۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۷ : ۰۲
در ادامه، متن آخرین خطبه امام حسین(ع) به نقل از امام محمد باقر(ع) از صفحه139 کتاب «مختصرالبصائر» محمد حسن حلی عاملی و صفحه 848 از جلد دوم کتاب «الخرائج و الجرائح» قطب راوندی را بخوانید.
در پایان، برای فهم بهتر این روایت شریف، آن را به صورت دستهبندی موضوعی آوردیم.
ردیف | متن حدیث | ترجمه |
1 | قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ ع لِأَصْحَابِهِ قَبْلَ أَنْ یُقْتَلَ | حسین بن علی (علیهماالسلام) قبل از اینکه کشته شود به اصحابش فرمود: |
2 | إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ یَا بُنَیَّ إِنَّکَ سَــتُسَاقُ إِلَى الْعِرَاقِ | همانا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) (به من) فرمود: اى فرزندم! همانا تو به زودى به سوى عراق سوق داده خواهى شد. |
3 | وَ هِیَ أَرْضٌ قَدِ الْتَقَى بِهَا النَّبِیُّونَ وَ أَوْصِیَاءُ النَّبِیِّینَ | و آن زمینی است که انبیاء و اوصیاى انبیاء با آن ملاقات کردند. |
4 | وَ هِیَ أَرْضٌ تُدْعَى عَمُورَا | و آن زمینی است که«عمورا»نامیده میشود. |
5 | وَ إِنَّکَ تُسْتَشْهَدُ بِهَا وَ یُسْتَشْهَدُ مَعَکَ جَمَاعَةٌ مِنْ أَصْحَابِکَ لَا یَجِدُونَ أَلَمَ مَسِّ الْحَدِیدِ | و همانا تو و جماعتی از اصحاب تو در آنسرزمین شهید خواهی شدکه (آنان) درد آهن (نیزه و شمشیر) را حس نمىکنند. |
6 | وَ تَلَا ﴿ قُلْنا یا نارُکُونی بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهیمَ﴾ تَکُونُ الْحَرْبُ عَلَیْکَ وَ عَلَیْهِمْ بَرْداً وَ سَلَاماً | سپس این آیه را تلاوت فرمود:«گفتیم: ای آتش! سرد و سلامت باشد بر ابراهیم»، جنگ براى تو و بر اینان (همراهانت) سرد و سلامت خواهد شد. |
7 | فَأَبْشِرُوا فَوَ اللَّهِ لَئِنْ قَتَلُونَا فَإِنَّا نَرِدُ عَلَى نَبِیِّنَا | سپس (امام حسین به اصحاب خود فرمود:)بشارت باد بر شما. به خدا سوگند، اگرچه (دشمنان) ما را مىکشند، ولى ما بر پیامبرمان(صلی الله علیه و آله و سلم) وارد میشویم. |
8 | ثُمَّ أَمْکُثُ مَا شَاءَ اللَّهُ | سپس من به قدرى که خدا بخواهد مکث خواهم کرد! |
9 | فَأَکُونُ أَوَّلَ مَنْ تَنْشَقُّ عَنْهُ الْأَرْضُ | سپس اول کسى خواهم بود که زمین برایش شکافته مىشود. |
10 | فَأَخْرُجُ خَرْجَةً یُوَافِقُ ذَلِکَ خَرْجَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ قِیَامَ قَائِمِنَا وَ حَیَاةَ رَسُولِ اللَّهِ ص | و خارج خواهم شد (خروج خواهم کرد)، خارج شدنی که موافق آن خارج شدن امیرالمؤمنین (علیهالسلام) و قیام قائم ما و حیات رسولالله (صلی الله علیه و آله و سلم) است. |
11 | ثُمَّ لَیَنْزِلَنَّ عَلَیَّ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لَمْ یَنْزِلُوا إِلَى الْأَرْضِ قَطُّ | سپس افرادى از آسمان که نزد خدایند بر من نازل میشوند در حالی که هرگز به سوی زمین نازل نشدهاند. |
12 | وَ لَیَنْزِلَنَّ إِلَیَ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ جُنُودٌ مِنَ الْمَلَائِکَةِ | و جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و لشکریانی از ملائکه بر من نازل خواهند شد. |
13 | وَ لَیَنْزِلَنَّ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ أَنَا وَ أَخِی وَ جَمِیعُ مَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی حَمُولَاتٍ مِنْ حَمُولَاتِ الرَّبِّ جِمَالٍ مِنْ نُورٍ لَمْ یَرْکَبْهَا مَخْلُوقٌ | حضرت محمّد و على و من و برادرم و همۀ آن کسانی که خدا بر آنان منت نهاده،درحملکنندگانی از حاملان پروردگار نازل میشویم، شترانی از نور که تاکنون احدى از خلایق بر آنها سوار نشدهاند. |
14 | ثُمَّ لَیَهُزَّنَّ مُحَمَّدٌ ص لِوَاءَهُ وَ لَیَدْفَعُهُ إِلَى قَائِمِنَا مَعَ سَیْفِهِ | بعد از این، حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) پرچم خود را به اهتزاز درمیآورد و آن را به همراه شمشیرش به قائم ما میدهد. |
15 | ثُمَّ إِنَّا نَمْکُثُ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ | سپس ما بعد از آن، مدتی که خدا بخواهد مکث میکنیم. |
16 | ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ یُخْرِجُ مِنْ مَسْجِدِ الْکُوفَةِ عَیْناً مِنْ دُهْنٍ وَ عَیْناً مِنْ مَاءٍ وَ عَیْناً مِنْ لَبَنٍ | بعد آن، همانا خداوند از مسجد کوفه چشمهاى از روغن و چشمهاى از آب و چشمهاى از شیر خارج میکند. |
17 | ثُمَّ إِنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ یَدْفَعُ إِلَیَّ سَیْفَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ یَبْعَثُنِی إِلَى الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ | همانا بعد از آن، امیرالمؤمنین (علیهالسلام) شمشیر رسول خدا را به من میدهد، و مرا به سوى مشرق و مغرب زمین (تجهیز و) روانه میکند. |
18 | فَلَا آتِی عَلَى عَدُوٍّ لِلَّهِ إِلَّا أَهْرَقْتُ دَمَهُ وَ لَا أَدَعُ صَنَماً إِلَّا أَحْرَقْتُهُ | پس من به هیچ یک از دشمنان خدا بر نمیخورم مگر اینکه خون او را میریزم،و هیچ بتى را نمىبینم مگر اینکه آن را مىسوزانم. |
19 | حَتَّى أَقَعَ إِلَى الْهِنْدِ فَأَفْتَحَهَا | تا اینکه به هند میرسم و آن را فتح مىکنم. |
20 | وَ إِنَّ دَانِیَالَ وَ یُوشَعَ یَخْرُجَانِ إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولَانِ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ | و همانا دانیال و یوشع خارج میشوند و به امیرالمؤمنین (علیهالسلام) عرضه میدارند که خدا و رسول او راست گفتهاند. |
21 | وَ یَبْعَثُ مَعَهُمَا إِلَى الْبَصْرَةِ سَبْعِینَ رَجُلًا فَیَقْتُلُونَ مُقَاتِلِیهِمْ | سپس ایشان با تعداد هفتاد مرد بسوى بصره میروند و دشمنان خود را مىکشند. |
22 | وَ یَبْعَثُ بَعْثاً إِلَى الرُّومِ فَیَفْتَحُ اللَّهُ لَهُمْ | و گروهى به سوی روم اعزام مىشوند و خداوند پیروزى رانصیب آنان میکند. |
23 | ثُمَّ لَأَقْتُلَنَّ کُلَّ دَابَّةٍ حَرَّمَ اللَّهُ لَحْمَهَا حَتَّى لَا یَکُونَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ إِلَّا الطَّیِّبُ | سپس، من هر جنبندهای را که خدا گوشت آن را حرام کرده مىکشم تا اینکه در روى زمین غیر از گوشت طیّب چیزى نباشد. |
24 | وَ أَعْرِضُ عَلَى الْیَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ سَائِرِ الْمِلَلِ وَ لَأُخَیِّرَنَّهُمْ بَیْنَ الْإِسْلَامِ وَ السَّیْفِ فَمَنْ أَسْلَمَ مَنَنْتُ عَلَیْهِ وَ مَنْ کَرِهَ الْإِسْلَامَ أَهْرَقَ اللَّهُ دَمَهُ | من بر یهود و نصارا و سایر ملل اسلام را عرضه مىدارم، و آنان را بین اسلام و شمشیر مخیر مىگذارم؛پس هر کس اسلام بیاورد، منت بر او میگذارم، و هر کس از اسلام کراهت داشته باشد خدا خون او را خواهد ریخت. |
25 | وَ لَا یَبْقَى رَجُلٌ مِنْ شِیعَتِنَا إِلَّا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْهِ مَلَکاً یَمْسَحُ عَنْ وَجْهِهِ التُّرَابَ وَ یُعَرِّفُهُ أَزْوَاجَهُ وَ مَنْزِلَتَهُ فِی الْجَنَّةِ | هیچ مردى از شیعیان ما روى زمین باقی نخواهد بود، مگر اینکه خداوند مَلَکى را به سوی او نازل میکند تا خاک را از روى او کنار زند،و همسرانش و مقامش را در بهشت به وى بنمایاند. |
26 | وَ لَا یَبْقَى عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ أَعْمَى وَ لَا مُقْعَدٌ وَ لَا مُبْتَلًى إِلَّا کَشَفَ اللَّهُ عَنْهُ بَلَاءَهُ بِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ | در روى زمین شخص نابینا و زمینگیر و مبتلائى نخواهد بود مگر اینکه خداوند به وسیلۀ ما اهلبیت بلا را از او برطرف مىکند. |
27 | وَ لَیُنْزِلَنَّالْبَرَکَةَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ حَتَّى إِنَّ الشَّجَرَةَ لَتُقْصَفُ بِمَا یَزِیدُ اللَّهُ فِیهَا مِنَ الثَّمَرَةِ وَ لَتَأْکُلُنَّ ثَمَرَةَ الشِّتَاءِ فِی الصَّیْفِ وَ ثَمَرَةَ الصَّیْفِ فِی الشِّتَاءِ | و به قدرى برکت از آسمان به سوی زمین نازل مىشود که شاخه درخت از زیادى میوه مىشکند! میوه زمستانى در تابستان و میوه تابستانى در زمستان خورده مىشود. |
28 | وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ﴿ وَلَوْأَنَّأَهْلَالْقُرىآمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ منَ السَّماءِ وَالْأَرْضِ وَلکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ﴾. | و این است معناى سخن خداوند عزوجل که : «اگر اهل کتاب ایمان میآوردند و تقوا پیشه میکردند، ما به یقین برکاتى از آسمان و زمین براى آنان قرار میدادیم، ولى اینان تکذیب کردند و ما آنان را به واسطۀ آنچه کسب کردند مؤاخذه کردیم.» |
29 | ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ لَیَهَبُ لِشِیعَتِنَا کَرَامَةً لَا یَخْفَى عَلَیْهِمْ شَیْءٌ فِی الْأَرْضِ وَ مَا کَانَ فِیهَا | سپس خداوند کرامتى را برای شیعیان ما عطا میکند که چیزى در زمین و آنچه در آن هست بر آنان پنهان نخواهد بود. |
30 | حَتَّى إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ یُرِیدُ أَنْ یَعْلَمَ عِلْمَ أَهْلِ بَیْتِهِ فَیُخْبِرَهُمْ بِعِلْمِ مَا یَعْمَلُونَ. | تا اینکه مردى از میان اینها اراده کند که دانشی از اهلبیت خود بداند، آنان را با علم به آنچه انجام میدهند، آگاه میسازد. |
فراز اول بحث(بندهای 1 تا 7)
* تأکید بر این که قبل از شهادت این خطبه خوانده شد.
* رسول الله (صلی الله علیه و آله) به امام حسین (علیه السلام) فرمودند
به سرزمین عراق سوق داده خواهی شد که انبیاء و اوصیاء آنجا را ملاقات کرده
بودند.
* شهادت امام (علیه السلام) و اصحاب ایشان را مطرح فرمودند در
صورتی که درد آهن را احساس نمیکنند و به آیه69 سوره انبیاء استشهاد شد «قُلْنا یا نارُ کُونی بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهیم».
*پس از شهادتشان به سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله) باز میگردند.
فراز دوم و مقطع دوم بحث(بندهای 8 تا 14)
*ابتدا رجعت ایشان از زمین
*دوم، خروج ایشان همزمان با خروج امیرالمومنین (علیه السلام)، قیام امام
زمان (عج) و حیات رسول الله (صلی الله علیه و آله). *سوم، نزول افرادی که
قبلاً در زمین حضور نداشتند از ملائک مقرب تا...
*چهارم، برافراشتن پرچم توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله) و عرضۀ آن به امام زمان(عج) همراه با شمشیرشان.
فراز سوم و مقطع سوم بحث(بندهای 15تا 24)
*اول جاری شدن چشمههایی(دهن، ماء، لبن) از مسجد کوفه
*دوم تقدیم پرچم رسولالله (ص) توسط امیرالمومنین(ع) به امام حسین(ع) و
مبعوث کردن به مشرق و مغرب و نابودی عدوالله و سوزاندن بتان و فتح هند.
*سوم، خروج دانیال و یوشع علیهما السلام به سوی امیرالمومنین (علیه
السلام) و تصدیق خداوند و رسول الله (صلی الله علیه و آله)، و حرکت به سمت
بصره و کشتن دشمنانشان و رفتن به سوی روم و فتح آنجا.
*چهارم، کشتن حیوانات حرام گوشت.
*پنجم، عرضه دین به یهود و نصاری و سایر ملل و مخیر کردن بین اسلام و کفر و انتقام گرفتن از آنها
فراز و مقطع چهارم(بندهای 25 تا انتها)
از این فراز به بعد دیگر بحث فضای بهشتگونه مطرح است و پس از نابودی کفر و ظلم صورت میگیرد.
*اول، نزول ملائکه جهت خدمت به شیعیان و شناساندن زوج و منزلت ایشان در بهشت.
*دوم، از بین رفتن بیماریها به واسطۀ اهلبیت (علیهم السلام).
*سوم، جاری شدن برکت از آسمان و میوه دادن غیر عادی درختان
*چهارم، کرامت دادن به شیعیان طوری که هیچ چیز از ایشان پنهان نیست و علم ایشان فراوان میشود.
منبع:تسنیم