فقه نمی تواند چشم خود را بر نیازهای بشر ببندد

وی با بین اینکه ما نیاز به بررسی در مسائل نوپدید و مستحدثه داریم، تصریح کرد: گاهی در کنکاش اصل مساله جدید نیست اما نیازمند به بررسی مجددی دارد مثلا بحث ربا و ماهیت پول به هر حال در مسائل مستحدثه باید اصول و قواعد خاصی مراعات شود و بهره برداری از قاعده تراکم ظنون و تجمیع قرائن صوررت گیرد چون ما نصی صریح و حتی ظاهری قابل قبول کمتر پیدا می کنیم و محتاج به آن هستیم که اصول و قواعد مورد انتظار را از قرائن و شواهد جمع آوری کنیم و طبق حساب احتمالات این شواهد و قرائن حاصل شده را کنار یکدیگر گذاشته تا به یک نتیجه واحد منجر شود.

 استاد حوزه علمیه قم با بیان این که گمان نکنیم این شیوه شیوه ای است که با رسم و شیوه بزرگان ما بیگانه است، تصریح کرد: همین مکاسب مرحوم شیخ اعظم، در بسیاری از مسائل ایشان از این شیوه تجمیع قرائن در مسائلی که نصوص و روایاتی هست استفاده کرده و بنده معتقدم استنباط در مسائل مستحدثه بدون بهره برداری از قاعده تراکم ظنون و تجمیع قرائن با حساب احتمالات به جایی مطمئن نمی رسد بخصوص برخی پیچیدگی های خاصی که در فروع مسائل مستحدثه وجود دارد، نتیجه گیری در آن ها بدون بهره برداری از قاعده تجمیع قرائن ممکن نیست.

حجت الاسلام والمسلمین عندلیب با بیان این که نباید خیال کنید که استنباط در مسائل مستحدثه مثل فروع طهارت است که روایت زیاد دارید بلکه آنجا فقیه حتی میزان اندکی از روایات، نص و سند را باید بررسی کند، افزود: فقیه می تواند افق روشنی را در مسائل مستحدثه فراروی خود داشته باشد و در این نوع مسائل باید بیش تر از دیگر مسائل از عقل، اعتبارات و عرف استفاده کنید.

وی با بیان این که فقیه در مسائل مستحدثه باید ببیند منطقه ممنوعه عقل و سیره عقلا و منطقه ممنوعه عرف کجاست و کجا می تواند از این عناصر در استنباط مسائل مستحدثه استفاده کند، بیان کرد: تا اینها روشن نشود نمی توان درست از مسائل مستحدثه استنباط کرد و اساسا باید دید عقلی که فقیه از ان سخن می گوید چه عقلی است و سیره عقلا کجا باید بهره برداری شود.

 استاد حوزه علمیه قم با بیان این که قاعده و اصل دیگری که در مسائل مستحدثه پیش از ورود باید منقح شود این است که نیازهای بشر توقف ندارد و با سیر علمی و صنعتی که بشر دارد این نیازها بیش تر می شود، ابراز کرد: فقه باید به عنوان دستور زندگی هر مسلمان پاسخگو باشد و نمی تواند چشم خود را بر نیازهای بشر ببندد بلکه باید فقه پویای ما با ادله و نصوص موجود سر و کار داشته و در مسائل مستحدثه نظر بدهد.

منبع:حوزه