یزید زمان آمریکاست/این که بگویند امام حسین(ع) را سیاسی نکنید از عدم بصیرت است

عقیق: حاج محمد یزدخواستی، مداح جوان، ولایی، با اخلاص و با صفایی که حدود ۲۰ سالی هست که در عرصه مداحی بین اکثر جوان های هیئتی اصفهانی شناخته شده است. وی شاگرد حاج رسول میرباقری بوده و همیشه خود را مدیون ایشان می داند.

هیئت انصارالحسین موسسه شهیدبهشتی حدود ۱۵ سالی می شود که از نوحه ها و مرثیه های ایشان بهره می برد.

به مناسبت آخرین نوحه خوانی ایشان در دهه اول محرم ۹۴ در هیئت انصارالحسین به سراغ او رفتیم و گفتگوی نسبتا مفصلی با وی  انجام دادیم که در ادامه می خوانید…

آقای یزدخواستی محرم ۱۳۹۴ هم تمام شد، این دهه برای شما چطور بود؟مراسم هیئت انصارالحسین(ع) مجموعه شهید بهشتی در محرم ۹۴ را چطور دیدید؟

برای خود من محرم ۹۴ نسبت به سال های قبل پرشورتر بود، مراسم به یادماندنی تر شد چرا که برنامه های مجموعه فرهنگی شهید بهشتی ارتقای چشم گیری داشت؛ هم از نظر تبلیغات محیطی و هم از لحاظ تنوع سخنرانی ها و هم از لحاظ اشخاصی که برای سخنرانی دعوت شدند و فضا سازی و بچه ها هم در مداحی شور مضاعفی داشتند لذا همه این عوامل دست به دست هم داد تا محرم ۹۴ یک محرم استثنایی باشد.

در بحث عزاداری و مداحی چطور بود؟ اشعار و محتوای خودتان، بچه های هیئت، مستمعین، بازخوردی که از مجلس می گرفتید، چطور بود؟

بچه ها که شور و اشتیاق خاصی نسبت به همه برنامه ها و به خصوص به برنامه مداحی داشتند و با همراهی کردنشان نشان می داند. واین ارتقاء چشمگیر و نمودش خاص بود.

واقعا همین که مداح یک شعری را می خواند و پس از آن دوستان می آیند انتقادی می کنند، پیشنهادی می دهند، نظراتشان را بیان می کنند، نشان می دهد فضای ذهنی آن محیط چطور است. مثلا در آن اشعار انقلابی، بچه ها با ترغیب و تشویق و طیب الله گفتن نشان می دادند که موافق این بحث های انقلابی و روز هستند، هم رای و هم عقیده هستند و این بیشتر دلگرمی می داد.

از سبک و اشعار و محتوای برنامه امسالتان برایمان بگویید، از کی شروع می کنید؟ آیا گروه خاصی دارید؟ چه فرآیندی طی می شود تا ما حصل کار می شود ۱۱ شب مراسم محرم؟

برای محتوای برنامه ها، اشعار و سبک های محرم امسال بلافاصله بعد از فاطمیه دوم که فروردین ماه بود، شروع کردیم و از طریق ارتباط با شعرای گوناگون و شناسایی شعرای جوان و با گرفتن ملودی ها و سبک هایی که فکر می کردیم مناسب است کار را شروع کردیم و در ماه رمضان گذشته گروهی را تشکیل دادیم از شعرای جوان اصفهان به نام گروه رمضان – چون در خود رمضان تشکیل شد – و به حمدالله یکی از خروجی های خیلی مهم آن شعر «هیهات من الذله» بود که شب عاشورا خوانده شد که یکی از شعرای جوان اصفهان به نام رضا سهرابی آن را سرود. خیلی از اشعار را این گروه الحمدلله ساختند و به ما می رساندند. هرچند که زمان کم آوردیم اما شروع خوبی بود، نتایج و خروجی های خوبی داشت و ان شاءالله مطمئن هستیم به فضل پروردگار، هم برای فاطمیه و هم برای مناسبت های بعدی بهتر خواهد شد.

نظرتان را در مورد سخنرانان مراسم و در کل  در مورد منبر و سخنرانی در هیئت را چیست؟

در خصوص بحث محتوای سخنرانی ها اغلب زمان هایی می رسیدم که صحبت های انتهایی بود؛ چون که استرس برنامه ی خودم را داشتم سعی می کردم اشعار خودم را مرور کنم تا بتوانم به نحو احسن اجرا کنم اما شب یازدهم که شام غریبان بود در مجاورت مراسم مشغول آماده کردن اشعار خودم بودم، که یک مرتبه صدای الله اکبر و مرگ بر آمریکا را شنیدم همانند نماز جمعه که این برای من تازگی داشت، در ذهنم نیست در جلسه سیدالشهداء رفته باشم و مرگ بر آمریکا و تکبیر گفته باشند و با صحبت های حجت الاسلام ماندگاری خیلی خوشحال شدم و مسرور شدم از این لحاظ که در هیئتی هستیم که مبحث استکبار ستیزی از اولویت های آن هست و صحبت های حضرت آقا را دنبال می کنند.

بحث مرگ بر آمریکا دقیقا در راستای اهداف امام حسین(علیه السلام) و زیر بار ظلم نرفتن است. الان اعتقاد ما این است که یزید زمان آمریکاست؛ آقای میلاد عرفان پور یک شعری دارد به نام "کنون آینه ی کاخ یزید کاخ سفید است”. اما این را بدانید که هم آقای سرلک هم آقای ماندگاری و هم آقای رجبی دوانی را که از قبل پای منبرشان بودم واقعا از افراد با مطالعه هستند و از وقتی که در اختیارشان می گذارند بطور صحیح برای ترویج معارف اهل بیت (علیه السلام) استفاده می کنند.

به طور کلی وعظ و خطابه باید باشد، یک منبر خوب واقعا مقدمه یک سینه زنی و عزاداری است تا افراد بتوانند با یک دید بازتری و یک شور بیشتری مراسم عزاداری را دنبال کنند و هرچه منبر پربارتر باشد افراد با معرفت تر عزاداری می کنند و به سینه می کوبند به شخصه یکی از منتقدان برنامه هایی هستم که در محرم فقط و فقط عزاداری می کنند و صحبتی از وعظ و خطابه نیست و یکی از کارهایی که باید انجام بشود این است که از این ظرفیتی که عاشورا برای ما فراهم کرده بایستی به بهترین نحو استفاده کرد و معارف اهل بیت را به افراد منتقل کرد و صد درصد جزء لاینفک مراسم عزای سید الشهدا، سخنرانی است.

نگاه شما به یک هیئت تراز انقلاب اسلامی چیست؟ چه شاخصه ها و ویژگی هایی بایستی داشته باشد؟

یکی از نمونه های هیئت تراز انقلاب اسلامی همین هیئت انصار الحسین(علیه السلام) است ، همه ی بچه هایش یکدل اند یعنی اگر کسی خواست برود در هیئت انصارالحسین (علیه السلام) می داند بچه هایش چطور بار آمده اند که از این انقلاب و بحث های روز آگاه هستند و بحث استکبار ستیزی سرلوحه کارهایشان است، به معنای تام کلمه جوان انقلابی اند و مثل بعضی از هیئت ها نیستند که یک عده آنها بگویند آقا امام حسین (علیه السلام) را با سیاست قاطی نکنید که نشان دهنده عدم بصیرت است. کسی که آگاه باشد می فهمد که هیچ گاه دین از سیاست جدا نیست. در زیارت جامعه کبیره که از موثق ترین زیارات شیعه است و از امام هادی(علیه السلام) به ما رسیده، خطاب به ائمه می گوییم «ساسة العباد»؛”سیاستمدار بندگان” یعنی کسی که آگاه باشد می داند امام حسین(علیه السلام) یک سیاستمدار به تمام معنا است؛ حضرت حجت(عج) همینطور، بنابراین به هیچ عنوان فکر نکنیم که دینمان یک چیز است و سیاستمان یک چیز دیگر، حال اگر در هر مذهب دیگری دین از سیاست جدا باشد، تشیع دینش از سیاستش جدا نیست. لذا مختصر می گویم، این هیئتی است که اهداف انقلاب را دنبال می کند چه سخنران آن، چه مداح آن و چه خادم آن همه یک جهت و یک سو و یک فکر هستند و دارای تضاد آراء نیستند، نشان دهنده ی یک هیئت خوب است.

شما امسال هم همانند مراسم سال های گذشته شعرهایتان محتوای خوب و انقلابی داشت مخصوصا در شب عاشورا شعری خواندید با عنوان «هیهات من الذله» که مورد استقبال هم قرار گرفت، یا شعری در مورد فاجعه منا، علت مدح خوانی این اشعار با محتواهای جهان اسلام یا سیاست در شعرهایتان چیست؟ چقدر اصرار بر اینگونه اشعار در مداحی هایتان دارید؟

هیئت انقلابی و مداح انقلابی باید با بحث روز پیش برود. در بحث مداحی چیزی که من از نظر مقام معظم رهبری استنباط کردم این است که هم بحث سنتی و هم بحث روز و نوآوری را روی آن تاکید دارند. این به این معنا است که شعرهای قدیمی یک اصالت خاصی دارند، قدیمی ها ملودی های بسیار اصیلی را می خواندند. ملودی های خوب، آهنگ های خوب با شعر های بسیار وزین. ما اینها را باید مد نظر داشته باشیم اما بحث روز و نوآوری را هم داشته باشیم. یکی از زیباترین شعارهای امام حسین(علیه السلام) "هیهات من الذله” است که باید در سرلوحه اشعار قرار بگیرد. متاسفانه ما می بینیم که در این چند سال اخیر، بعضی از هیئت ها، مداح ها و اشعار به سمتی رفته اند که بیشتر شور و احساسات حرف اول را می زند تا شعور و معرفت؛ البته همین شور حسینی هم برای ما ارزشمند است اما کافی نیست و بدون معرفت افزایی ناقص است لذا مداح علاوه بر این که می آید فضای عاشورا را ترسیم می کند باید با اشعار، فضای روز را با عاشورا پیوند بزند و با استفاده از این ظرفیتی که در محرم موجود است در راستای دشمن شناسی بتواند بهتر دشمن را بشناساند و هدف او بصیرت افزایی باشد.

چقدر یک  مداح و کلا مداحی می تواند در بصیرت افزایی نسل جوان، در جهت دهی آنها و انس بیشتر آنها با ائمه ایفای نقش کند؟

نقش مداح خیلی مهم است چون فضا، فضایی احساسی است. در فضای احساسی تو می توانی خیلی چیزها را چه منفی، چه مثبت به خورد مستمع بدهی. در فضای منفی که کاری با آن نداریم ولی در فضای مثبت می توانی در اوج اشک و آه و ناله می توانی یک نکته  اخلاقی را متذکر شوی، ترک رذایل اخلاقی و متصف شدن به فضایل از اولویت های همه جوامع است به خصوص جوامعی که اعتقاد به معاد دارند؛ به عنوان مثال شب عاشورا که می شود این نکته را مدنظر داشته باشد که امام حسین (علیه السلام) آمدند برای این که یک شب بیشتر با خدای خود مناجات کنند مهلت بگیرند در آن شب این قدر صدای مناجات یاران بلند بود که در تاریخ از آن مثل بال زدن زنبور ها در کندو یاد می کنند. آن وقت جوان ها ببینند امام حسین (علیه السلام) را که در آن شرایطی که دشمن  اطرافش را محاصره کرده است و فردا روز شهادتشان هست، دست از مناجات برنمی دارد و این می تواند تلنگری باشد برای افرادی که نسبت به نماز کاهل هستند و تلنگری باشد تا برگردند و خیلی محتواهای  مثبت دیگر که مفصل می شود به آن پرداخت.

آقای یزدخواستی شاید برای خیلی ها این سوال باشد که شما مداحی را از کی و چگونه آغاز کردید؟ کلا چه شد که مداح شدید؟ اساتید خاصی داشتید؟

در سال ۷۵ یا ۷۶ بود که من با مجموعه فرهنگی ثقلین آشنا شدم و در کلاس های  قرآن شرکت می کردم. در آن زمان حاج رسول میرباقری تعدادی را به اردوی زیارتی مشهد می بردند و من هم ثبت نام کردم و مشرف شدیم به حرم آقا امام رضا(علیه السلام). من تا قبلش ندیده بودم که یک عده با مجموعه فرهنگی به زیارت بروند و زیارت دسته جمعی بخوانند و نقش آقای میرباقری خیلی قشنگ بود. در حرم وقتی ایشان می خواند ارتباطم خیلی سریعتر برقرار می شد لذا این نقش تسهیل کننده رابطه زائر با امام بود و همان جا بود که از امام رضا(علیه السلام) خواستم که کمک کنند من وارد این وادی بشوم. چون در گروه سرود ها شرکت می کردم و استعدادش را داشتم رفتم کتابی خریدم به نام گل های اشک اثر سید رضا موید خراسانی (حفظه الله) و آن جا در سال ۷۵-۷۶ در ترم دو دانشگاه استارت مداحی من زده شد و تنها استاد مداحی من حاج آقا میرباقری بودند و در حال حاضر نیز از این استاد بهره می گیرم.

مداح بودن سخت نیست؟ مهم ترین شاخصه هایی که یک مداح بایستی دارا باشد چیست؟

هر کاری سختی های خاص خودش را دارد و هر فردی می تواند با تلاش خود، کار سخت را، چه جراحی باشد چه مکانیکی یا سایر مهارتها با تمرین و ارتقاء دادن علم خود و با به روز حرکت کردن و همچنین با توکل به خدا و توسل به اهل بیت به کار آسان تبدیل کند.

به نظرم یکی از مهم ترین ویژگی هایی که مداح باید داشته باشد؛ این است که باید خوش صدا باشد، دیگر وقت بگذارد و اگر تحصیل کرده باشد بهتر می تواند پیشرفت کند زیرا بعضی از انحرافاتی که در مداحی شکل گرفته اغلب مربوط به مداحان کم سواد و کسانی است که در راه تحصیل علم تلاش نکرده اند. در مقابل اشخاصی مثل دکتر میثم مطیعی که کار های فاخری دارد خواندنشان نشان می دهد که این حرف ها از حلقوم یک فرد تحصیل کرده ی مهذب بیرون می آید لذا این چند عامل به نظرم با اهمیت است.

شهرت و محبوبیت چطور است؟ شما چطور با این قضیه برخورد می کنید؟

شهرت و محبوبیت خوب است فکر می کنم که هرکسی دوست دارد که محبوب باشد چون اگر محبوب نباشد مغضوب است و چقدر خوب است که انسان محبوب باشد. در بحث شهرت هم خوب است که انسان به حسن مشهور باشد نه به قبح؛ به عنوان مثال صدام یا داعشی ها هم شهرت دارند اما حسن شهرت نیست.

خوب است که ان شاء الله بشود از این شهرت در راستای نشر معارف اهل بیت استفاده کنی آنهایی که در دل جوان ها جا دارند نفوذشان خیلی است؛ آن سخنرانی که محبوبیت بسیار دارد، آن محبوبیت باعث می شود حرفی که از دهان او بیرون می آید تاثیرش بسیار بیشتر از آن کسی است که محبوبیت و معروفیت ندارد چون وقتی جوان گوش می کند سعی می کند آن حرف ها را عملیاتی بکند.

مناجات خوانی و روضه خوانی های شما خیلی طرفدار دارد، چقدر در این موارد وقت می گذارید؟

باز برمی گردم به بحث بالا که تلاش بود هرکسی در هرجایی تلاش بکند مطمئنا نتیجه اش را خواهد دید. من هم اول با بحث مناجات خوانی و به شخصه با دعای ندبه شروع کردم و می توانم بگویم اولین عرصه ی مداحی خودم را با دعای ندبه در حسینیه بنی فاطمه در محضر آقای میرباقری آغاز کردم، ولی بعضی هستند با شورخوانی شروع می کنند لذا در آن زمینه (مناجات خوانی) دارای ضعف هایی هستند و درحال حاضر اعتقاد دارم مداح باید هم مناجات خوان باشد هم با سبک های جدید و شور آشنایی داشته باشد.

چقدر برای مداحی هایتان مطالعه دارید؟

همیشه سعی من بر این بوده که مطالبی که می گویم مستند باشد و بطور متوسط روزانه سه الی پنج ساعت مطالعه دارم.

به اعتقاد بنده اگر مداح مستند بخواند هیچ شک و تردیدی نباید در دلش راه بدهد که مورد نقد واقع بشود، اگر آن چه که می داند درست است همراه با منابع موثق بخواند، حتی در محضر بزرگان دین هم می تواند بدون استرس به اجرای برنامه بپردازد.

نگاه شما به شور در مجالس عزاداری و سینه زنی چیست؟ خودتان برای این بحث چه برنامه هایی دارید و چه ارتباطی با شعور حسینی دارد؟

بحث شور بحث جدیدی است نسبت به عزاداری های سنتی و این که جوان ها فوق العاده به آن علاقه مندند و به هر حال آن شور و هیجان جوانی اقتضای سنی شان است. این را می طلبد که مداح ها در این زمینه همه کار بکنند خود من به شخصه یک سالی هست که در مورد مبحث شور مطالعه و کار می کنم. یک دقت نظری هم که روی اشعار شور داشتم دیدم اکثر این شعرها از آن چیزهایی که باید باشد دور است، خیلی اشعار و کلمات سخیف که شایسته اهل بیت (علیه السلام) نیست در آنها وجود داشت و لذا یکی از دلائلی که شور نمی خواندم این بود که محتوای خوبی نداشت ولی با تمرین و همکاری با شعرا به شورهایی رسیده ایم که نسبت به فضای شعری که در ابتدا توضیح دادم شورهایی هست که خیلی بهتر است و در انتها باید بگویم که مداح های فعلی بی برو و برگرد روی مبحث شور کارکنند چرا که جوان می طلبد و خیلی از مطالبی را که نمی توانی در روضه بگویی در شور بگویی.

یک بحثی هم که خیلی دوست دارم به آن بپردازم بحث ذکر حسین در سینه زنی است بعضی ها فکر می کنند این ذکر برای جلوه دادن است ولی به نظر من این ذکر مهم ترین دلیل و ضرورتش این است که یک نظمی به سینه زن می دهد، مداح که شعرش را می خواند سینه زن هم سینه اش را می زند این ذکر به این ها می گویند با این ضرب آهنگ باید سینه بزنی نه سریعتر نه کند تر!  لذا این هم همین طور است بعضی ها فکر می کنند به خاطر این که مثلا حالا هیجانی می دهد که حالا این را هم نمی شود واقعا چشم پوشی کرد و نادیده گرفت، اما فلسفه ی وجودی این ذکر در مداحی این است که این حسین حسین گفتن هم ذکر حسین را می گوید هم این ضربی که می زند باعث نظم مداح و سینه زن می شود مخصوصا در شور. آن چیزی که مورد استفاده در آن شور های افراطی است جوری است که سرت می خواهد بترکد و صدای ذاکر از صدای مداح بالاتر است اصلا مورد قبول نیست. گاهی بخاطر اکو است که انگار دستگاه « ح » را می خورد و سین آن ادا می شود، بعد آن چیزی که واقعا مورد پسند نیست آن حسین حسین هایی است که در و دیوار می خواهد کنده بشود و آن دیگر به نظر من نظمش نیست من اعتقادم این است که فلسفه ی وجود ذکر نظم دادن است این نه تنها مخل نظم است حتی ذاکر باید صدایش دو سطح پایین تر از صدای مداح باشد تا نظم را داشته باشد مستمع آن چیزی را که مداح می خواند را بفهمد.

چند سالی هست حضرت آقا در مورد اصول و شاخصه های عزاداری صحبت می کنند، تفاوت مداحی دیروز با امروز در چیست و نگاه حضرت آقا به عزاداری سنتی را چگونه تبیین می کنید؟

باز برمی گردم به مطالب  بالا در عین حال که باید اصیل بودن را داشته باشیم باید نگاهمان به فضای روز هم باشد باید محتواهای غنی را که همان اهداف ناب قیام امام حسین(علیه السلام) هست در قالب کلمات فاخر بیاید و با بحث های روز پیوند بخورد.

نمی شود برسیم به عزاداری سنتی و بحث روز نباشد از این طرف بحث روز باشد و عزاداری سنتی نباشد و ملودی هایی را استفاده کنیم که از غرب گرفته شده که مثلا فلان خواننده برای معشوقه اش آن را خوانده آن مداح می آید شعرش را تغییر می دهد و برای امام حسین(علیه السلام) می خواند که این اصلا جایز نیست!

شما در دیدار اخیر حضرت آقا با مداحان در فروردین ماه سال جاری توفیق داشتید حضور پیدا کنید و در محضر ایشان مدیحه سرایی کنید و پس از آن هم با ایشان دیده بوسی کردید و مکالمه ای کوتاه داشتید، از این دیدار برایمان تعریف کنید، با ایشان چه گفتید و چه شنیدید و کلا این تجربه چطور بود؟

تجربه ی خیلی خوبی بود این را چند جای دیگر هم گفتم این که این دیدار برای بنده نشات گرفته از فضل خدا بود! اصلا این طور نیست که بگویم ۱۷ سال در هیئتهای  انقلابی خوانده ام و حقم بوده که بروم، اصلا این چنین ادعایی ندارم؛ هیچ چیز نبود مگر فضل پروردگار.

الحمدالله تجربه خیلی خوبی بود حضور در جمع مداحان برجسته و فاخر کل کشور و به لطف خدای متعال بازخوردی که از آن جلسه در جمع مداحان کل کشور گرفتم همه مثبت بود. خودم هم فکرش را نمی کردم که به این خوبی اجرا شود که همش لطف خدا بود.

من فیلمش را هم چند بار نگاه کردم و حضرت آقا تک تک ابیات را با سرتکان دادن دنبال می کردند؛ برعکس آن مداحی بود که شعرش خوب نبود آقا فقط نگاه می کردند، اما به لطف خدا در شعرخوانی بنده یک جای مدح، از بس شعر و مدح قوی بود که به واسطه مدح آقا گریه کردند که این اصلا سابقه نداشت؛

آن قسمت، این ابیات بود

روزه گرفت و سه بار نان خودش را

داد به درویش مستمند ز تقوا

خیر طلب می‌کند ز فرط محبت

در حق همسایگان ز قادر یکتا

قدر تو همسایگان کجا بشناسند

حیف طلا که کنی‌ش خرج مطلّا

در مجموع فضا، فضای بسیار سنگینی بود من حقیقتا چیزی که یادم هست این بود که به حضرت آقا عرض کردم از اصفهان محضر شما آمدم و آن هایی که می دانستند من خدمت شما می رسم، سلام رساندند و معظم له گفتند که سلام مرا نیز به آنها برسانید مطلب دوم را جایی نگفتم و حالا می گویم؛ گفتم بچه ای در راه دارم دعا کنید در حقش، که آقا پس از تبسم دعا کردند.

کار مداحی در جمع مداحان واقعا کار خیلی سنگینی است شما در نظر بگیرید که شب عاشورا یک مداحی می رود بیت و می خواند، حضرت آقا هستند و مستمعین؛ بقیه مداح ها در هیئت های خودشان مشغول عزاداری هستند ولی روز تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) همه ی مداح ها خودشان را می رسانند که هم از صحبت ها بهره ببرند و هم در این گردهمایی ملی شرکت کنند، لذا آنجا کار مداح ها خیلی سخت می شود.

ان شاء الله که برای دیگر مداحان اصفهان هم این توفیق الهی رخ بدهد.

نحوه انتخاب شما چگونه بود؟

دو سال پیش دوکار فرستادم به بسیج مداحان کل کشور و هیئت رزمندگان هم فایل صوتی هم تصویری و فکر میکنم تا رده ی بیستم هم آمدم ولی دیگر خبری نشد. ، امسال از طرف هیئت رزمندگان کشور تماس گرفتند و گفتند ما آثار شما را بررسی کردیم و شما امسال جزء هفت نفرید. در کل فکر می کنم ملاک انتخاب برای آنجا براساس ارزیابی و بررسی آثار باشد.

ارتباط شما با علما و اساتید اخلاق چگونه است؟

اغلب اوقات سعی می کنم در روضه هایی که مشرف می شوم زودتر بروم و از منبر آن سخنران بهرمند شوم یا از سی دی های سخنرانی روحانیونی مانند حجت الاسلام هاشمی نژاد استفاده کنم.

یک بیت شعر که خیلی با آن انس دارید را برایمان بخوانید.

داریم با حسین حسین پیر می شویم         خوشحال از این جوانی از دست داده ایم

اگر مداح نبودید در هیئت چکار می کردید؟

خیلی به شستن استکان نعلبکی های آقا ابا عبدالله علاقه دارم.

در سن کودکی همیشه دوست داشتم در روضه قند بدهم، بعد که کمی بزرگتر شدم دوست داشتم پرچم هیئت را بگیرم بعد هم که دوست داشتم مداح بشوم؛ اما در حال حاضر اگه مداح نبودم خیلی دوست داشتم استکان نعلبکی های هیئت را بشویم.

به کدام یک از حضرات معصومین ارادت بیشتری دارید؟

حضرت رضا (علیه السلام) ؛ کل زندگیم را مدیون حضرت رضا (علیه آلاف التحیه و السلام) هستم.

منبع: موسسه فرهنگی شهید بهشتی