۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۰ : ۱۶
احکام نیت روزه
کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی نظرات تعدادی از مراجع تقلید به چند پرسش درباره «احکام نیت روزه» را جمع‌آوری کرده‌اند.
عقیق: نظرات این مراجع که مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی آن را در اختیار قرار داده، به شرح زیر است:
1. آیا برای روزه ماه رمضان هر روز نیت روزه کنیم یا در اول ماه یکباره نیت کنیم، کفایت می‌کند؟
نظرات امام خمینی(ره)، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله مکارم، آیت‌الله شبیری‌زنجانی و آیت‌الله صافی‌گلپایگانی: انسان می‌تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند و بهتر است که شب اول ماه هم، نیت روزه همه ماه را بنماید؛ یعنی در اول ماه قصد روزه گرفتن تا آخر ماه رمضان را داشته باشد و در هر شب نیز قصد روزه گرفتن فردای آن را داشته باشد.
نیّت لازم نیست بر زبان گفته شود که مثلاً فردا را روزه می‌گیرم و همچنین لازم نیست نیت روزه را از قلب خود بگذراند؛ بلکه همین مقدار که قصد کند که برای خداوند متعال از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند، انجام ندهد، کافی است. (1)
آیت‌الله سیستانی: انسان می‌تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند. (2)
آیت‌الله وحیدخراسانی: انسان می‌تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند و همچنین می‌تواند شب اوّل ماه نیّت روزه همه ماه را بنماید و تجدید نیّت هرشب لازم نیست و بقای همان نیّت کفایت می‌کند.(3)
پی‌نوشت:
1. امام خمینی، توضیح المسائل، مسئله 1550 و 1551 (نظر رهبری مطابق نظر امام خمینی است.)؛ آیت‌الله مکارم، توضیح المسائل، مسئله 1316 و 1318؛ آیت‌الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل، مسئله 1559و1560؛ آیت‌الله صافی گلپایگانی، توضیح المسائل، مسئله 1559 و 1560.
2. آیت‌الله سیستانی، توضیح المسائل، مسئله 1532.
3. آیت الله وحید خراسانی، توضیح المسائل، مسئله 1559.
2. اگر کسی شک داشته باشد که آخر شعبان است یا اول رمضان، به چه نیتی روزه بگیرد؟
نظرات امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری و آیت‌الله مکارم: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد؛ بلکه اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است. اگر بعداً معلوم شود که اول رمضان بوده، به جای روزه اول ماه رمضان حساب می‌شود. (1)
آیت‌الله سیستانی: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد. ولی اگر نیّت کند که اگر رمضان است، روزه رمضان و اگر رمضان نیست، روزه قضا یا مانند آن باشد، صحّت روزه‌اش بعید نیست؛ ولی بهتر آن است که نیّت روزه قضا و مانند آن بنماید؛ یعنی اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر با نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب می‌شود و اگر قصد مطلق روزه را کند و بعد معلوم شود رمضان بوده نیز کافی است. (2)
آیت‌الله زنجانی و آیت‌الله وحید خراسانی: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست، روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد. همچنین نمی‌تواند به نیت ما فی الذمه روزه بگیرد؛ یعنی نمی‌تواند قصد کند که آنچه را فعلاً خداوند متعال از او خواسته انجام می‌دهد و نیز نمی‌تواند به این نیت روزه بگیرد که اگر ماه رمضان است، روزه ماه رمضان و اگر ماه رمضان نیست، روزه قضا یا روزه مستحبی و مانند آن باشد؛ بلکه اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است و اگر بعداً معلوم شود که اول رمضان بوده، به جای روزه اول ماه رمضان حساب می‌شود. (3)
آیت‌الله صافی: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد؛ بلکه بنا بر احتیاط، نیت قضا و مانند آن بنماید؛ یعنی اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر با نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است. اگر بعداً معلوم شود که اول رمضان بوده، به جای روزه اول ماه رمضان حساب می‌شود.(4)
پی‌نوشت:
1. امام خمینی، توضیح المسائل، مسئله 1568، 1739 و 1569 (نظر رهبری مطابق با فتوای امام خمینی می‌باشد)؛ آیت‌الله مکارم، توضیح المسائل، مسئله 1332 و 1467.
2. آیت‌الله سیستانی، توضیح المسائل، مسئله 1549، 1550و 1709.
3. آیت‌الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل، مسئله 1577، 1578 و 1748؛ آیت‌الله وحید خراسانی، توضیح المسائل، مسئله 1576، 1577 و 1747.
4. آیت‌الله صافی، توضیح المسائل، مسئله 1577، 1578 و 1748.
3. آیا می‌توان همزمان در یک روز، هم به نیت روزه قضا و هم به نیت روزه مستحبی روزه بگیریم؟
خیر، کسی که روزه قضا دارد، نمی‌تواند روزه مستحبی بگیرد. کسی که قضا دارد، باید به نیت روزه قضا روزه بگیرد و اگر در روزهایی باشد که روزه گرفتن مستحبی در آن روز ثواب دارد، و نیت کند که ثواب روزه مستحبی آن روز را هم ببرد خداوند ثواب روزه مستحبی را هم عنایت می‌کند.(1)
پی نوشت:
1. توضیح المسائل مراجع، مسئله 1563.
4. اگر کسی شک داشته باشد که روزه قضا دارد یا نه، آیا می‌تواند به قصد ما فی الذمه روزه بگیرد؟ یعنی قصد کند که اگر در واقع روزه قضا دارد، به قصد قضا باشد و اگر قضا بر ذمه او نباشد، روزه مستحبی باشد؟
پاسخ: گرفتن روزه به قصد ما فی الذمه از قضا یا استحبابی، اشکال ندارد.(1)
پی نوشت:
1. عروة الوثقی، ج3، ص526، مسئله 1.
منبع:ایسنا
211008
1. آیا برای روزه ماه رمضان هر روز نیت روزه کنیم یا در اول ماه یکباره نیت کنیم، کفایت می‌کند؟
نظرات امام خمینی(ره)، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله مکارم، آیت‌الله شبیری‌زنجانی و آیت‌الله صافی‌گلپایگانی: انسان می‌تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند و بهتر است که شب اول ماه هم، نیت روزه همه ماه را بنماید؛ یعنی در اول ماه قصد روزه گرفتن تا آخر ماه رمضان را داشته باشد و در هر شب نیز قصد روزه گرفتن فردای آن را داشته باشد.
نیّت لازم نیست بر زبان گفته شود که مثلاً فردا را روزه می‌گیرم و همچنین لازم نیست نیت روزه را از قلب خود بگذراند؛ بلکه همین مقدار که قصد کند که برای خداوند متعال از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند، انجام ندهد، کافی است. (1)
آیت‌الله سیستانی: انسان می‌تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند. (2)
آیت‌الله وحیدخراسانی: انسان می‌تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند و همچنین می‌تواند شب اوّل ماه نیّت روزه همه ماه را بنماید و تجدید نیّت هرشب لازم نیست و بقای همان نیّت کفایت می‌کند.(3)
پی‌نوشت:
1. امام خمینی، توضیح المسائل، مسئله 1550 و 1551 (نظر رهبری مطابق نظر امام خمینی است.)؛ آیت‌الله مکارم، توضیح المسائل، مسئله 1316 و 1318؛ آیت‌الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل، مسئله 1559و1560؛ آیت‌الله صافی گلپایگانی، توضیح المسائل، مسئله 1559 و 1560.
2. آیت‌الله سیستانی، توضیح المسائل، مسئله 1532.
3. آیت الله وحید خراسانی، توضیح المسائل، مسئله 1559.
2. اگر کسی شک داشته باشد که آخر شعبان است یا اول رمضان، به چه نیتی روزه بگیرد؟
نظرات امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری و آیت‌الله مکارم: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد؛ بلکه اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است. اگر بعداً معلوم شود که اول رمضان بوده، به جای روزه اول ماه رمضان حساب می‌شود. (1)
آیت‌الله سیستانی: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد. ولی اگر نیّت کند که اگر رمضان است، روزه رمضان و اگر رمضان نیست، روزه قضا یا مانند آن باشد، صحّت روزه‌اش بعید نیست؛ ولی بهتر آن است که نیّت روزه قضا و مانند آن بنماید؛ یعنی اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر با نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب می‌شود و اگر قصد مطلق روزه را کند و بعد معلوم شود رمضان بوده نیز کافی است. (2)
آیت‌الله زنجانی و آیت‌الله وحید خراسانی: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست، روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد. همچنین نمی‌تواند به نیت ما فی الذمه روزه بگیرد؛ یعنی نمی‌تواند قصد کند که آنچه را فعلاً خداوند متعال از او خواسته انجام می‌دهد و نیز نمی‌تواند به این نیت روزه بگیرد که اگر ماه رمضان است، روزه ماه رمضان و اگر ماه رمضان نیست، روزه قضا یا روزه مستحبی و مانند آن باشد؛ بلکه اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است و اگر بعداً معلوم شود که اول رمضان بوده، به جای روزه اول ماه رمضان حساب می‌شود. (3)
آیت‌الله صافی: روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمی‌تواند نیت روزه رمضان کند و اگر به نیت اول رمضان روزه بگیرد، حرام می‌باشد؛ بلکه بنا بر احتیاط، نیت قضا و مانند آن بنماید؛ یعنی اگر روزه قضا دارد، به نیت قضا روزه بگیرد و اگر کسی روزه قضا نداشته باشد، به نیت مستحبی روز آخر شعبان روزه بگیرد. اگر با نیت روزه قضا و یا مستحبی روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید فوراً نیت روزه رمضان کند که در این صورت، روزه‌اش صحیح است. اگر بعداً معلوم شود که اول رمضان بوده، به جای روزه اول ماه رمضان حساب می‌شود.(4)
پی‌نوشت:
1. امام خمینی، توضیح المسائل، مسئله 1568، 1739 و 1569 (نظر رهبری مطابق با فتوای امام خمینی می‌باشد)؛ آیت‌الله مکارم، توضیح المسائل، مسئله 1332 و 1467.
2. آیت‌الله سیستانی، توضیح المسائل، مسئله 1549، 1550و 1709.
3. آیت‌الله شبیری زنجانی، توضیح المسائل، مسئله 1577، 1578 و 1748؛ آیت‌الله وحید خراسانی، توضیح المسائل، مسئله 1576، 1577 و 1747.
4. آیت‌الله صافی، توضیح المسائل، مسئله 1577، 1578 و 1748.
3. آیا می‌توان همزمان در یک روز، هم به نیت روزه قضا و هم به نیت روزه مستحبی روزه بگیریم؟
خیر، کسی که روزه قضا دارد، نمی‌تواند روزه مستحبی بگیرد. کسی که قضا دارد، باید به نیت روزه قضا روزه بگیرد و اگر در روزهایی باشد که روزه گرفتن مستحبی در آن روز ثواب دارد، و نیت کند که ثواب روزه مستحبی آن روز را هم ببرد خداوند ثواب روزه مستحبی را هم عنایت می‌کند.(1)
پی نوشت:
1. توضیح المسائل مراجع، مسئله 1563.
4. اگر کسی شک داشته باشد که روزه قضا دارد یا نه، آیا می‌تواند به قصد ما فی الذمه روزه بگیرد؟ یعنی قصد کند که اگر در واقع روزه قضا دارد، به قصد قضا باشد و اگر قضا بر ذمه او نباشد، روزه مستحبی باشد؟
پاسخ: گرفتن روزه به قصد ما فی الذمه از قضا یا استحبابی، اشکال ندارد.(1)
پی نوشت:
1. عروة الوثقی، ج3، ص526، مسئله 1.
منبع:ایسنا
211008
گزارش خطا
