انواع «بشارت» در قرآن/
«بشارت» به بهشت در موعظهها باید بیشتر از شمردن اوصاف جهنم باشد
استاد و مدرس هنر تلاوت قرآن کریم گفت: «بشارت» در قرآن کریم، انواع و اقسامی دارد و براساس سیره پیامبر اکرم (ص) کسی که به منبر میرود و مردم را موعظه میکند باید جانب بشارت به بهشت را بیشتر از اوصاف جهنم برای مردم بگوید.
عقیق:مهدی دغاغله، استاد و مدرس هنر تلاوت قرآن کریم در گفتوگویی با اشاره به ویژگیهای یک «خبر خوب» از منظر آیات قرآن و روایات معصومین(ع) گفت: در قرآن کریم، عبارت «خبر خوب» تحت عنوان «بِشاره» از آن تعبیر میشود و در حدیث هم «بشارت» است که در فارسی به آن «مژده» میگوییم.
وی اظهار داشت: این بِشاره با کسره «ب» و چنانچه با ضمه «ب» یعنی بُشاره استفاده شود به معنای مژدگانی است؛ اولی خبر خوش است و دومی آن هدیهای که بابت خبر خوش میدهند جزء آداب و مستحبات هم است.
استاد و مدرس هنر تلاوت قرآن کریم با بیان اینکه معمولاً تفاوت خبر با بشارت در این است که احتمال غیرواقعی بودن خبر است، عنوان کرد: در بشارت راست بودن خبر جزء ملزوماتِ تعریف آن است و اینکه مسّرتآمیز است هم خبر حقیقت دارد و هم اینکه مسرتآمیز و خوشحالکننده است. این معنای بشارت است که وقتی در قرآن کریم به صورت مطلق میآید یعنی بدون اضافه، معنایش خبرِ مسرتبخش است؛ ولی وقتی که به صورت مقید آید، آن وقت ممکن است خبر نگرانکننده هم باشد مانند «فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِیمٍ».
وی با اشاره به آیاتی از کلام الله مجید مبنی بر «فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِنْ وَرَاءِ إِسْحَاقَ یَعْقُوبَ»، یا «وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَأْتِی مِن بَعْدِیاسْمُهُ أَحْمَدُ»، ابراز داشت: کلمه «مبشر» برای حضرت پیامبر هم به کار رفته است. همچنین کلمه «بشیر» یکی از اسامی حضرت پیامبر و صفات ایشان است مانند: بشیر و نذیر. همچنین فعل امر بشارت در قرآن تصریح شده است؛ «وَ بَشِّرِ الَّذینَ آمَنُوا». کلمه «بشری» یکی از نامهای قرآن کریم بوده و به معنای مژده دهنده است.
دغاغله بیان داشت: اموری که در اسلام مژده داده میشود دو نوع است؛ یکی مسائل معنوی و دیگری مسائل مادی است، مسائل مادی اینکه آدم وضع مادیاش یکدفعه خوب شود یا یک ارثی به او برسد، غایبی بازگردد، گمشدهای پیدا شود، فردی بچهدار شود، قبولی در دانشگاه و ... انواع و اقسام خبرهای خوش از نوع مژده است.
وی ادامه داد: مژده به لحاظ معنوی یعنی اینکه معمولاً آدم خواب شیرینی میبیند و مسرتبخش است یا اینکه پرنشاط از خواب بیدار میشود یا اینکه جزء بشارتهای اسلامی هم شخص یک آوازه و شهرت خوبی کند و مردم به خوبیهایش صحبت کنند این یکی از نعمتهای خداوند است که در مورد آن حضرت پیامبر(ص) میفرماید: شتابی در بشارت این شخص از جانب خداوند متعال اتفاق افتاده است یعنی یک نسیمی از بشارت بهشت به او داده شده است که این همه خوبیهای او را مردم برای هم تعریف میکنند این هم خودش یکی از بشارتهای بهشتی است.
استاد و مدرس هنر تلاوت قرآن کریم به تبیین زوایای بشارت در روایات اسلامی پرداخت و گفت: یک وقت بشارت در جایی است که انسان به دنبال کسب علم و دانش میرود، بشارتی که به این شخص داده میشود این است که زیر بال و پرِ فرشتگان قرار میگیرد، یا فردی که خود پیامبر اکرم(ص) به بهشت بشارت داد و اینکه شخصی بچهدار نمیشود یا بچههایش فقط دختر است پیامبر(ص) به او بشارت میدهند که تربیت دختران سختتر از پسران است و خداوند بهشت را برای پدر دختران واجب کرده است این خودش یکی از بشارتهای اسلامی است و اینکه از جمله سنتهای حضرت رسول (ص) این است که کسی که به منبر میرود و مردم را موعظه میکند بایستی جانب بشارت به بهشت را بیشتر از اوصاف جهنم بگوید.
وی اظهار داشت: بشارت فتح و پیروزی و مسلمانان و از بین رفتن خطرات جدی یا مثلاً حتی به هلاکت رسیدن طاغوت جزو خبرهای مسرتآمیز اسلامی است؛ در روایات اسلامی آمده است که هنگام بشارت و مژده، اعمالی مانند بسیار شکر کردن، سجده کردن و دادن مژدگانی به کسی که حاملِ این خبر باشد را انجام دهیم.
دغاغله تصریح کرد: معمولاً ما خبرهای شاد را همان زمان مثلاً وقتی خبر پیروزی یک تیمی را میشنویم و میبینیم یک آرامش و یک حالت وجد و نشاط و مسرت در چهرههای افراد موج میزند و این اثرِ یک خبر خوب است، مواجه شدن با تسلط در بحرانها میتواند یکی از فواید تاثیرات این خبرِ خوش یا همان مژده به یک جامعه باشد حتی سلامتی جسمی، سلامتی قلب چون انرژی مثبت است و آمارِ مشکلات قلبی در مواجه با خبر مسرتبخش کم میشود.
وی در خصوص اینکه رسانههای ما در تولید خبر خوب چقدر موفق هستند، خاطرنشان کرد: به اعتقاد بنده، در تولید اخبار مسرتبخش تا حدودی موفق بودهایم؛ به هر حال باید خبر گفته شود چه مسرتبخش باشد و چه آن خبری که حاکی از قحطی و جنگ و جنایت و حوادث ناگوار و خشونت و بیعدالتی و ستم در جهان باشد.
استاد و مدرس هنر تلاوت قرآن کریم با بیان اینکه ادبیات مطرح کردن یک خبر، خیلی مهم است،گفت: حکایت معروفی است که در آن پادشاهی یک خوابی میبیند و دعوت میکند یک نفر بیاید آن را تعبیر کند آن فرد معبر، به پادشاه میگوید معنای خواب شما این است که شما شاهد مرگ همه عزیزان خویش خواهی بود، پادشاه از شنیدن این تعبیر بسیار ناراحت میشود و دستور میدهد آن فرد را به زندان بیندازند لذا از فرد دیگری دعوت میکنند تا خواب پادشاه را تعبیر کند، آن فرد به پادشاه میگوید به تو مژده میدهم عمر تو از هم بستگانت بیشتر خواهد بود. درواقع فرد دوم همان حرف نفر اول را گفت.
وی افزود: فرد دوم چون به پادشاه مژده طولانی شدن عمرش را داد پادشاه خیلی از خبرش خوشحال شد. بنابراین ممکن است رسانهای بخواهد خبر وقوع یک حادثهای را برای عموم مردم بازگو کند، شیوه انتقال آن و واژههایی که به کار میبرد و نوع ادبیاتی که میخواهد پیام خود را منتقل کند بسیار در جلوه دادن خبر اهمیت دارد.
منبع:فارس