورد توجه و رضایت رهبران خود باشد. حضرت زهراء(س) در حدیثی می‌فرمایند: «إنْ کُنتَ تَعمَلُ بِما أمَرناکَ و تَنتَهی عَمّا زَجَرناکَ عَنهُ فَأنتَ مِن شیعَتِنا و إلّا فَلا»، اگر به آنچه تو را به آن فرمان مى‌دهیم عمل کنى و از آنچه برحذر مى‌داریم دورى کنى، از شیعیان ما هستی وگرنه هرگز. (بحارالأنوار، ج68، ص155) همچنین پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «شیعه ما کسی است که از ما پیروی کند، پا جای پای ما بگذارد و به کردار ما اقتدا کند». لذا اگر می‌خواهیم شیعه حقیقی باشیم، پیوسته باید مراقب اعمال و رفتار خود باشیم و لحظهای هم نباید غفلت کرد، این همان چیزی است که خدا بارها در قرآن بر آن تأکید داشته است «وَ لَاتَکُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ».
هر یک از ائمه معصومین(ع) برای حفظ فرهنگ عاشورا تلاش‌های بسیاری کرده‌اند و هر یک نقشی از نقوش کربلا را برجسته کرده‌اند، در این میان امام عسکری (علیه السلام) بین صفات مؤمن، پنج شاخصه را تعیین کرده‌اند که زیارت اربعین یکی از آنهاست. بیان این حدیث شریف توسط پدر امام آخرالزمان (عجّل اللّه تعالی فرجه) خود نکته‌ای است که می‌توان آن را از زوایای مختلف بررسی کرد؛ این حرکت که از اقدام جابربن عبدالله انصاری، صحابی خاص اهل‌بیت (علیهم السلام) در عصر امام سجاد (علیه السلام) با شاخص قرار دادن امام به‌عنوان صفت شیعه، آغاز و تمدن‌ساز شد.
بنابراین در برنامه حجت‌های الهی معرفی اربعین به‌عنوان تراز شیعه، مطرح شده است. آنچه در این حماسه حضور مهم است، توجه شیعیان جهان به اصلی‌ترین خواسته و نیاز هستی است، چه جمعیت حاضر در این اجتماع بی‌بدیل و چه آنان که با دیدن تصاویر و شنیدن اخبار رسانه‌ها، پیوند قلبی خود را با جریان اربعین برقرار می‌کنند باید یکدل و یک‌صدا به دعا بر فرج منتقم عاشورا تمرکز کنند؛ اجتماع اربعین بهترین ظرفیت برای درخواست مشترک ظهور امام عصر (عجّل اللّه تعالی فرجه) است.
امام حسین(ع) رمز ظهور حضرت مهدی(عج) است
به این ترتیب به‌نظر شما پدیدۀ اربعین رابطه معناداری با مسأله مهدویت و ظهور امام زمان(عج) دارد؟
پوراسماعیل:بله، همین‌طور است، به‌نظر می‌رسد احیای زیارت اربعین توسط امام عسکری (علیه السلام) آماده‌سازی شیعه برای دوران غیبت امام عصر (علیه السلام) است. سایر معصومان (علیهم السلام) نیز بسیار دقیق به این حقیقت اشاره کرده‌اند؛ از سویی در شمار فراوانی از روایات به این نکته تأکید دارد که مصلح جهان، نهمین فرزند امام حسین (علیه السلام) است، این تعابیر، حاکی از ارتباط خاص امام حسین (علیه السلام) و امام زمان (عجّل اللّه تعالی فرجه) است.
وقتی به بررسی روایات مهدویت می‌پردازیم می‌بینیم که امام حسین (علیه السلام) رمز ظهور امام عصر (عجّل اللّه تعالی فرجه) است؛ به‌عبارت دیگر، امام حسین(ع) نقشی بسیار ویژه و خاص در برپایی امر ظهور دارند. شاید به همین جهت در کتاب «الزام الناصب» آمده است که حضرت، در اولین گفتمان خود با بشریت بعد از ظهور کنار کعبه، بین رکن و مقام می‌ایستد و پنج ندا می‌دهد: «ألا یا أهل العالم أنا الإمام القائم: آگاه باشید ای جهانیان که منم امام قائم. ألا یا أهل العالم أنا الصمصام المنتقم: آگاه باشید ای اهل عالم که منم شمشیر انتقام گیرنده. ألا یا أهل العالم إن جدّی الحسین قتلوه عطشان: آگاه باشید ای اهل عالم که جدّ من حسین را تشنه‌کام کشتند. ألا یا أهل العالم إنّ جدّی الحسین علیه السّلام طرحوه عریانا: آگاه باشید ای اهل عالم که جدّ من حسین را برهنه روی خاک افکندند. ألا یا أهل العالم إنّ جدّی الحسین علیه السّلام سحقوه عدوانا: آگاه باشید ای جهانیان که جدّ من حسین را از روی کینه‌توزی پایمال کردند».
اگر این حجم از جمعیت که با یک هدف گرد هم می‌آیند و به‌سوی یک مقصد واحد حرکت می‌کنند، همچون رنگی در پوشش و یکپارچگی در حرکت، در نیاز مشترک‌شان به وحدت نظر نیز برسند، آینده جهان تغییر خواهد کرد، چرا که خداوند متعال در آیه 11 سوره رعد می‌فرماید: «إِنَّ اللّهَ لاَیُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ: در حقیقت خداوند حال قومى را تغییر نمىدهد تا آنان حال خود را تغییر دهند» پس زائران اربعین حسینی می‌توانند با یک درخواست مشترک سرنوشت هستی را تغییر دهند.
اجتماع اربعین مانور بیداری شیعه است
شاخصه‌های تمدن‌ساز راهپیمایی اربعین حسینی از نظر شما چه مواردی است؟
پوراسماعیل:در حال حاضر هیچ راهپیمایی در جهان به‌کیفیت اربعین توسط مردم جهان پیگیری نمی‌شود؛ حضور زائران در جریانی که به‌لحاظ فقهی واجب نبوده و در نهایت مستحب مؤکد است، شیعه را تبدیل به «رسانه» کرده است؛ حضور هر زائر، رسانه‌ای آشکار است برای شست‌وشوی فضای نامناسبی که رسانه‌های جهان در طول سال با هزینه‌های بسیار، علیه شیعه ساخته‌اند؛ هم‌افزایی میان اقشار مختلف جامعه برای پذیرایی از زائران امام حسین (علیه السلام) یکی دیگر از ابعاد تمدن‌ساز این همگرایی سازنده است. حضور پیروان سایر ادیان در این خیزش معنوی خود حاکی از ابعاد جهانی زیارت اربعین دارد. اجتماع اربعین، مانور بیداری شیعه است تا این پرسش در ذهن انسان آزاداندیش شکل بگیرد که؛ این حسین کیست که همه عالم را به خود مجذوب کرده است؟ راهش چیست؟ چه گفتمانی برای عصر حاضر دارد که این‌همه مشتاق را به بیایان‌های اطراف کربلا کشانده است؟
این تعبیر شما نشان‌دهنده این است که اثرگذاری در جریان اربعین را فقط در حضور مردم نمی‌دانید. درسته؟
پوراسماعیل:حضور در جرگۀ زائران امام حسین (علیه السلام) در تمام سال به‌ویژه اربعین، موهبتی است که همواره باید از خداوند متعال درخواست آن را داشت، چراکه به‌تعبیر امام صادق (علیه السلام) اگر خداوند خیر بنده‌ای را بخواهد به او توفیق زیارت امام حسین (علیه السلام) را اعطا می‌کند «مَنْ أَرَادَ اللَّهُ بِهِ الْخَیْرَ قَذَفَ فِی قَلْبِهِ حُبَّ الْحُسَیْنِ علیه السلام وَ حُبَّ زِیَارَتِهِ وَ مَنْ أَرَادَ اللَّهُ بِهِ السُّوءَ قَذَفَ فِی قَلْبِهِ بُغْضَ الْحُسَیْنِ علیه السلام وَ بُغْضَ زِیَارَتِهِ» یعنی: هرکسی که خداوند خیرش را بخواهد، حب امام حسین (علیه السلام) و حب زیارتش را در قلب او می‌اندازد و هر که را خداوند بدی‌اش را بخواهد، بغض نسبت به امام حسین (علیه السلام) و بغض زیارت آن حضرت را در قلب او می‌اندازد (وسائل الشیعه، ج14، ص496).
تشویق و ترغیب مردم به موضوع زیارت که از شاخصه‌های مهم شیعیان به‌شمار می‌رود، پوشش رسانه‌ها در منعکس کردن ابعاد مختلف جریان اربعین، کمک‌های مادی و معنوی به موکب‌های مسیرهای منتهی به کربلا، ایجاد بسترهای مناسب زیارت آسان توسط مردم و دولتمردان برای حضور آحاد افراد جامعه و ... همه و همه می‌تواند در تمدن اربعین نقش‌آفرین باشد. اگر بتوانیم به این مهم برسیم که هزینه برای زیارت اربعین یک سرمایه بزرگ مادی و معنوی است پس خیلی بهتر از گذشته می‌توان در تحقق اهداف زیارت اربعین در تلاش بود.
منبع:تسنیم
گزارش خطا
