«قانون، اجتماع و حجاب» حق با کدام است

عقیق:از همان ابتدا که مفهوم ملت-دولت پا گرفت یا از همان ابتدا که جامعه شکل گرفت، برای بهتر زیستن قوانینی وضع شد تا بشر با آرامش بهتر بتواند به امورات زندگی خود بپردازد و در سودای سعادت و خوشبختی با امنیتی که برای آن حاکم بود، تلاش کند، طبیعی است که هر اجتماع، حکومت یا دولتی برای راهبری مسائل زندگانی مردم اعم از اقتصاد،‌ اجتماع، سیاست و فرهنگ راه‌ها و موانعی را تصویب کند تا افراد جامعه با محوریت عرق میهنی و مذهبی راه سعادت خود و کشورشان را پیدا کنند، در این میان حکومت‌هایی که بر محوریت «الله» در طول تاریخ چه از سوی انبیا و ائمه تشکیل شده است، با توجه به آنچه که شارع نازل کرده قوانینی را وضع کردند که برخی از آن‌ها اجباری است که رعایت این قوانین بر همه افراد جامعه حتی اقلیت‌های مذهبی لازم است.

«حجاب» هم از جمله آن مسائل است که حکومت می‌تواند آن را اجباری کند، زیرا حجاب هم جنبه شرعی دارد و هم جنبه قانونی و اجتماعی. از این رو، جمهوری اسلامی «حجاب» را اجباری کرده است؛ اما الزام حجاب در کشور ایران، به دلیل قانون کشور است، نه اینکه فرد باید مسلمان باشد یا احکام اسلام را عمل کند؛ بلکه از این جهت که «حجاب» پدیده‌ای اجتماعی است و ربطی به دیندار بودن یا نبودن ندارد، زیرا اگر حجاب تنها یک مسأله فردی بود، مسیحی یا یهودی و یا اقلیت‌های مذهبی دیگر، هیچ الزامی برای انجام آن نداشتند، همان گونه که غیر مسلمانی را اجبار به روزه گرفتن نمی‌کند، زیرا فقط یک مسأله فردی است؛ اما چون حجاب مسأله اجتماعی است، رعایت آن بر غیر مسلمان نیز لازم است.

پایه این اجبار از آنجا است که اصولاً کارهای خلاف و منکری که آشکارا و در منظر مردم رخ می‌دهد، در حکومت اسلامی از انجام آن‌ها جلوگیری می‌شود؛ ولی کارهایی که جنبه علنی ندارد و در جامعه تأثیر منفی ایجاد نمی‌کند، حالت اجباری ندارد؛ مثلاً‌ اگر فردی درون خانه در برابر با نامحرم، حجاب را رعایت نکند، وی را مجبور به حجاب نمی‌کنند؛ ولی در مجامع عمومی و کوچه و خیابان که در منظر دیگران است، باید حجاب را رعایت کرد.

باید توجه کرد عدم اجباری بودن حجاب موجب نمی‌شود که حجاب بیش‌تر رعایت شود؛ زیرا برخی پایبند قانون و ارزش‌های جامعه نیستند، اگر آزادی به آن‌ها داده شد، به حرمت شکنی می‌پردازند و دستورات دین را در همه عرصه‌ها، از جمله حجاب رعایت نمی‌کنند. این در حالی است که در کنار کار سلبی توجه به بسته‌های فرهنگی و اجتماعی در امر گسترش حجاب مؤثرتر است،‌ بنابراین اینجا جمهوری اسلامی است، قانون اسلام اجرا می‌شود و اکثریت به اتفاق جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند و آنان نیز خواستار اجرای قوانین اسلام هستند و حجاب هم یک قانون اجتماعی است.

برای بهتر شدن موضوع به تاریخچه قوانین مربوط به عفاف و حجاب نیم‌نگاهی داشتیم و در ادامه به برخی مصادیق قانونی عفاف و حجاب پرداختیم که دریچه‌ای نو درباره این قانون اجتماعی را پیش‌روی ما قرار می‌دهد:

*قوانین مربوط به عفاف و حجاب

مصادیق بدحجابی در پوشش در رسیدگی به تخلفات و جرائم فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آن‌ها در ملأعام خلاف شرع است و یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند.

*مصادیق البسه و آرایش غیرمجاز

هیأت وزیران در جلسه مورخ 20/3/1368 بنا به پیشنهاد شورای عالی قضایی در راستای سیاستگذاری در امور اجرایی مبارزه فرهنگی با مظاهر فساد و ارشاد جامعه و نیز تشخیص مصادیق و موارد یاد شده در مواد 1 و 4 و 5 قانون (نحوه رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آ‌ن‌ها در ملأعام خلاف شرع است و یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند) آیین‌نامه‌ای را تصویب می‌نماید. در این آیین‌نامه تشکیل کمیسیونی را تصویب می‌کند و بر اساس آن مراجع قضایی را مکلف می‌کند بر اساس مصادیق و مواردی که این کمیسیون تعیین می‌‌کند نسبت به تخلفات رسیدگی کند، این کمیسیون در نشست مورخ 25/6/1375 مصادیق البسه و آرایش غیرمجاز را بر اساس پیشنهادهای ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر به تصویب می‌رساند که بخشی از آن در جدول زیر آمده است:

*مصادیق و شاخص‌های بدحجابی

ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر که وظیفه تعیین شاخص‌های بدحجابی را در جامعه بر عهده دارد، به بیان مصادیق بسنده کرده است،‌ بنابراین هر یک از سازمان‌های می‌توانند با الگوگیری از این مصوبه به فراخور محیط کاری خود دراین زمینه اقدام کنند، در ادامه به برخی نکات کلیدی نحوه پوشش و حجاب اشاره می‌شود:

1- لباس زنان باید پوشاننده تمام بدن به جز وجه و کفین باشد.

2 -لباس نباید تنگ، چسبان و بدن‌نما باشد.

3-استفاده از هر نوع زیورآلات که جلب توجه کند ممنوع است.

4 -استفاده از هر وسیله آرایشی که باعث تبرج و جلب توجه شود، ممنوع است.

5-استفاده از لباس‌هایی که دارای هرگونه نقوش تحریک‌کننده و یا خلاف اخلاق حسنه باشد ممنوع است.

6-استفاده از لباس‌هایی که دارای هرگونه نوشته مغایر شئون اسلامی باشد ممنوع است.

7 -استفاده از لباس‌هایی که دارای هرگونه نقوش تبلیغ‌کننده فرهنگ غربی باشد ممنوع است.

بنابراین توقع می‌رود نیروی انتظامی با اعلام این اصول کلی به جامعه و آگاه‌سازی شهروندان از قوانین جاری کشور، آن‌ها را در بهتر اجرا کردن قوانین و پایبندی مردم به حقوق شهروندی یاری رساند، از جمله آیین‌نامه راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب مصوب 13/10/1384 که مطرح می‌سازد: اعلام حدود و ضوابط قانونی عفاف و مالک‌های بدحجابی در جامعه به منظور تشخیص مصادیق آن بر عهده نیروی انتظامی گذاشته شده است، پاسخ دهد و مصادیق بدحجابی را با توجه به همین اصول از دیدگاه جامعه شناسایی کند.

*شماره ۱۱ فصلنامه علمی تخصصی دانش انتظامی خراسان شمالی