جوانب متعدد شخصیت امیرالمؤمنین(ع)

*ضربت بر تمام اهداف عالی انسانی

با شهادت آن بزرگوار، اسلام تنها نگهبان دلسوز و یگانه حامی واقعی خود را از دست داد و مسلمانان از برکت وجود پیشوایی محبوب، زمامداری عادل، امامی عالم، رهبری رئوف و مهربان محروم شدند و امواج بلایا و فتنه‌ها از هر سو آن‌ها را احاطه کرد.

ضربت «ابن ملجم مرادی» ضربتی بود که بر پیکر اسلام، عدالت، حریت و فضیلت و بر پیکر تمام اهداف عالی انسانی وارد شد.

به مناسبت این حادثه بسیار ناگوار و مصیبت جانکاه و برای آشنایی با ارزشِ تعالیم نجات بخش اسلام و مفاهیم تشیع و برای درک بیشتر بزرگیِ جنایت ابن ملجم، چند جلوه از شخصیت عظیم و بی‌نظیر علی(ع) را، زینت‌بخش این نوشتار قرار می‌دهیم.

*عجز از وصف علی(ع)

انشای قصاید و اشعار و تألیف کتاب در مناقب و فضایل حضرت مولی‎ الموحّدین امیرالمؤمنین(ع)، از عصر رسالت و نیمه اول قرن یکم هجرت آغاز شد و الی زماننا هذا، چهارده قرن است که این شیوه پسندیده ادامه دارد و تا جهان از رجال بزرگ فضیلت، انسانیت و اسوه‎های کمال و عظمت و مردان الهی تقدیر و تعظیم دارد، ادامه خواهد داشت و تألیف کتاب و انشاء اشعار در این موضوع، پایان نخواهد یافت.

دانشمندان محقق، نویسندگان متتبع و علما و ارباب علوم و فنون اسلامی در این میدان همواره حضور داشته و این رشته تألیف را بی‎انقطاع ادامه داده و هر کدام به امید کسب افتخار و نیل به اجر ثواب، بضاعت علم و تحقیق خود را هر چند که بسیار ثمین و گرانبها بوده، با کمال مسکنت و خجلت در پیشگاه چاکران و ملازمان درگاه آسمان‎ جاه آن حضرت نثار کرده و با عرض «إنّ الهَدایَا عَلى مِقْدَارِ مُهدِیهَا» زمین معذرت و ادب بوسیده‎اند.

شمار این کتاب‌ها از ده‎ها هزار بیشتر و بیشتر است که بدیهی است این خود، ثروت علمی و معنوی بی‎نظیری است که از برکت وجود کثیر البرکات امام امیرالمؤمنین علیه‎السّلام فراهم شده است و سزاوار است که ویژه این موضوع ارزشمند، کتابخانه‎هایی تأسیس شود.

*جوانب متعدد شخصیت امیرالمؤمنین(ع)

نواحی متعدد عظمت‌های علی، آن تجسم بندگی و عبودیت خالص خدا و بخش‌های گوناگون و بلکه متضاد مناقب، فضایل و مواقف آن حضرت، همه در کتاب‌ها مضبوط و محفوظ مانده است؛ «عَلِیّ وَ مَا أنْزِلَ فیهِ مِنَ القُرْآنِ، عَلِیّ و مَا ثَبَتَ لَهُ مِنَ الشُّئُونِ وَ المَقَامَاتِ بِالسُّنَّةِ، عَلِیّ وَ مَا صَدَرَ مِنْهُ مِنَ المُعْجِزاتِ، عَلِیّ وَ مَواقِفُهُ وَ بُطُولاتِهِ فِی الغَزَواتِ، عَلِیّ وَ تَضْحِیاتُهُ فِی سَبیلِ إعْلاءِ کَلِمَةِ الإسْلامِ»، علی و اخبار از مغیبات، گذشته و آینده زمان، علی و علم به عوالم غیب، علی و علم به شرایع و احکام اسلام، علی و زهد و پارسایی و پرهیزگاری، علی و علوم عالی الهیات، علی امیر فصاحت، بلاغت و کلام، علی و عبادت، خوف از خدا و شب‎زنده‎داری، علی و عدالت، دادستانی و دادگستری، علی و حکومت و زمامداری، علی و فروتنی و بردباری، علی در خدمت و نصرت دین خدا و رسول خدا، علی امام ‎المتقین و زوج سیّدة نساء العالمین، علی ابوالأرامل و الأیتام و المساکین، علی و علی و علی و ... اینها و بیشتر و بسیارتر از اینها، همه نواحی عظمت وجود علی است.

*علی، بزرگترین معجزه پیامبر(ص)

علی(ع)، اعظم آیات الهی و اظهر معجزات حضرت رسالت‌ پناهی(ص) است که در این کتاب‌ها بازگو شده و علمای توانا، نویسندگان بزرگ، فرزانگان برجسته و نبغاء عالم علم پیرامون آن‌ها قلم‎فرسایی کرده و با این همه که گفتند و نوشتند، باب ابراز بلاغت، تألیف، تصنیف و ایراد خطابه و سخنرانی در فضایل و مناقب آن حضرت، هم‎چنان بر روی دانشمندان و فضلای دوران باز است و هر کسی در این باغ پهناور وارد می‎شود، به میوه‎ای تازه دست می‎یابد؛ «کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ‏ وَ فَرْعُها فِی‏ السَّماءِ تُؤْتِی أُکُلَها کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّها»

رشته تألیف و تصنیف، درباره شئون و عظمت‌های علی(ع)، نه فقط سرتاسر عالم اسلامی را از شرق تا غرب و از سنی و شیعه گرفته، بلکه قلوب بیگانگان را به این شخصیت ممتاز متوجه نموده و نویسندگان و مؤلفان آن را به مدح، ستایش و تألیف کتاب‌ها برانگیخته است.

آری! آنان نیز به اینکه شناختی از علی دارند و مثل کتاب «الامام علی صوت العدالة الانسانیة» می‎نویسند، افتخار و مباهات دارند.

*اعتراف بزرگان اهل سنت به فضائل علی

علما و محدثین بزرگ اهل سنت علاوه بر کتاب‌هایی که در آن فضایل متعدد آن حضرت را بر می‎شمارند، تا همین عصر، این رشته را ادامه داده‎اند، مانند شرقاوی که کتاب «علی إمام ‎المتقین» را در دو جلد می‎نگارد.

آری! علاوه بر اینها در خصوص برخی از فضایل آن حضرت، مثل حدیث طیر مشوی، حدیث ردّ شمس، حدیث «أنَا مَدینةُ العِلْمِ»، حدیث منزلت و حدیث ولایت (حدیث غدیر) کتاب ویژه نوشته‎اند و جالب این است که برخی از این کتاب‌ها در مجلّدات متعدد، تألیف شده است.

یک رشته از تألیفات اهل سنّت به نام مناقب است، مثل مناقب احمد بن حنبل، صاحب مسند و پیشوای حنابله، مناقب خوارزمی و مناقب ابن المغازلی و دیگران.

و رشته‌ دیگر به نام خصایص است که یکی از مشهورترین آنها، خصایص نسایی معروف، صاحب کتاب سنن نسایی است که از صحاح اهل سنت است. این کتاب چندین مرتبه به طبع رسیده و در دسترس همگان است و اخیراً اگر چه دست‌های مرموز وهّابیت، به اسم تحقیق رجال بعضی احادیث آن را به گمان خود، به تهمت گرایش به تشیّع و حبّ اهل بیت علیهم‌‎السّلام، مجروح قلمداد کرده است، اما اهل فن می‎فهمند که این تلاش صرفاً برای دشمنی با اهل بیت پیغمبر صلّی ‎الله علیه و آله و سلّم است، چون در نسبت اصل کتاب به مثل نسایی نتوانستند حرفی بزنند، بعضی رجال و اسناد را مورد ایرادات قرار داده‎اند. حتی بعضی رجال را که به قول خودشان از رجال شیخین، یعنی بخاری و مسلم، یا یکی از آنها است نیز زیر سؤال برده و با این نادانی، آن دو کتاب به قول خودشان صحیح را هم از اعتبار انداخته‎اند.

به هر حال، لَیْسَ هذَا اوّلَ قَارُورةٍ کُسِرَتْ فِی الإسْلامِ. اینها پیروان بنی‎امیه و اتباع معاویه، یزید، ولید، حجاج و زیاد و این طواغیت و نواصب و دشمنان علی(ع) هستند و گفتارشان درباره احادیث فضایل امیرالمؤمنین(ع)، در میزان عالمان به علم حدیث و مسیر آن، وزن و ارزشی ندارد.

منبع:فارس