۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۹ : ۰۱
کارکردهای مسجد اسوه در کلام چهارمعصوم
حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا جواهری - مسجد در فرهنگ اسلامی سنگر و پایگاه بی‌نظیر تبلیغ اسلام و پاسداری اسلام و محبت و مهرورزی و ...
عقیق:دوست یابی و نیایش و عبادت پروردگار و برپایی نماز جماعت و پرچمداری شعائر اسلامی است. آثار و برکات مسجد فراوان و متنوع و بی پایان است و این آثار و دستاوردهای رفت و آمد به مسجد و منافع سازنده و سودمند آن، در احادیث اهل بیت(ع) تبیین گردیده است. در حدیثی که از چهار امام معصوم صادر شده و راویان، آن را نقل کرده اند در ارتباط با آثار پیوند با مسجد چنین آمده است:«مَنْ اَدامَ الاِخْتِلافَ إِلَی الْمَسْجِدِ اَصابَ إِحْدی ثَمان:آیه مُحْکَمَه وَ اَخًا مُسْتَفادًا وَ عِلْمًا مُسْتَطْرَفًا وَ رَحْمَه مُنْتَظِرَه وَ کَلِمَه تَدُلُّهُ عَلَی الهُدی اَوْ تَرُدُّهُ عَنْ رَدًی وَ تَرْکَ الذُّنُوبِ حَیاءً اَوْ خَشْیه». «کسی که پیوسته به مسجد برود یکی از هشت فایده و منفعت نصیبش گردد: به آیت و نشانه ای استوار در دین دست یابد، برادری که از او بهره برد، دانشی نیکو و نو آموزد، رحمتی که امید و انتظار می‌رود، سختی که به هدایت رهنمونش سازد یا از هلاک بازش دارد، گناهان را از روی حیا یا ترس و خشیت ترک گوید.»
همین حدیث را اصبغ بن نباته از امام علی(ع) و عمیربن مامون هم از امام حسن(ع) و هم امام حسین(ع) و مسعده از امام صادق(ع) نقل کرده اند. پس این حدیث به طرق مختلف از چهار امام معصوم نقل شده است. بنابراین حدیث دارای اعتبار شرعی است، زیرا امامان علیهم السلام چند بار همین حقایق را تبیین نموده اند و این تکرار حدیث دلیل اهمیت محتوای آن است. این حدیث از طریق شیعه و سنی هر دو نقل شده است. این حدیث در دو کتاب از چهار کتاب بسیار معتبر در نزد شیعه که به کتب اربعه معروف است وجود دارد. این حدیث با این امتیازات از اعتبار بالا در نزد اهل قبله و اهل مسجد در جهان اسلام برخوردار است، بنا براین می‌توان شاخصهای مسجد نمونه و اسوه را شناخت.
عقاید پایدار
پیوند با مسجد موجب رسیدن به نشانه های محکم پروردگار می‌گردد. «آیه محکمه» یکی از هشت دستاورد ارتباط پایدار با مسجد است. «عقاید» بخش اصلی و زیربنایی دین است، از این رو اصول دین نامیده شده است.
استحکام اعتقادات و دستیابی به آیات و نشانه های قطعی و یقینی ذات حق، حاصل حضور پیوسته در مسجد و رفت آمد روزانه و دایمی به مسجد است. سزاوار است مسجد، مرکز آموزشهای اعتقادی شود و علمای متخصص در عقاید و متکلمان مسلمان که در علم کلام تخصص دارند در مسجد همراه اهل مسجد باشند تا مسجدی ها به "آیه محکمه” برسند. مسجد باید کانون معنویت و صفا و گفت و گو و محبت و انتقاد دینی و پرسش و پاسخ مذهبی گردد تا مسجدی ها با رسیدن به عقاید محکم، در برابر شبهات نوین و تهاجم فرهنگی بیگانگان مصونیت یابند و توانایی پایداری در جنگ نرم و رویارویی با دشمنان اسلام را پیدا کنند.
دوست و برادر سودمند
مسجد، بهترین جایگاه دوست یابی و آشنایی با برادران دینی و همکاری با یکدیگر است. دوستان خوب و سودمند که انسان بتواند در دین و دنیا از آنان بهره ببرد، با پیوند با مسجد شناسایی می‌شوند. دوستان صادق و با اخلاص و وفادار و مؤثر و مثبت، در پایگاه مسجد گرد هم می‌آیند و همدیگر را می‌یابند و می‌شناسند و به هم کمک می‌کنند و برای هم مفید و سودمند خواهند بود. جمله «اخا مستفادا» در این حدیث شریف، یادآور همین شاخص و امتیاز مسجد نمونه است. آری برادران سودمند و مفید برای دنیا و آخرت مسلمانان به مسجد می‌آیند و در مسجد به هم می‌رسند و همدیگر را می‌بینند و به هم سود می‌رسانند.
دانش جدید و توسعه علمی
«علما مستطرفا» اثر دیگر پیوند با مسجد است. علم تازه و نو و جدید در سینه اهل مسجد موج می‌زند و مسجدیان دانش نوین را به هم می‌آموزند. همه دانشهایی که مسلمانان در جامعه اسلامی به آن نیاز دارند و در پیشرفت آنان مؤثر است در گستره علوم اسلامی جای دارد. با رفت و آمد دانشمندان جامعه به مسجد و در ارتباطات و تعاملات با مسجدی ها، دانشهای نوین بشری در میان آنان رواج می‌یابد و توسعه علمی پایدار محقق می‌گردد. مسجد؛ دانشگاه علوم و فنون روز و کارآمد برای پیشرفت همه جانبه مسلمانان و سعادت ملت است.
رحمت الهی
مسجد جایگاه برخورداری از رحمت الهی است. برای توبه از گناهان و بازگشت به سوی خدا در خانه خدا همواره به روی همه انسانها گشوده است. از این رو امامان در این حدیث «رحمه منتظره» را یکی از منافع هشتگانه انس با مسجد شمرده اند. همه انسانها محتاج رحمت الهی اند و شرایط نزول رحمت الهی در مسجد فراهم است و در مسجد انتظار درک رحمت الهی می‌رود.
سخنان هدایتگر و بازدارنده از هلاکت
انسان پیوسته گرفتار هوای نفس و وسوسه های شیطانی و قوه غضبیه و شهوت و القائات محیط و رسانه‌های گروهی مدرن در دهکده جهانی است، بنابراین همواره نیازمند سخنان آموزنده و هدایتگری است که او را از نابودی و هلاکت برهاند. جمله «کلمه تدله علی الهدی اوترده عن ردی» در این حدیث دو اثر و منفعت پیوند استوار با مسجد را آشکار می‌سازد. هدایت و هلاکت در برابر هم قرار دارند و کلمه و سخن نیز عامل هدایت یا هلاکت است. مسجد پایگاه دریافت سخنانی است که انسان را هدایت می‌کند و از هلاکت نجات می‌دهد.
رهایی از گناهان
در پایان این حدیث در جمله «ترک الذنوب حیاء او خشیه» دو اثر مهم و بزرگ ارتباط همیشگی با مسجد بیان شده است. ایمان کامل، انسان کامل را از هر گونه گناه باز می‌دارد و او از روی "خشیت” گناهان را ترک خواهد کرد. خشیت ترس آگاهانه همراه تعظیم است و علم و معرفت، عامل پیدایش خشیت است و با خشیت و خوف آگاهانه انسانها از معصیت خدای متعال رهایی می‌یابند.
آری، مسجدی ها از آلودگی به گناهان مصونیت دارند چون از روی «خشیت» یا «حیاء» گناهان را ترک خواهند کرد. اگر انسان اهل مسجد دارای خشیت نباشد حداقل بر اساس شرم و حیا و از روی رودربایستی و برای حفظ آبروی خویش و اهل مسجد، گناهان را رها می‌کند. امامان علیهم السلام در این حدیث با تبیین منافع رفت و آمد مستمر به مسجد، در واقع ویژگی های مسجد برتر را در تعالی فرهنگی نشان داده اند. ارتباط پیوسته با مسجد در بردارنده منافع بزرگ و سرنوشت سازی است که هیچ چیز دیگر جای آن را نمی گیرد. در این حدیث هشت منفعت کلان ادامه حضور در مسجد وجود دارد. از آغاز ارتباط هر مسلمان با مسجد این آثار برای هر مسجدی پیش بینی می‌گردد و مسجد توانایی تحقق این دستاوردها را دارد، ولی پیوند پایدار با مسجد و ادامه رفت آمد به مسجد عامل دسترسی به منافع فراوان و بی نظیری است که شخصیت اهل مسجد و فرهنگ مسجدی ها را نمایان می‌سازد.
پی نوشت ها:
(الخصال، ص410 - تهذیب الاحکام، ج3 ص249 - ثواب الاعمال، ص46 - الامالی شیخ طوسی، ص432 - من لا یحضره الفقیه، ج1، ص237 - قرب الاسناد، ص68 - بحارالانوار، ج84، ص2 - المعجم الکبیر، ج3، ص88 - تاریخ دمشق، ج14، ص92 - کنزالعمال، ج7، ص570 - تحف العقول ص234 - بحارالانوار، ج78، ص 908).
منبع:قدس
211008
همین حدیث را اصبغ بن نباته از امام علی(ع) و عمیربن مامون هم از امام حسن(ع) و هم امام حسین(ع) و مسعده از امام صادق(ع) نقل کرده اند. پس این حدیث به طرق مختلف از چهار امام معصوم نقل شده است. بنابراین حدیث دارای اعتبار شرعی است، زیرا امامان علیهم السلام چند بار همین حقایق را تبیین نموده اند و این تکرار حدیث دلیل اهمیت محتوای آن است. این حدیث از طریق شیعه و سنی هر دو نقل شده است. این حدیث در دو کتاب از چهار کتاب بسیار معتبر در نزد شیعه که به کتب اربعه معروف است وجود دارد. این حدیث با این امتیازات از اعتبار بالا در نزد اهل قبله و اهل مسجد در جهان اسلام برخوردار است، بنا براین می‌توان شاخصهای مسجد نمونه و اسوه را شناخت.
عقاید پایدار
پیوند با مسجد موجب رسیدن به نشانه های محکم پروردگار می‌گردد. «آیه محکمه» یکی از هشت دستاورد ارتباط پایدار با مسجد است. «عقاید» بخش اصلی و زیربنایی دین است، از این رو اصول دین نامیده شده است.
استحکام اعتقادات و دستیابی به آیات و نشانه های قطعی و یقینی ذات حق، حاصل حضور پیوسته در مسجد و رفت آمد روزانه و دایمی به مسجد است. سزاوار است مسجد، مرکز آموزشهای اعتقادی شود و علمای متخصص در عقاید و متکلمان مسلمان که در علم کلام تخصص دارند در مسجد همراه اهل مسجد باشند تا مسجدی ها به "آیه محکمه” برسند. مسجد باید کانون معنویت و صفا و گفت و گو و محبت و انتقاد دینی و پرسش و پاسخ مذهبی گردد تا مسجدی ها با رسیدن به عقاید محکم، در برابر شبهات نوین و تهاجم فرهنگی بیگانگان مصونیت یابند و توانایی پایداری در جنگ نرم و رویارویی با دشمنان اسلام را پیدا کنند.
دوست و برادر سودمند
مسجد، بهترین جایگاه دوست یابی و آشنایی با برادران دینی و همکاری با یکدیگر است. دوستان خوب و سودمند که انسان بتواند در دین و دنیا از آنان بهره ببرد، با پیوند با مسجد شناسایی می‌شوند. دوستان صادق و با اخلاص و وفادار و مؤثر و مثبت، در پایگاه مسجد گرد هم می‌آیند و همدیگر را می‌یابند و می‌شناسند و به هم کمک می‌کنند و برای هم مفید و سودمند خواهند بود. جمله «اخا مستفادا» در این حدیث شریف، یادآور همین شاخص و امتیاز مسجد نمونه است. آری برادران سودمند و مفید برای دنیا و آخرت مسلمانان به مسجد می‌آیند و در مسجد به هم می‌رسند و همدیگر را می‌بینند و به هم سود می‌رسانند.
دانش جدید و توسعه علمی
«علما مستطرفا» اثر دیگر پیوند با مسجد است. علم تازه و نو و جدید در سینه اهل مسجد موج می‌زند و مسجدیان دانش نوین را به هم می‌آموزند. همه دانشهایی که مسلمانان در جامعه اسلامی به آن نیاز دارند و در پیشرفت آنان مؤثر است در گستره علوم اسلامی جای دارد. با رفت و آمد دانشمندان جامعه به مسجد و در ارتباطات و تعاملات با مسجدی ها، دانشهای نوین بشری در میان آنان رواج می‌یابد و توسعه علمی پایدار محقق می‌گردد. مسجد؛ دانشگاه علوم و فنون روز و کارآمد برای پیشرفت همه جانبه مسلمانان و سعادت ملت است.
رحمت الهی
مسجد جایگاه برخورداری از رحمت الهی است. برای توبه از گناهان و بازگشت به سوی خدا در خانه خدا همواره به روی همه انسانها گشوده است. از این رو امامان در این حدیث «رحمه منتظره» را یکی از منافع هشتگانه انس با مسجد شمرده اند. همه انسانها محتاج رحمت الهی اند و شرایط نزول رحمت الهی در مسجد فراهم است و در مسجد انتظار درک رحمت الهی می‌رود.
سخنان هدایتگر و بازدارنده از هلاکت
انسان پیوسته گرفتار هوای نفس و وسوسه های شیطانی و قوه غضبیه و شهوت و القائات محیط و رسانه‌های گروهی مدرن در دهکده جهانی است، بنابراین همواره نیازمند سخنان آموزنده و هدایتگری است که او را از نابودی و هلاکت برهاند. جمله «کلمه تدله علی الهدی اوترده عن ردی» در این حدیث دو اثر و منفعت پیوند استوار با مسجد را آشکار می‌سازد. هدایت و هلاکت در برابر هم قرار دارند و کلمه و سخن نیز عامل هدایت یا هلاکت است. مسجد پایگاه دریافت سخنانی است که انسان را هدایت می‌کند و از هلاکت نجات می‌دهد.
رهایی از گناهان
در پایان این حدیث در جمله «ترک الذنوب حیاء او خشیه» دو اثر مهم و بزرگ ارتباط همیشگی با مسجد بیان شده است. ایمان کامل، انسان کامل را از هر گونه گناه باز می‌دارد و او از روی "خشیت” گناهان را ترک خواهد کرد. خشیت ترس آگاهانه همراه تعظیم است و علم و معرفت، عامل پیدایش خشیت است و با خشیت و خوف آگاهانه انسانها از معصیت خدای متعال رهایی می‌یابند.
آری، مسجدی ها از آلودگی به گناهان مصونیت دارند چون از روی «خشیت» یا «حیاء» گناهان را ترک خواهند کرد. اگر انسان اهل مسجد دارای خشیت نباشد حداقل بر اساس شرم و حیا و از روی رودربایستی و برای حفظ آبروی خویش و اهل مسجد، گناهان را رها می‌کند. امامان علیهم السلام در این حدیث با تبیین منافع رفت و آمد مستمر به مسجد، در واقع ویژگی های مسجد برتر را در تعالی فرهنگی نشان داده اند. ارتباط پیوسته با مسجد در بردارنده منافع بزرگ و سرنوشت سازی است که هیچ چیز دیگر جای آن را نمی گیرد. در این حدیث هشت منفعت کلان ادامه حضور در مسجد وجود دارد. از آغاز ارتباط هر مسلمان با مسجد این آثار برای هر مسجدی پیش بینی می‌گردد و مسجد توانایی تحقق این دستاوردها را دارد، ولی پیوند پایدار با مسجد و ادامه رفت آمد به مسجد عامل دسترسی به منافع فراوان و بی نظیری است که شخصیت اهل مسجد و فرهنگ مسجدی ها را نمایان می‌سازد.
پی نوشت ها:
(الخصال، ص410 - تهذیب الاحکام، ج3 ص249 - ثواب الاعمال، ص46 - الامالی شیخ طوسی، ص432 - من لا یحضره الفقیه، ج1، ص237 - قرب الاسناد، ص68 - بحارالانوار، ج84، ص2 - المعجم الکبیر، ج3، ص88 - تاریخ دمشق، ج14، ص92 - کنزالعمال، ج7، ص570 - تحف العقول ص234 - بحارالانوار، ج78، ص 908).
منبع:قدس
211008
گزارش خطا
