تجلیل از «احیاگر پیاده‌روی کربلا»

وی افزود: ایشان بعد از ارتحال آیت‌الله بروجردی به عنوان یکی از مراجعی که زعامت حوزه شیعه را در داخل و خارج کشور دارا بود، شناخته می‌شد. ایشان علاوه بر خدمات اجتماعی، در عرصه سیاست نیز خوش درخشید و به عنوان یک «مرجع انقلابی» شناخته شد.

دبیر اجرایی کنگره بین‌المللی بزرگداشت آیت‌‌الله العظمی سیدمحمود شاهرودی ابراز داشت: ایشان در دفاع از امام خمینی(ره) نامه‌هایی علیه محمدرضا پهلوی نوشت و منشأ خدمات ارزشمندی به انقلاب اسلامی بود.

وی با اعلام اینکه کنگره در سه مرحله برگزار می شود، گفت: پیش کنگره اول آذر ماه سال جاری در حوزه علمیه نجف اشرف با حضور مراجع تقلید و علمای آن حوزه و سپس اسفند ماه در زادگاه شاهرود و کنگره نهایی اردیبهشت سال آتی با حضور مراجع تقلید، علما، فضلا و عموم مردم در قم  برگزار خواهد شد که فراخوان مقاله برای کنگره به زودی اعلام خواهد شد.

* مرجع تقلیدی که احیاگر «پیاده‌روی کربلا» است

 سیدمحمود حسینی شاهرودی(۱۲۶۲-۱۳۵۳ش) از مراجع تقلید شیعه در قرن ۱۴ قمری است. وی از شاگردان میرزای نائینی و آقا ضیاء عراقی بود و او را ذوالشهادتین می‌خواندند. پشتیبان مبارزات انقلاب اسلامی ایران بود و نسبت به اقدامات عام المنفعه اهتمام جدی داشت. وی مؤسس اولین بعثه در مکه و مدینه و احیاگر سنت پیاده روی به کربلا بود. مدفن او در بالاسر حرم امیرالمؤمنین(ع) قرار دارد. وی در بسطام دیده به جهان گشود و خواندن و نوشتن را در زادگاه خود فرا گرفت سپس علم صرف و نحو را در بسطام نزد فاضل بسطامی آموخت و سایر دروس مقدماتی را از اساتید مدرسه بیدآباد شاهرود استفاده کرد.

او دروس سطح و نیز کفایه الاصول را در مشهد فرا گرفت و به تدریس کفایه الا‌صول در حوزه علمیه آن شهر پرداخت. پس از چندی عزم دیار خود کرد، ولی اساتیدش که توان او در استنباط احکام دینی را می‌دیدند با تصمیم او مخالفت کرده و حتی یکی از اساتیدش به او گوشزد کرد که مرجع تقلیدت درس خواندن را بر تو واجب و اشتغال به کار دیگر را ممنوع می‌داند. این امر باعث شد تا از تصمیم خود منصرف شده و عازم نجف اشرف شود.

او به محض ورود به نجف اشرف در ۱۳۲۷ ق در درس خارج فقه واصول آخوند خراسانی حاضر شد و تا زمان درگذشت آخوند، یعنی یک سال و نیم نزد او درس خواند. سپس همراه با سید جمال الدین گلپایگانی و میرزا مهدی اصفهانی در درس میرزای نائینی حاضر و از شاگردان ویژه وی شدند. به گفته فرزندان شاهرودی او مؤسس درس نائینی به شمار می‌رود.

اعتماد میرزای نایینی به سید محمود شاهرودی آنچنان بود که شاگردانش را برای آزمون اجتهاد نزد او می‌فرستاد و گواهی وی را گواهی دو عادل به شمار می‌آورد. به همین جهت آقا ضیاءالدین عراقی و آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی نیز او را ذوالشهادتین (یعنی دارای دو شهادت) خواندند و طالبان اجتهاد را برای آزمودن نزد وی می‌فرستادند. اکثر مراجع تقلید دوره بعد از آیت الله شاهرودی، در جلسه درس وی شرکت داشتند.

سیدمحمود شاهرودی در پنج‌شنبه ۱۷ شعبان سال ۱۳۹۴ق (۱۴ شهریور ۱۳۵۳ش) درگذشت و در حرم امام علی(ع) دفن شد.

آیت‌ الله شاهرودی در ۳۵ سالگی به اجتهاد رسید ولی از انتشار رساله عملیه امتناع ورزید. پس از فوت میرزای نایینی و سید ابوالحسن اصفهانی، حواشی رساله اصفهانی را به عنوان رساله عملیه منتشر کرد.مرجعیت او بعد از درگذشت آیت‌الله بروجردی (۱۳۸۰ق) فراگیرتر شد.

*خدمات اجتماعی

او قراردادی با چند داروخانه نجف اشرف تنظیم کرد. طلاب نسخه‌ها را به امضای یکی از دو فرزند بزرگ ایشان می‌رساندند و آنگاه نسخه را به داروخانه تحویل داده و دارو را کاملاً مجانی دریافت می‌کردند.

آیت‌الله شاهرودی که به همراه اعضای حلقه استفتاء در سال ۱۳۴۵ش به حج بیت الله الحرام رفت، سیل جمعیت به سوی محل اقامت وی روان شد و از مسائل و مشکلات شرعی و مسائل مربوط به حج استفتاء کردند. این مسئله سبب شد که این مرجع تقلید به ضرورت حضور جمعی از اهل علم مسلط بر احکام حج پی ببرد، لذا از سال (۱۳۴۶ش) جمعی را به منظور حضور در مراسم حج و زیارت(مکه و مدینه) اعزام کرد و نام «البعثة الدینیة للحج» برای این هیئت اعزامی انتخاب شد و از آن پس سایر علما و مراجع دین به این مسئله می‌پردازند.

*تشرف پیاده به کربلا

پیاده‌روی به کربلا تا زمان محدث نوری (متوفای ۱۳۲۰ ق) بین طلاب و فضلای حوزه نجف رسم بود، ولی پس از آن فراموش شد. پس از مطرح شدن آیت‌الله شاهرودی به عنوان یکی از اساتید و مدرسان با نفوذ معنوی و قابل توجه حوزه نجف به علت التزام و اصرار ایشان در پیاده رفتن به کربلا، مجدداً مسأله پیاده رفتن به کربلا به عنوان یک سفر مقدس در بین طلاب نجف رایج شد، ضمن اینکه بعضی از ایرانیان نیز در سفر عتبات احیاناً آنان را همراهی می‌کردند.

رفته رفته مردم عراق به این مسأله توجه کرده، این گونه سفرهای مقدس رواج یافت. با مطرح شدن حرکت‌های انقلابی در عراق، این مسأله رواج بیشتری یافت تا آنجا که از بصره تا کربلا در فصل زیارتی اربعین امام حسین(ع) کاروان‌های پیاده شکل گرفت.

*تأسیس آموزشگاه

از آنجا که آموزشگاه‌ها و مدارس آن روز نجف از سوی دولت‌های ایران و عراق حمایت می‌شدند بیشتر طلاب از ثبت نام فرزندانشان در آنجا امتناع می‌کردند.آیت الله شاهرودی آموزشگاهی تأسیس کردند که از مرحله ابتدایی تا پایان متوسطه، در دو برنامه فارسی (ایرانی) وعربی (عراقی) را کاملاً پوشش داده و طی دو شیفت صبح و بعدازظهر فعالیت آموزشی و تربیتی داشت.

این مدرسه بعد از رحلت آیت الله شاهرودی توسط فرزند بزرگ او سیدمحمد شاهرودی تا زمان اخراج از عراق به کار خود ادامه داد.

*برخی خدمات عام المنفعه آیت‌الله شاهرودی

احداث شهرک مسکونی طلاب

بنای مسجد و حسینیه در کابل افغانستان

مدرسه علوم دینی در فاروج(مدرسه محمودیه) و فومن گلستان و بازسازی مدرسه بخارایی و مدرسه قزوینی در نجف

ساخت مسجد و مدرسه در زاهدان

بنای مسجد معصومیه در بجنورد، مسجد قائمیه در گنبد کاووس، و مسجدهایی در کلاله، رامیان، تایباد و جاجرم.

*ویژگی‌های اخلاقی

مؤلف «معجم رجال الفکر والادب» درباره زهد و دنیاگریزی او می‌گوید: «او مردی پرهیزگار، صالح، زاهد، متقی، متواضع، خوش سخن و نیکوگفتار بود، زندگی‌اش به دور از تکلف و ریا و هیاهو بود، اهل ساده زیستی و ریاضت بود و در طول عمر دل به دنیا نسپرد».

آیت الله شاهرودی در استفاده از سهم امام حساسیت داشت. وی از اقامت در منزلی که از سهم امام تهیه شده بود، اجتناب می‌ورزید و با وجود اینکه از مراجع تقلید بود، در منزلی استیجاری اقامت می‌گزید. یکی از شاگردانش در این زمینه می‌گوید: او چون قبل از مرجعیت در منزل استیجاری اقامت می‌کردند، جمعی از علاقه‌مندان ایشان، پنج‌هزار دینار کویتی برایش می‌فرستند تا برای ایشان منزلی تهیه کنند، ایشان می‌پرسند: «آیا این پول از آن من است؟» جواب می‌دهد: بلی. در همان جلسه رو به فرزندشان سید علی کرده و می‌فرمایند: «این پول‌ها را به دینار عراقی تبدیل کنید و به مصارف حوزه‌های علمیه نجف، کربلا و سامرا برسانید».