۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۸ : ۱۶
مرا از سفاهت و جهالت دور کن/
شرح دعای روز سوم ماه رمضان
ماه مبارک رمضان یک رزق است، به طور کلی یک رزق بسیار با عظمت و معنوی است و باید حواسمان باشد نکند خدای نکرده در این ماه مبارک رمضان به جای اینکه از لحظات بهره‌برداری کنم جزء جاهلان و سفیهان باشیم.
عقیق:در دعای روز سوم ماه مبارک رمضان می‌خوانیم:
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ
وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ
وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ
بِجُودِکَ یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین
خدایا! در این روز مرا هوش و بیداری نصیب فرما
و از سفاهت و جهالت و کار باطل دور گردان
و از هر خیری که در این روز نازل میفرمایی، مرا نصیب بخش
به حق جود و کرمت، ای بخشنده‌ترین بخشندگان!
*خودِ ماه مبارک رمضان یک رزق است
آیت‌الله روح‌الله قرهی مدیر حوزه علمیه امام مهدی(عج) حکیمیه تهران در شرح دعای روز سوم ماه مبارک رمضان می‌گوید:
در دعای شریف روز دوم ماه مبارک رمضان، از خداوند متعال درخواست‌های بسیار عالی داریم، خدایا روزی‌ام کن رزق، رزق چیست؟ «رزق» در تصور عامه این است که کسی کار کند، پولی به دست بیاورد و مثلاً نانی، حبوبات، برنج و میوه و امثال این موارد تهیه کند و از آنها تصور به رزق می‌کند در حالی که رزق در مباحث روایی به دو شکل است؛ رزق معنوی و هم رزق مادی.
همانطور که می‌دانید در ماه مبارک رمضان باز دعایی است که مشهور است و بیان شده است هر روز بعد از هر نماز خوانده شود که در آن بیان می‌کنیم؛ «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ» خدایا رزق و روزی‌ام کن حج بیت‌الله‌الحرام را انجام بدهم و لذا رزق و روزی، رزق و روزی معنوی است گاهی بسیاری از افراد، ثروتمند هستند ولی متاسفانه توفیقِ این رزق معنوی را ندارند ولی گاه رزق مالی و دنیوی برای او تنگ است اما رزق معنوی‌اش بسیار زیاد است.
لذا در این فراز اینگونه بیان می‌کنیم خدایا در این روز هوش و آگاهی‌ام را زیاد کن «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ» که متنبه شوم، آگاه شوم، یعنی چه؟ یعنی مواظب باشم، مراقب باشم و بدانم اولاً این ماه چه ماه باعظمتی است و تو عنایت کردی من را در این ماه مبارک قرار دادی، همانطور که عرض کردم اولیاء و بزرگان ما وقتی ماه رجب المرجب می‌شد یعنی دو ماه مانده به ماه رمضان، از خدا درخواست می‌کردند و بخصوص در دل شب دست‌ها را زیر محاسن‌شان می‌گرفتند و می‌گفتند خدایا تو لطف کردی، محبت کردی بزرگواری کردی من را تا به الان زنده نگه داشتی و من برای عمر خودم دعا نمی‌کردم اما حالا که من در ماه رجب وارد شدم از تو درخواست عاجزانه دارم که من را موفق بداری تا ماه مبارک رمضان که «افضل الشهور» بالاترین و بافضلیت‌ترین ماه‌هاست و ماه رحمت و مغفرت است که در این ماه بالاترین شب‌ها یعنی لیلةالقدر وجود دارد دعا می‌کنیم که در این ماه زنده باشیم و ماه مبارک رمضان را هم درک کنیم.
پس خیلی مهم است حالا که خداوند متعال محبت کرده است و انسان را زنده نگه داشته و وارد ماه رمضان شده است هوشیار باشد، مواظب باشد، آگاه باشد بداند در چه ماه باعظمتی است، «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ» البته این فقط برای این ماه نیست بلکه چون آغاز همه خوبی‌ها در این ماه است و دور شدن از همه بدی‌ها در این ماه کلید می‌خورد از این جهت بیان می‌کنیم خدایا روزی‌ام گردان در این روز، هوش و آگاهی را که در همه سال، من متنبه باشم و هوشیار باشم و مواظب باشم که یک وقتی کار خلافی نکنم.
اما فراز بعدی این دعا می‌گوید «وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ» خدایا در این روز مرا دور گردان از سفاهت و جهالت و کار بیهوده، من را دور گردان از اینکه کارهایی بکنم که مانند کارهای آدم‌های سفیه است و وقتم را به بطالت بگذرانم، سفیه باشم، انسان بی‌عقلی باشم و ارزش و جایگاه ماه مبارک رمضان را که خدای متعال آن را رزق من کرده است، ندانم.
عزیزان بدانید که خودِ ماه مبارک رمضان یک رزق است، به طور کلی یک رزق بسیار با عظمت و معنوی است و باید حواسمان باشد نکند خدای نکرده در این ماه مبارک رمضان به جای اینکه از لحظات بهره‌برداری کنم جزء جاهلان و سفیهان باشیم و کارهای بیهوده انجام دهیم.
انسان عاقل وقتی می‌داند یک ماهی آمده که خواندن یک آیه از قرآن کریم در آن مساوی است با ختم کل قرآن، مشخص است آیات بیشتری می‌خواند برای همین است که بزرگان ما با وجود تمام کارهایی که انجام می‌دادند اینطور نبود که فکر کنید مدام می‌خوابیدند نه کارها و مباحث و نوشتن‌هایشان و حتی گاهی سر زمین‌های کشاورزی که خودشان داشتند می‌رفتند ولی در روز 3 جزء یا بیشتر قرآن می‌خواندند چون می‌دانستند وقت، وقت بسیار مغتنمی است و الان خداوند ثواب ریخته است و آنها دور می‌شدند از کارهای بیهوده و اینکه وقت‌شان را تلف کنند و همینطور بگذرد بگویند ما یک آیه خواندیم یک ختم قرآن شد، نه آنها مراقبت‌شان بیشتر است. «وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ».
عقل چنین فردی، عقل خوبی می‌شود چون روزه می‌گیرد بسیار هوشیار می‌شود مواظبت می‌کند، حرفهای بیهوده‌ای که دیگران می‌گویند نمی‌گوید مراقبتش بیشتر است لذا بسیاری از مومنین در ماه مبارک رمضان حلم و بردباری‌شان بیشتر است، مواظبت‌شان بیشتر است و کارشان کارِ عقلایی است مانند عقلای عالم کار می‌کنند.
«وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ»؛ خدایا مرا دور بدار از اینکه سفیه باشم و یا بخواهم کار بیهوده‌ای انجام بدهم. چقدر روایات شریفه بیان می‌کند اگر کسی بخواهد سفیه نباشد و کار بیهوده نکند حتماً باید کار خیر انجام بدهد و حتماً باید بندگی خدا را کند و ماه مبارک رمضان بهترین ماه برای بندگی خداست.
«وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ»؛ خدایا قرار بده در این روز برای من بهره‌ای از هر خیری که در آن نازل کردی چون کل خیرات در این ماه است، کل نیکی‌ها در این ماه است، پس انسان باید از خدا بخواهد، و با خود زمزمه کند خدایا نکند من غافل باشم! نصیبم کن تمام خیر‌هایی که تو وارد کردی، آنهایی که من می‌دانم و آنهایی که نمی‌دانم.
خیلی از چیزها را ما اطلاع نداریم و لذا از خدا می‌خواهیم که همه خیراتی را که در ماه مبارک رمضان و در این روز عزیز نازل می‌کنی من از آن بهره‌مند شوم؛ انسان عاقل وقتی سفیه نبود و عاقل شد متوجه می‌شود باید بهره‌وری‌اش بیشتر باشد در این دنیا برای آخرت! نه بهره‌وری برای اینکه دو تا را در این دنیا 4 تا بکنم و می‌دانم در آخر هم باید همه اینها را بگذارم و بروم که آن هم برای وراث می‌ماند اما آن کسی که عاقل است اینگونه بیان می‌کند «وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ» آنچه که همه خیرات است «تُنْزِلُ فِیهِ»که در این ماه مبارک و در این روز نازل می‌کنی به من مرحمت کن.
جالب این است که نوعِ ختمِ به ادعیه هم خیلی زیباست، می‌فرماید: «بِجُودِکَ یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین» برای اینکه تو جود و کرمت زیاد است به حق جودت ای بخشنده‌ترین بخشندگان، «جواد» یعنی کسی که می‌بخشد تو کسی هستی که بالاترین بخشندگان عالم هستی هیچ کس به اندازه تو بخشش ندارد و تو کسی هستی که در روایت و دعا داریم از فضائل تو چیزی کم نمی‌شود هر چه هم جود و کرمت داشته باشی از تو چیزی کم نمی‌شود، پس من از تو می‌خواهم، ای کسی که بخشنده‌ترین بخشندگان خودت هستی، کسی دیگری مانند تو بخشنده نیست، پس تو می‌توانی همه خیرات را نازل کنی برای من و من هم از تمام خیراتی که در این ماه مبارک نصیبم می‌شود بهره‌ای را ببرم.«مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ» پس چیزی از تو کم نمی‌شود چرا که تو «أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین» هستی.
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ
وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ
وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ
بِجُودِکَ یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین
خدایا! در این روز مرا هوش و بیداری نصیب فرما
و از سفاهت و جهالت و کار باطل دور گردان
و از هر خیری که در این روز نازل میفرمایی، مرا نصیب بخش
به حق جود و کرمت، ای بخشنده‌ترین بخشندگان!
*خودِ ماه مبارک رمضان یک رزق است
آیت‌الله روح‌الله قرهی مدیر حوزه علمیه امام مهدی(عج) حکیمیه تهران در شرح دعای روز سوم ماه مبارک رمضان می‌گوید:
در دعای شریف روز دوم ماه مبارک رمضان، از خداوند متعال درخواست‌های بسیار عالی داریم، خدایا روزی‌ام کن رزق، رزق چیست؟ «رزق» در تصور عامه این است که کسی کار کند، پولی به دست بیاورد و مثلاً نانی، حبوبات، برنج و میوه و امثال این موارد تهیه کند و از آنها تصور به رزق می‌کند در حالی که رزق در مباحث روایی به دو شکل است؛ رزق معنوی و هم رزق مادی.
همانطور که می‌دانید در ماه مبارک رمضان باز دعایی است که مشهور است و بیان شده است هر روز بعد از هر نماز خوانده شود که در آن بیان می‌کنیم؛ «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ» خدایا رزق و روزی‌ام کن حج بیت‌الله‌الحرام را انجام بدهم و لذا رزق و روزی، رزق و روزی معنوی است گاهی بسیاری از افراد، ثروتمند هستند ولی متاسفانه توفیقِ این رزق معنوی را ندارند ولی گاه رزق مالی و دنیوی برای او تنگ است اما رزق معنوی‌اش بسیار زیاد است.
لذا در این فراز اینگونه بیان می‌کنیم خدایا در این روز هوش و آگاهی‌ام را زیاد کن «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ» که متنبه شوم، آگاه شوم، یعنی چه؟ یعنی مواظب باشم، مراقب باشم و بدانم اولاً این ماه چه ماه باعظمتی است و تو عنایت کردی من را در این ماه مبارک قرار دادی، همانطور که عرض کردم اولیاء و بزرگان ما وقتی ماه رجب المرجب می‌شد یعنی دو ماه مانده به ماه رمضان، از خدا درخواست می‌کردند و بخصوص در دل شب دست‌ها را زیر محاسن‌شان می‌گرفتند و می‌گفتند خدایا تو لطف کردی، محبت کردی بزرگواری کردی من را تا به الان زنده نگه داشتی و من برای عمر خودم دعا نمی‌کردم اما حالا که من در ماه رجب وارد شدم از تو درخواست عاجزانه دارم که من را موفق بداری تا ماه مبارک رمضان که «افضل الشهور» بالاترین و بافضلیت‌ترین ماه‌هاست و ماه رحمت و مغفرت است که در این ماه بالاترین شب‌ها یعنی لیلةالقدر وجود دارد دعا می‌کنیم که در این ماه زنده باشیم و ماه مبارک رمضان را هم درک کنیم.
پس خیلی مهم است حالا که خداوند متعال محبت کرده است و انسان را زنده نگه داشته و وارد ماه رمضان شده است هوشیار باشد، مواظب باشد، آگاه باشد بداند در چه ماه باعظمتی است، «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ» البته این فقط برای این ماه نیست بلکه چون آغاز همه خوبی‌ها در این ماه است و دور شدن از همه بدی‌ها در این ماه کلید می‌خورد از این جهت بیان می‌کنیم خدایا روزی‌ام گردان در این روز، هوش و آگاهی را که در همه سال، من متنبه باشم و هوشیار باشم و مواظب باشم که یک وقتی کار خلافی نکنم.
اما فراز بعدی این دعا می‌گوید «وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ» خدایا در این روز مرا دور گردان از سفاهت و جهالت و کار بیهوده، من را دور گردان از اینکه کارهایی بکنم که مانند کارهای آدم‌های سفیه است و وقتم را به بطالت بگذرانم، سفیه باشم، انسان بی‌عقلی باشم و ارزش و جایگاه ماه مبارک رمضان را که خدای متعال آن را رزق من کرده است، ندانم.
عزیزان بدانید که خودِ ماه مبارک رمضان یک رزق است، به طور کلی یک رزق بسیار با عظمت و معنوی است و باید حواسمان باشد نکند خدای نکرده در این ماه مبارک رمضان به جای اینکه از لحظات بهره‌برداری کنم جزء جاهلان و سفیهان باشیم و کارهای بیهوده انجام دهیم.
انسان عاقل وقتی می‌داند یک ماهی آمده که خواندن یک آیه از قرآن کریم در آن مساوی است با ختم کل قرآن، مشخص است آیات بیشتری می‌خواند برای همین است که بزرگان ما با وجود تمام کارهایی که انجام می‌دادند اینطور نبود که فکر کنید مدام می‌خوابیدند نه کارها و مباحث و نوشتن‌هایشان و حتی گاهی سر زمین‌های کشاورزی که خودشان داشتند می‌رفتند ولی در روز 3 جزء یا بیشتر قرآن می‌خواندند چون می‌دانستند وقت، وقت بسیار مغتنمی است و الان خداوند ثواب ریخته است و آنها دور می‌شدند از کارهای بیهوده و اینکه وقت‌شان را تلف کنند و همینطور بگذرد بگویند ما یک آیه خواندیم یک ختم قرآن شد، نه آنها مراقبت‌شان بیشتر است. «وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ».
عقل چنین فردی، عقل خوبی می‌شود چون روزه می‌گیرد بسیار هوشیار می‌شود مواظبت می‌کند، حرفهای بیهوده‌ای که دیگران می‌گویند نمی‌گوید مراقبتش بیشتر است لذا بسیاری از مومنین در ماه مبارک رمضان حلم و بردباری‌شان بیشتر است، مواظبت‌شان بیشتر است و کارشان کارِ عقلایی است مانند عقلای عالم کار می‌کنند.
«وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ»؛ خدایا مرا دور بدار از اینکه سفیه باشم و یا بخواهم کار بیهوده‌ای انجام بدهم. چقدر روایات شریفه بیان می‌کند اگر کسی بخواهد سفیه نباشد و کار بیهوده نکند حتماً باید کار خیر انجام بدهد و حتماً باید بندگی خدا را کند و ماه مبارک رمضان بهترین ماه برای بندگی خداست.
«وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ»؛ خدایا قرار بده در این روز برای من بهره‌ای از هر خیری که در آن نازل کردی چون کل خیرات در این ماه است، کل نیکی‌ها در این ماه است، پس انسان باید از خدا بخواهد، و با خود زمزمه کند خدایا نکند من غافل باشم! نصیبم کن تمام خیر‌هایی که تو وارد کردی، آنهایی که من می‌دانم و آنهایی که نمی‌دانم.
خیلی از چیزها را ما اطلاع نداریم و لذا از خدا می‌خواهیم که همه خیراتی را که در ماه مبارک رمضان و در این روز عزیز نازل می‌کنی من از آن بهره‌مند شوم؛ انسان عاقل وقتی سفیه نبود و عاقل شد متوجه می‌شود باید بهره‌وری‌اش بیشتر باشد در این دنیا برای آخرت! نه بهره‌وری برای اینکه دو تا را در این دنیا 4 تا بکنم و می‌دانم در آخر هم باید همه اینها را بگذارم و بروم که آن هم برای وراث می‌ماند اما آن کسی که عاقل است اینگونه بیان می‌کند «وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ» آنچه که همه خیرات است «تُنْزِلُ فِیهِ»که در این ماه مبارک و در این روز نازل می‌کنی به من مرحمت کن.
جالب این است که نوعِ ختمِ به ادعیه هم خیلی زیباست، می‌فرماید: «بِجُودِکَ یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین» برای اینکه تو جود و کرمت زیاد است به حق جودت ای بخشنده‌ترین بخشندگان، «جواد» یعنی کسی که می‌بخشد تو کسی هستی که بالاترین بخشندگان عالم هستی هیچ کس به اندازه تو بخشش ندارد و تو کسی هستی که در روایت و دعا داریم از فضائل تو چیزی کم نمی‌شود هر چه هم جود و کرمت داشته باشی از تو چیزی کم نمی‌شود، پس من از تو می‌خواهم، ای کسی که بخشنده‌ترین بخشندگان خودت هستی، کسی دیگری مانند تو بخشنده نیست، پس تو می‌توانی همه خیرات را نازل کنی برای من و من هم از تمام خیراتی که در این ماه مبارک نصیبم می‌شود بهره‌ای را ببرم.«مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ» پس چیزی از تو کم نمی‌شود چرا که تو «أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین» هستی.
منبع:فارس
گزارش خطا
