اوج كینه توزى و دشمنىِ كافران و مشركان با مؤمنان

 مَّا یَوَدُّ الَّذِینَ كَفَرُواْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَبِ وَلاَ الْمُشْرِكِینَ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْكُمْ مِنْ خَیْرٍ مِّنْ رَبِّكُمْ وَاللَّهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشَآءُ واللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ(105)

  كافران از اهل كتاب و همچنین مشركان، هیچكدام دوست ندارند كه خیر و بركتى از طرف پرودگارتان بر شما نازل شود. در حالیكه خداوند رحمت خود را به هر كس كه بخواهد اختصاص مى‏دهد و خداوند صاحب فضل بزرگى است.

 این آیه، اوج كینه توزى و دشمنىِ كافران و مشركان را با مؤمنان بیان مى‏دارد، تا آنجا كه آنان از شدتِ حسادت و كینه، حاضر نیستند ببینند كه مسلمانان، صاحب كتاب و پیامبرى مستقل باشند و با تحریف‏ها و خرافاتِ اهلِ كتاب مبارزه كنند.

 خداوند در این آیه مى‏فرماید: او بر اساس لطف و رحمتش، هر كس را به مصلحت بداند و بخواهد، به پیامبرى مى‏رساند و كارى به میل این و آن ندارد كه از این نژاد باشد یا آن نژاد، از این قبیله یا آن قبیله.

  مَا نَنْسَخْ مِنْ ءَایَةٍ أَوْ نُنْسِهَا نَأْتِ بِخَیْرٍ مِّنْهَآ أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلَى‏ كُلِّ شَی‏ءٍ قَدِیْرٌ(106)

  هر (حكم یا) آیه‏اى را كه نسخ كنیم و یا (نزول آن را) به تأخیر اندازیم، بهتر از آن یا مثل آنرا مى‏آوریم، آیا نمى‏دانى كه خداوند بر هر چیزى قادر است؟

 قبله مسلمانان ابتدا رو به بیت‏المقدس بود، اما چون یهود آنرا دستاویز قرار داده و مى‏گفتند شما مسلمانان دین مستقل ندارید و لذا رو به قبله ما مى‏ایستید، بدستور خداوند قبله از بیت‏المقدس به مكّه تغییر یافت.

 این بار یهودیان، ایراد دیگرى را مطرح كردند كه اگر قبله اول درست بود پس چرا قبله را عوض كردید و اگر قبله دوم درست است پس اعمال قبلى شما همه باطل است.

 قرآن در پاسخ این ایرادها مى‏فرماید ما هیچ حكمى را نسخ نمى‏كنیم و یا آنرا به تأخیر نمى‏اندازیم مگر آنكه بهتر یا مثل آنرا، جانشین آن مى‏سازیم. تغییر قبله و همچنین تأخیر اعلام كعبه به عنوان قبله مسلمانان، دلایل و اهداف مختلفى دارد كه شما از آن غافل هستید.

 از آنجا كه احكام اسلامى، تابع مصلحت و حكمت است، لذا با تغییر زمان یا مكان یا شرایط، ممكن است مصلحتِ امور نیز تغییر كند و حكم قبلى نسخ و حكم دیگرى جایگزین شود. البته اصول احكام الهى ثابت و لاتغیّیر است ولى در جزییات و خصوصاً امور حكومتى چنین امرى قابل پذیرش است.

 این آیه نشان مى‏دهد كه اسلام بن بست ندارد چون یك دین جهانى و جاودانى است، در كنار احكام ثابت، مى‏تواند به اقتضاى مصلحت اسلام، قوانین متغیر نیز داشته باشد.