پیامبر(ص) دارای مقام تفویض است

به استناد گفتار پیامبر که فرمود: «ادّبنی ربی فأحسن تادیبی. پروردگارم مرا تادیب کرد و نیکو تأدیب کرد.» آن حضرت در سایه تعلیم و تأدیب الهی به مقام رسالت بلکه به مقام برترین پیامبر آسمانی نائل آمد. بر این اساس حضرت امیر (ع) فرمود از هنگامی‌که پیامبر از شیر مادر گرفته شد، خداوند بزرگ‌ترین فرشته خود را با او همراه ساخت تا به‌ عنوان معلم ویژه سجایای اخلاقی را به آن حضرت بیاموزد.

پیامبر اکرم (ص) در سایه چنین تعلیم و تادیبی به پایه‌ای رسید که به او خطاب شد که عالم به یمن وجود او آفریده‌ شده است. «و لولاک لما خلقت الافلاک» و خداوند از اخلاق او به‌ عنوان اخلاق عظیم یادکرده «و إنک لعلی خلق عظیم»  و به جان او سوگند خورده است  و از رحمت، مهربانی و  غمخواری او نسبت به مومنان و مسلمانان ستایش کرده و مکرّراً از او خواسته تا برای هدایت‌خواهی کافران بیش‌ازحد خود را به‌زحمت نی اندازد و از درد جانکاه عدم ایمان آنان خود را در معرض نابودی قرار ندهد.

شدت مهرورزی پیامبر نسبت به عموم مردم و حلم و بردباری ایشان کار را تا بدانجا رساند که منافقان از ایشان به‌عنوان «أذُن» یاد می‌کردند و خداوند در مواردی خود دخالت کرده و مردم را نسبت به رعایت حقوق و ادب در برابر ایشان هشدار داده است.

با چنین مقام والای معنوی و الاهی است که خداوند ده‌ها بار از نام رسول خدا در کنار نام خود یاد می‌کند و همگامی با پیامبر را همگامی با خداوند و مخالفت با او را مخالفت با خداوند دانسته است. «و من یطع الرسول فقد اطاع الله»   و «من یعص الله و رسوله فقد ضلّ ضلالاً بعیداً»   تا بدانجا که اطاعت و پیروی از پیامبر را نشانه و شرط حبّ الهی معرفی کرده است: «قل ان کنتم تحبّون الله فاتبعونی یحببکم الله».

مفهوم این دست از آیات آن است که پیامبر تجلیگاه اراده الهی و تبلور اسماء جلالیه و جمالیه خداوند و بازگوکننده اراده و خواست او به شمار می‌رود. فرمان مؤمنان به مراجعه به پیامبر برای داوری در میان مخاصمات و ضرورت پذیرش بی‌چون‌وچرای داوری پیامبر (ص) نیز نشانی دیگر از ارج‌گذاری به مقام ایشان است.

سرانجام بالاترین نقش و جایگاه علمی و معنوی در عرصه دین آگاهی به آن حضرت با آمدن آیه «ما آتیکم الرسول فخذوه و نهاکم عنه فانتهوا» احاله شده است؛ زیرا بر اساس این آیه تمام آموزه‌های صادرشده از ناحیه پیامبر (ص) به‌مثابه آیات قرآن از حجّیت کامل برخوردار شده است.

امام صادق (ع) به استناد همین آیه معتقد است که پیامبر(ص) دارای مقام تفویض است؛ یعنی خداوند تشریع بخشی از آموزه‌های دینی را به آن حضرت واگذار کرده است. افزودن هفت رکعت نمازهای روزانه به ۱۰ رکعت و دستور به کاستن دو رکعت در نمازهای چهارگانه در سفر، افزودن سی‌ و چهار رکعت نمازهای مستحبی در کنار  نمازهای واجب، اعلام استحباب روزه ماه شعبان و سه روز هر ماه، ازجمله مواردی است که به اذعان امام صادق (ع) در سایه مقام تفویض توسط پیامبر (ص) انجام‌ گرفته و از آنجا که این تصمیم‌ها منطبق با خواست الهی بوده، خداوند آن‌ها را تائید کرده است.