۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۲ : ۲۱
2 واجب قرآنی فراموش شده!
امام حسین(ع) برای برپایی امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، به چندین آیه از قرآن کریم استناد کرده است تا دانشمندان و رهبران دینی، در مقام اظهار حق و امر به معروف و نهی از منکر، از حاکمان ستم‌گستر، هراسی در دل احساس نکنند.
عقیق:یکی از مواردی که قرآن کریم همواره در آیات خود بدان اشاره دارد «امر به معروف و نهی از منکر» است. از مجموع آیات و روایاتى که در موضوع امر به معروف و نهى از منکر وجود دارد استفاده مى‌شود که اسلام مى خواهد همه افراد جامعه اسلامى، به گونه‌اى تربیت شوند که در برابر رفتار هم دیگر احساس مسئولیت کنند؛ زیرا روشن است که مصالح و سعادت دنیوى و اخروى افراد جامعه به یک دیگر مرتبط است و اعمال و رفتار افراد اجتماع در سرنوشت یک دیگر تأثیر مى‌گذارد و آثار صلاح و فساد افراد، تنها به خود آنها محدود نمى‌شود، بلکه نتایج مثبت و منفى بسیارى از اعمال اعضاى جامعه، به کسانى باز می‌گردد که در آن جامعه زندگى می‌کنند.با اندکی دقت در آیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر در قرآن کریم، این حقیقت ثابت می‌شود که اهمیت این دو فریضه از همه فرایض و واجبات الهی بیشتر است. خداوند متعال در آیه 110 آل عمران می‌فرماید:
«کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّة أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ»؛ شما بهترین امتی بودید که به سود انسانها آفریده شدید که امر به معروف و نهی از منکر می کنید و به خدا ایمان دارید.
در این آیه خداوند، ملاک برتری و شرافت امت اسلامی بر سایر امت‌ها را در سه خصلت می‌داند:
1) انجام امر به معروف
2) نهی از منکر
3) ایمان به خداوند
از این آیه شریفه استفاده می‌شود که اهمیت امر به معروف و نهی از منکر از نماز و روزه و حج و جهاد، بیشتر است زیرا هیچ یک از اینها ملاک برتری امت اسلامی به حساب نیامده است.
البته باید توجه داشت برتری امت اسلامی تا زمانی است که به این وظیفه عمل کنند چون امر به معروف و نهی از منکر و ایمان به خدا، شرط و علت شرافت و برتری است و بدیهی است با انقضا و زوال این صفات مزیّت و شرافت امت اسلامی نیز از بین می‌رود.
پس از رحلت نبی اکرم(ص) امواج فتنه‌ها و انحراف‌ها به سوی جامعه اسلامی روی آورد، ولی در نخستین گام، نخبگان و برگزیدگان بودند که خود را تسلیم این موج کردند و دین و نبوت و ولایت را به سکه‌ها و جواهرات و پست و مقام و نام و نشان دنیا فروختند و به دنبال آنها توده مردم دست از دامن قرآن و عترت کشیده، درپی یک زندگی خوش و راحت و جست‌وجوی نام و نان دویدند.
از اینها گذشته، قیام امام حسین(ع) برای اقامه نماز و روزه و زکات و امر به معروف و نهی از منکر و دیگر واجبات الهی بوده است. حضرت قیام کرد تا اسلامِ ساخته و پرداخته امویان را به مردم معرفی کرده و بدعتهای آنان را برای مردم نمایان سازد و مردم با این کشتی نجات بخش، به سوی سنت واقعی و سیره و روش پیامبر(ص) حرکت کنند. حضرت قیام کرد تا دین زنده بماند و با عمل به احکام الهی، بساط گناه و منکرات از جامعه برچیده شده و روحیة تقوا و دین محوری در بین امت اسلامی زنده شود.
«وَالمُؤمِنونَ وَالمُؤمِناتُ بَعضُهُم أَولِیاءُبَعضٍ، یَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَیَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ»؛ مردان و زنان باایمان، ولیّ (و یار و یاور) یکدیگرند امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند.
امام حسین(ع) همواره در راه امر به معروف و نهی از منکر کوشا بود و امت اسلام و به ویژه پیشوایان دینی را به این دو فرضیه مهم الهی تشویق می فرمود. آن حضرت، در مقام تشویق دانشمندان و پیشوایان مذهب و نشان دادن اهمیت این دو واجب بزرگ، به آیات قرآنی تمسک می‌فرمود، چنانکه در یکی از سخنان ارزشمند خود می‌فرماید:
هان ای مردم! به آن چه خداوند، اولیای خود را بدان موعظه فرموده، از ملامت و سرزنشی که بر پیشوایان مذهبی یهود کرده است، عبرت بگیرید، آن جا که می‌فرماید: «لَوْلا یَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِیُّونَ وَالأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الإِثْمَ»؛چرا دانشمندان نصارا و علمای یهود، آنان را از سخنان گناه آلود، نهی نمی‌کنند؟ و می‌فرماید: «لُعِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِن بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ ۚ ذَٰلِکَ بِمَا عَصَوا وَّکَانُوا یَعْتَدُونَ، کَانُوا لَا یَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنکَرٍ فَعَلُوهُ ۚ لَبِئْسَمَا کَانُوا یَفْعَلُونَ».
کافران بنی اسرائیل، بر زبان داود و عیسی بن مریم، لعن و نفرین شدند. این بدان علت بود که گناه کردند و تجاوز می‌کردند. آنان یکدیگر را از اعمال زشتی که انجام می‌دادند، نهی نمی‌کردند. چه بدکاری انجام می‌دادند.
و همانا خداوند، آنان را بدین گونه سرزنش فرمود؛ زیرا ستمگران را می‌دیدند که پیش رویشان گناه و فساد می‌کنند؛ ولی آنان را برای دست یابی به ثروت و مقامات آنان یا به علت ترس از آزار ایشان، نهی نمی‌کردند و حال آن که خداوند می فرماید: «فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ»؛ از مردم نترسید و تنها از من بترسید و می‌فرماید: «وَالمُؤمِنونَ وَالمُؤمِناتُ بَعضُهُم أَولِیاءُ بَعضٍ، یَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَیَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ»؛ مردان با ایمان و زنان با ایمان، دوست و یاور یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می کنند.
پس خداوند متعال، سخن خود را به امر به معروف و نهی از منکر آغاز کرده و نماز و زکات را بعد از آن ذکر کرده است و نخست آن را واجب ساخته است؛ زیرا می‌داند که اگر این فریضه ادا و برپا شود همه فرایض، استوار و پابرجا خواهند شد؛ سخت باشند یا آسان؛ زیرا امر به معروف و نهی از منکر، دعوت به اسلام است، به اضافه بازگرداندن حقوق ستمدیدگان به آنان و مخالفت با ظلم و کوشش برای این که غنایم و اموال عمومی، عادلانه تقسیم شود و صدقات از مواضع آنها گرفته شده، در جای خود مصرف شوند.
بنابراین حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) برای پیش‌برد هدف خود، که برپایی امر به معروف و نهی از منکر در جامعه بود، به چندین آیه قرآن کریم استناد کرده است، برای این که دانشمندان و رهبران دینی، در مقام اظهار حق و امر به معروف و نهی از منکر، از حاکمان ستم گستر، هراسی در دل احساس نکنند، به آیه «فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ» استناد می فرماید.
منبع:فارس
گزارش خطا
