۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۲ : ۰۸
هر چه را که دارم، مدیون قرآن هستم
مرتضی عنایتی، کارشناس مرکز تربیت مربی حافظان قرآن کریم گفت: من هر چه را که دارم، مدیون قرآن هستم. حفظ قرآن، هدف نیست بلکه وسیله ای است تا ما با قرآن مأنوس شویم و اخلاق و کردار ما قرآنی شود.
عقیق:مقام معظم رهبری در دیدار با جامعه قرآنی که در ۱۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۰ برگزار شد، مطالبه مهمی از جامعه قرآنی کشور داشتند و فرمودند در کشور باید ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم داشته باشیم که در این راستا نهادها و سازمان‌های مختلف برنامه‌های متنوعی را برای تحقق این مهم برنامه ریزی کردند که یکی از آنان سازمان اوقاف و امور خیریه بود که طرح ملی تربیت حافظان قرآن کریم را با هدف تربیت یک میلیون حافظ قرآن برنامه ریزی کرد و طی سالهای اخیر موفق به تحقق این هدف شده است.
در این راستا گفتگویی با «مرتضی عنایتی»، حافظ کل قرآن کریم و کارشناس مرکز تربیت مربی حافظان قرآن کریم داشته‌ایم تا از روند تربیت حافظان در این مرکز، اهمیت حفظ و تأثیرات آن برای خوانندگان بگوید؛
به منظور ورود به بحث لطفاً خودتان را معرفی کنید و از سابقه همکاری‌تان با سازمان اوقاف و امور خیریه بگویید.
متولد ۶۱/۱/۱۹ و اهل خراسان جنوبی و شهرستان بیرجند هستم. از زمان آشنایی با موسه جامعه القرآن کریم در استان قم برای ابتدا حفظ قرآن و در نهایت تدریس ساکن هستم.
به مدت دو سال مدیر یکی از شعب جامعة القرآن در شهر مقدس قم بودم و نزدیک به شش سال است که در ستاد مرکزی حفظ قرآن و مرکز تربیت مربی حفظ سازمان اوقاف و امور خیریه به عنوان کارشناس مشغول فعالیت هستم.
حفظ قرآن کریم را از چه سالی و به چه شیوه ای آغاز کردید؟
پانزده سال پیش زمانی که به قم مشرف شدم با موسسه جامعة القرآن الکریم که آن موقع بین مردم بواسطه معرفی محمدحسین طباطبایی علم الهدی معروف و مشهور بود آشنا شدم که برنامه‌های جذابی هم برای آموزش حفظ قرآن اجرا می‌کردند و برای حفظ قرآن ثبت نام کردم.
برنامه ریزی این مرکز به گونه ای بود تا طی ۴ سال، قرآن بصورت کامل حفظ شود که البته براساس نظر بزرگان حفظ قرآن نیز استانداردترین روش حفظ قرآن، روش حفظ چهار ساله است که حافظ روزانه نیمی از صفحه قرآن را یعنی حدود هفت و نیم خط را باید حفظ کند که حدوداً این روش حفظ قرآن طی چهار سال به اتمام می‌رسد.
برای تثبیت آیات حفظ شده چه برنامه ای دارید؟
از همان زمان برگزاری کلاس هاف برنامه تثبیت حفظ قرآن و مرور محفوظات آغاز شد، به طوری که هر حافظ روزانه باید ده درسی که آخرین بار حفظ شده را تکرار کند، علاوه بر آن، جزءهایی را باید مرور کند و این‌ها را برای تثبیت محفوظات حتی مباحثه کند که به نظر بنده نیز بهترین روش تثبیت محفوظات، روش مباحثه کردن است، این که شخص از قبل یک آمادگی پیدا کند، مرور نماید و بعد بتواند در قالب مباحثه به شخص مقابل ارائه بدهد که در این روش حتی می‌تواند صفحه به صفحه یا جزء به جزء یا چند صفحه چند صفحه مباحثه کند.
به نظر بنده تثبیت محفوظات فقط با مرور کردن شاید میسر نشود، یعنی شخص هم باید در قالب تدریس و هم در قالب مباحثه بتواند این‌ها را منظم و با برنامه مرور نماید که بعد از یک مدت بتواند محفوظات خود را حفظ کند و به یک تثبیت نسبی برساند.
حفظ قرآن و انس دائم با آیات نورانی الهی چه رهاوردی برای سبک زندگی فردی و اجتماعی شما داشته است؟
من هر چه را که دارم، مدیون قرآن هستم؛ چنان که برادر همسر من حافظ کل قرآن بود و در یک دوره آموزشی مشغول به حفظ قرآن بودیم و از همین طریق نیز من با خانواده آن‌ها آشنا شدم و با همسرم ازدواج کردم.
حفظ آیات الهی در سبک رفتاری و اخلاقی بنده تأثیرگذار بوده است، حفظ قرآن، هدف نیست بلکه وسیله ای است تا ما با قرآن مأنوس شویم و اخلاق و کردار ما قرآنی شود و این تاثیرگذاری هم در بعد فردی و هم اجتماعی مشهود است.
در تعامل با دوستان و همکاران سعی شده، آنچه که در حد توان است، رعایت سود و اخلاق قرآنی داشته باشم، شاید برای ما ملموس نباشد اما انسان‌هایی که از دور مشاهده می‌کنند، اذعان دارند که حفظ قرآن همچون دژی مستحکم ما را در برابر بسیاری از سوء رفتارها حفظ کرده است.
یکی از اساتید بنده نقل می‌کرد: من بارها دیدم افرادی که با قرآن سر و کار دارند، چقدر ضریب خطایشان نسبت به بقیه کمتر است.
مقام معظم رهبری طی سالهای اخیر مطالبه حضور و تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن را در کشور داشته‌اند، برای تحقق این مهم به نظر شما چه باید کرد؟
بعد از این بیانات تمام ارگان‌ها اعم از آموزش و پرور، سازمان تبلیغات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان اوقاف تلاش‌هایی را در این زمینه انجام دادند که در اوقاف مرکزی در سال ۹۱ تأسیس شد تا این مطالبه مقام معظم رهبری را محقق نماید که در ابتدا نیاز بود، مربی لازم برای تربیت حافظان تربیت شود که در این راستا مرکز راهبردی تربیت مربی حفظ ایجاد شد که تاکنون بالغ بر ۱۱ هزار مربی حفظ را در طول ۲۵۵ دوره آموزشی تربیت کرده است و سپس آن مرکز به ستاد مرکزی حفظ قرآن کریم تبدیل شد تا به تربیت حافظان بپردازد.
از مربیان تربیت شده در این مرکز تعهد گرفته می‌شد تا حتماً پس از پایان، کلاس تربیت حفظ تشکیل دهند و آموخته‌های خود را به مرحله اجرا برسانند تا حافظان تربیت شوند که اگر این تعهد و این فرایند نبود، حافظان تربیت نمی‌شدند.
این مرکز حدود شش سال است که در حال فعالیت است و افراد علاقه مند جهات آموزش مبانی حافظ پروری و کلاس داری در آن حضور پیدا می‌کنند. البته به جهت کمبود بودجه و حمایت‌های لازم، پرداخت حق الزحمه مربیان حفظ قرآن کریم با مشکلات متعددی مواجه شده است که نایزمند حمایت خیرین با ثبت موقوفاتی در راستای کمک به قعالیت های قرآنی هستیم.
ثبت موقوفات قرآنی امروز با چه نیاتی در کشور مورد نیاز است و این موقوفات چه میزان می‌تواند تسهیل کننده مسیر تربیت حافظان قرآن کریم باشد؟
نیات موقوفات قرآنی باید به صورت عام باشد و نباید به صورت خاص و یا در مورد ائمه اطهار (ع) به ثبت برسد تا بتوان برای فعالیت‌های مختلف قرآنی مصرف شود البته باید ثبت موقوفات با این قبیل نیات را در میان مردم ترویج و تبلیغ کرد.
موانع فراگیر شدن طرح ملی حفظ قرآن را چه می دانید و چگونه می‌توان این موانع را مرتفع کرد؟
این طرح در زمینه اختصاص بودجه و حمایت‌های مالی با مشکلاتی مواجه شد، بودجه قرآنی دولت بسیار کاهش یافت و حمایت‌های لازم از سوی اوقاف نیز به جهت کمبود موقوفات قرآنی صورت نگرفت که اگر در این زمینه حق الزحمه مربیان به موقع پرداخت می‌شد و یا مشوق‌های لازم مالی به حفاظ ارائه می‌شد، قطعاً انگیزه‌های آنان برای فعالیت و رشد بیش از پیش می‌شد.
چه توصیه ای به افرادی که بنا دارند به حفظ قرآن کریم بپردازند، دارید؟
علاقه و انگیزه خود شخص و هدفی که دنبال می‌کند، در آن راه بسیار مهم است، به نظر بنده حفظ قرآن یک کار فردی نیست بلکه شخص باید در یک جمعی همچون یک موسسه، ارگان و مرکزی قرار گیرد تا از ابتدا حداقل هفته ای سه جلسه را در کلاس حضور داشته باشد و با توجه به علاقه و انگیزه ای که دارد کار را پیش ببرد.
شخص شاید نتواند برای خودش برنامه دقیقی برنامه ریزی کند بلکه در قالب موسسه معتبری مانند موسسه بیت الاحزان، جامعة القرآن و ... می‌تواند سریع تر به نتیجه برسد.
یکی از اهداف زندگی آدمی، عمل به آیات قرآن کریم به عنوان دستورات خداوند است، حفظ قرآن چه میزان تسهیل کننده این هدف است؟
حافظ قرآن همیشه خودش را مدیون خدا می‌داند که این نعمت بزرگ به او ارزانی شده است، سعی می‌کند اخلاق و رفتارش طبق قرآن باشد و طبق قرآن نیز عمل کند و همواره یک وجدان دردی به سراغش می‌آید که تا چه زمانی بناست درگیر الفاظ قرآن باشد؟ چه زمانی بناست در آیات قرآن تدبر کند و در نهایت عمل نماید؟
حافظ قرآن سعی می‌کند با مطالعه کتاب‌های تفسیری بیشتر در آیات قرآن تدبر و تفکر کند تا بتواند بیش از پیش آموزه‌های قرآنی را در اخلاق و رفتار خود نمایان کند.
در این راستا گفتگویی با «مرتضی عنایتی»، حافظ کل قرآن کریم و کارشناس مرکز تربیت مربی حافظان قرآن کریم داشته‌ایم تا از روند تربیت حافظان در این مرکز، اهمیت حفظ و تأثیرات آن برای خوانندگان بگوید؛
به منظور ورود به بحث لطفاً خودتان را معرفی کنید و از سابقه همکاری‌تان با سازمان اوقاف و امور خیریه بگویید.
متولد ۶۱/۱/۱۹ و اهل خراسان جنوبی و شهرستان بیرجند هستم. از زمان آشنایی با موسه جامعه القرآن کریم در استان قم برای ابتدا حفظ قرآن و در نهایت تدریس ساکن هستم.
به مدت دو سال مدیر یکی از شعب جامعة القرآن در شهر مقدس قم بودم و نزدیک به شش سال است که در ستاد مرکزی حفظ قرآن و مرکز تربیت مربی حفظ سازمان اوقاف و امور خیریه به عنوان کارشناس مشغول فعالیت هستم.
حفظ قرآن کریم را از چه سالی و به چه شیوه ای آغاز کردید؟
پانزده سال پیش زمانی که به قم مشرف شدم با موسسه جامعة القرآن الکریم که آن موقع بین مردم بواسطه معرفی محمدحسین طباطبایی علم الهدی معروف و مشهور بود آشنا شدم که برنامه‌های جذابی هم برای آموزش حفظ قرآن اجرا می‌کردند و برای حفظ قرآن ثبت نام کردم.
برنامه ریزی این مرکز به گونه ای بود تا طی ۴ سال، قرآن بصورت کامل حفظ شود که البته براساس نظر بزرگان حفظ قرآن نیز استانداردترین روش حفظ قرآن، روش حفظ چهار ساله است که حافظ روزانه نیمی از صفحه قرآن را یعنی حدود هفت و نیم خط را باید حفظ کند که حدوداً این روش حفظ قرآن طی چهار سال به اتمام می‌رسد.
برای تثبیت آیات حفظ شده چه برنامه ای دارید؟
از همان زمان برگزاری کلاس هاف برنامه تثبیت حفظ قرآن و مرور محفوظات آغاز شد، به طوری که هر حافظ روزانه باید ده درسی که آخرین بار حفظ شده را تکرار کند، علاوه بر آن، جزءهایی را باید مرور کند و این‌ها را برای تثبیت محفوظات حتی مباحثه کند که به نظر بنده نیز بهترین روش تثبیت محفوظات، روش مباحثه کردن است، این که شخص از قبل یک آمادگی پیدا کند، مرور نماید و بعد بتواند در قالب مباحثه به شخص مقابل ارائه بدهد که در این روش حتی می‌تواند صفحه به صفحه یا جزء به جزء یا چند صفحه چند صفحه مباحثه کند.
به نظر بنده تثبیت محفوظات فقط با مرور کردن شاید میسر نشود، یعنی شخص هم باید در قالب تدریس و هم در قالب مباحثه بتواند این‌ها را منظم و با برنامه مرور نماید که بعد از یک مدت بتواند محفوظات خود را حفظ کند و به یک تثبیت نسبی برساند.
حفظ قرآن و انس دائم با آیات نورانی الهی چه رهاوردی برای سبک زندگی فردی و اجتماعی شما داشته است؟
من هر چه را که دارم، مدیون قرآن هستم؛ چنان که برادر همسر من حافظ کل قرآن بود و در یک دوره آموزشی مشغول به حفظ قرآن بودیم و از همین طریق نیز من با خانواده آن‌ها آشنا شدم و با همسرم ازدواج کردم.
حفظ آیات الهی در سبک رفتاری و اخلاقی بنده تأثیرگذار بوده است، حفظ قرآن، هدف نیست بلکه وسیله ای است تا ما با قرآن مأنوس شویم و اخلاق و کردار ما قرآنی شود و این تاثیرگذاری هم در بعد فردی و هم اجتماعی مشهود است.
در تعامل با دوستان و همکاران سعی شده، آنچه که در حد توان است، رعایت سود و اخلاق قرآنی داشته باشم، شاید برای ما ملموس نباشد اما انسان‌هایی که از دور مشاهده می‌کنند، اذعان دارند که حفظ قرآن همچون دژی مستحکم ما را در برابر بسیاری از سوء رفتارها حفظ کرده است.
یکی از اساتید بنده نقل می‌کرد: من بارها دیدم افرادی که با قرآن سر و کار دارند، چقدر ضریب خطایشان نسبت به بقیه کمتر است.
مقام معظم رهبری طی سالهای اخیر مطالبه حضور و تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن را در کشور داشته‌اند، برای تحقق این مهم به نظر شما چه باید کرد؟
بعد از این بیانات تمام ارگان‌ها اعم از آموزش و پرور، سازمان تبلیغات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان اوقاف تلاش‌هایی را در این زمینه انجام دادند که در اوقاف مرکزی در سال ۹۱ تأسیس شد تا این مطالبه مقام معظم رهبری را محقق نماید که در ابتدا نیاز بود، مربی لازم برای تربیت حافظان تربیت شود که در این راستا مرکز راهبردی تربیت مربی حفظ ایجاد شد که تاکنون بالغ بر ۱۱ هزار مربی حفظ را در طول ۲۵۵ دوره آموزشی تربیت کرده است و سپس آن مرکز به ستاد مرکزی حفظ قرآن کریم تبدیل شد تا به تربیت حافظان بپردازد.
از مربیان تربیت شده در این مرکز تعهد گرفته می‌شد تا حتماً پس از پایان، کلاس تربیت حفظ تشکیل دهند و آموخته‌های خود را به مرحله اجرا برسانند تا حافظان تربیت شوند که اگر این تعهد و این فرایند نبود، حافظان تربیت نمی‌شدند.
این مرکز حدود شش سال است که در حال فعالیت است و افراد علاقه مند جهات آموزش مبانی حافظ پروری و کلاس داری در آن حضور پیدا می‌کنند. البته به جهت کمبود بودجه و حمایت‌های لازم، پرداخت حق الزحمه مربیان حفظ قرآن کریم با مشکلات متعددی مواجه شده است که نایزمند حمایت خیرین با ثبت موقوفاتی در راستای کمک به قعالیت های قرآنی هستیم.
ثبت موقوفات قرآنی امروز با چه نیاتی در کشور مورد نیاز است و این موقوفات چه میزان می‌تواند تسهیل کننده مسیر تربیت حافظان قرآن کریم باشد؟
نیات موقوفات قرآنی باید به صورت عام باشد و نباید به صورت خاص و یا در مورد ائمه اطهار (ع) به ثبت برسد تا بتوان برای فعالیت‌های مختلف قرآنی مصرف شود البته باید ثبت موقوفات با این قبیل نیات را در میان مردم ترویج و تبلیغ کرد.
موانع فراگیر شدن طرح ملی حفظ قرآن را چه می دانید و چگونه می‌توان این موانع را مرتفع کرد؟
این طرح در زمینه اختصاص بودجه و حمایت‌های مالی با مشکلاتی مواجه شد، بودجه قرآنی دولت بسیار کاهش یافت و حمایت‌های لازم از سوی اوقاف نیز به جهت کمبود موقوفات قرآنی صورت نگرفت که اگر در این زمینه حق الزحمه مربیان به موقع پرداخت می‌شد و یا مشوق‌های لازم مالی به حفاظ ارائه می‌شد، قطعاً انگیزه‌های آنان برای فعالیت و رشد بیش از پیش می‌شد.
چه توصیه ای به افرادی که بنا دارند به حفظ قرآن کریم بپردازند، دارید؟
علاقه و انگیزه خود شخص و هدفی که دنبال می‌کند، در آن راه بسیار مهم است، به نظر بنده حفظ قرآن یک کار فردی نیست بلکه شخص باید در یک جمعی همچون یک موسسه، ارگان و مرکزی قرار گیرد تا از ابتدا حداقل هفته ای سه جلسه را در کلاس حضور داشته باشد و با توجه به علاقه و انگیزه ای که دارد کار را پیش ببرد.
شخص شاید نتواند برای خودش برنامه دقیقی برنامه ریزی کند بلکه در قالب موسسه معتبری مانند موسسه بیت الاحزان، جامعة القرآن و ... می‌تواند سریع تر به نتیجه برسد.
یکی از اهداف زندگی آدمی، عمل به آیات قرآن کریم به عنوان دستورات خداوند است، حفظ قرآن چه میزان تسهیل کننده این هدف است؟
حافظ قرآن همیشه خودش را مدیون خدا می‌داند که این نعمت بزرگ به او ارزانی شده است، سعی می‌کند اخلاق و رفتارش طبق قرآن باشد و طبق قرآن نیز عمل کند و همواره یک وجدان دردی به سراغش می‌آید که تا چه زمانی بناست درگیر الفاظ قرآن باشد؟ چه زمانی بناست در آیات قرآن تدبر کند و در نهایت عمل نماید؟
حافظ قرآن سعی می‌کند با مطالعه کتاب‌های تفسیری بیشتر در آیات قرآن تدبر و تفکر کند تا بتواند بیش از پیش آموزه‌های قرآنی را در اخلاق و رفتار خود نمایان کند.
منبع:مهر
گزارش خطا
