۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۲ : ۱۷
ارتباط فرهنگ و اقتصاد
ارتباط فرهنگ و اقتصاد؛ ارتباطی ناگسستنی و در عین حال هم افزاست. فرهنگ بهعنوان عامل تعیینکننده نحوه حضور و فعالیت افراد جامعه در عرصههای مختلف، این قابلیت را دارد که بر همه شئون زندگی مردم کشورمان اثر بگذارد. دقیقاً به همین دلیل است که در هجوم «نرم» دشمنان جمهوری اسلامی ایران، تقابل فرهنگی و حمله به اساس فرهنگ اسلامی و ملی ما به وضوح قابل مشاهده است.
فرهنگ با پشتوانه ثروت واقتصاد پویا -به عنوان کاتالیزگر- ناگزیر فراگیر خواهد شد و در مقابل اقتصادی پویا و پایدار خواهد بود که بر مبنای فرهنگی غنی و مستحکم بنا گرفته باشد.
اگر جبهه باطل در سینمای هالیوود و شبکه های ضد اسلامی روز به روز در حال حرفهای تر شدن است و محصولات خود را که حامل فرهنگ غرب است را با کمترین هزینه در اختیار مخاطب قرار میدهد؛ به اعتراف سردمداران آنها، به پشتوانه شرکتهای صهیونیستی است که از هیچگونه کمکی دریغ نمیکنند.
نگاه اسلام به ثروت
در هیچ مذهب و ملّتى، آنقدر که در اسلام روى «اصل ثروت»[1] ،بدست آوردن ثروت[2] ،نگهدارى ثروت[3]، و حتّى مصرف ثروت [4]حساب شده، حساب نشده است.
کتاب آسمانى قرآن، آنقدر به پرداخت مال در راه خدا فى سبیل الله[5]اهمّیت داده است که، اولاً آن را وسیله تزکیه و تربیت جامعه دانسته [6] و ثانیاً هرکجا سخن از عالى ترین سمبل عبادت یعنی نماز به میان آمده، غالبا پرداخت ثروت، دوش به دوش نماز که ستون دین و معراج مؤمن است، قرار گرفته است. «أقیموا الصلاة و آتوا الزّکاة[7]» حتّى یکى از نشانههاى بارز و درخشان مؤمنین این است که در هر حال، چه در وسعت و راحتى و چه در سختى و تنگدستى، از انفاق و بذل مال دست بر نمىدارند «الّذین ینفقون فى السّراء والضّراء[8]». در برابر بعضى آیات قرآن و کلمات اهل بیت که ثروتها را (فتنه) و مذموم قلمداد کردهاند، آیات و روایات دیگرى نیز وجود دارد، که ثروت را فضل و موهبت الهى[9] و خیر و منشأ نیکیها[10]شمرده است.
ثروت در اسلام «جنبه نسبى» دارد و با توجّه به هدفى که در راه آن مصرف مىشود، ارزش و اهمّیت آن افزایش یا کاهش مى یابد. [11] این در حالیست که در طول تاریخ ظهور اسلام تا کنون هرکجا ثروت عمومی پشتوانه فعالیتهای فرهنگی بود، دین اسلام رشد چشمگیری کرده است.
وقتی جبهه کفر علی علیه السلام را هم تحریم کردند
درآمد فدک سالیانه بالغ بر 24هزار درهم [12]بود که حضرت صدیقه طاهره (علیهاالسلام) درآمد فدک را در راه تبلیغ و ترویج دین خدا خرج مىکرد، به بینوایان مىداد، بر فقرا، ایتام و بنى هاشم نثار مىکرد و تنها سهم اندکى از درآمد آن را صرف زندگى خانوادگى خود مىکرد. فاطمه (علیهاالسلام) ثروت اندوز و رفاه طلب نبود که به هنگام دسترسى به ثروتى کلان، در تلاش براى افزودن به آن باشد و به فکر تجملات بیفتد. او مال بىارزش و فناپذیر دنیا را با انفاقش در راه تبلیغ دین خدا ارزشمند و جاودانه مىساخت.
دستگاه حاکم که از پشتوانه اقتصادی علی علیه السلام آگاه شده بود و آن را وسیله ای جهت رسوایی خود و گرویدن مسلمانان به سوی نائب بر حق رسول میدیدند با بهانه ساختن ادعاهای واهی، فدک را از فاطمه زهرا که حامی امیرالمومنین بود غصب کردند و در نهایت فرمان مصادره فدک صادر شد. به دستور هیئت حاکمه، وکلاء و کارگزاران فاطمه را از فدک بیرون کردند و افراد دیگرى به جایشان منصوب شد[13]
بانوی ثروتمند حجاز اولین زن مسلمان
مهمترین نقش حضرت خدیجه(سلام الله علیها) در بخشش و انفاق او تجلی یافت. قرآن کریم در این زمینه می فرماید می فرماید: «مثل الَّذین ینفقون اموالهم ابتغاء مرضات الله و تثبیتاً من انفسهم»[14]
حضرت خدیجه[15] ثروت عظیمی از پدر به ارث برده و آن را از راه تجارت فزونی بخشیده بود. او تمامی این ثروت را خالصانه برای گسترش و توسعه ی اسلام در اختیار پیامبر(صلّی الله علیه و آله) قرار داد. ثروت او قبل و بعد از جریان محاصره اقتصادی و اجتماعی بسیار کارگشا بود.[16] او با مال و جان و زبان خود به حمایت همه جانبه از پیامبر و مسلمانان برخاسته بود. در جریان سه سال محاصره ی وحشت بار در شعب ابی طالب، خدیجه از روی صفا و سخاوت تمام دارایی خود را نثار پیامبر و مسلمانان کرد و آنها را از گرسنگی نجات داد تا اینکه خداوند گشایشی در کار آنها پیش آورد[17]جهاد مالی خدیجه و انفاق و بخشش او در ده سال اوّل بعثت نقش حیاتی و چشم گیری در رشد و گسترش اسلام و فزونی یافتن تعداد مسلمانان و هجرت مسلمانان و ابطال نقشه های سران کفر و شرک داشت و این نقش آفرینی خدیجه بود که او را در نزد رسول الله بسیار عزیز میداشت تاجایی که او را به عنوان یکی از چهار زن نمونه و بزرگ، که جایگاهشان در بهشت برین است معرفی کردند.
هوالاخر
لازم است قبل از هر چیز این مسئله را برای خودمان حل کنیم که برای جهانی شدن اسلام و فرهنگ ناب محمدی باید هزینه کنیم و این هزینه کردن تنها با بودجه های دولتی تامین نمی شود. پس لازم است مومنین وارد عمل شوند و ام المومنین خدیجه کبری را اسوه و الگوی خود قرار داده و برای تبلیغ دین خدا هزینه کنند.
[1]انّما أموالکم و أولادکم فتنة تغابن: 15؛ والذین فى اموالهم حقّ معلوم معارج: 24.
[2] ولا تأکلوا أموالکم بینکم بالباطل بقره: 188.
[3] ولا تأکلوها اسرافا و بدارا نساء: 6.
[4] ولا تبسطها کلّ البسط اسراء: 29.
[5] سوره بقره، ایه: 262 .
[6] خذ من اموالهم صدقة تطهّرهم و تزکّیهم بها توبه: 103.
[7] سوره بقره، آیه83 .
[8] سوره آل عمران، آیه 134
[9] وابتغوا من فضل الله سوره جمعه: 10.
[10] ـ ان ترک خیرا الوصیّة... (سوره بقره: 180) انّه لحبّ الخیر لشدید سوره عادیات: 8
[11] نقش ثروت در پیشرفت اسلام/سیدمحمد شیرازی , احمد صادقیاردستانی/مقدمه
[12] معادل 15500 مثقال نقره
[13] تفسیر نور الثقلین ج 4 ص 272
[14] قرآن کریم، سوره بقره، آیه 265
[15] خدیجه بنت خویلد بن اسد بن عبدالعزی بن قصی بن کلاب بن مرة بن کعب بن لؤی بن غالب به فهر بن مالک بن نضر بن کنانه. مادرش: فاطمه بنت زایده بن الأصم بن الهرم بن رواحه بن حجر بن عبد بن معیص بن عامر بن لؤی بن غالب بن فهر بن مالک. خدیجه در سال ۶۸ قبل از هجرت در مکه تولد شد.
[16] استاد هاشم معروف حسنی، سیرة المصطفی(صلّی الله علیه و آله) ، صفحه 65