۰۵ آذر ۱۴۰۳ ۲۴ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۱ : ۱۶
نقش معجزه وارمجالس حسيني درپيشرفت اسلام
سلسله نوشتار حضرت آيت الله العظمي صافي به مناسبت ماه محرّم الحرام
عقیق:نقش معجزه وار مجالس حسيني(ع) در پيشرفت اسلام يكي از نتايج شهادت حضرت سيّد الشهداء(ع) كه همواره مورد استفاده عموم و وسايل تعليم و تربيت و هدايت جامعه به اخلاق فاضله است برنامههائي است كه به عنوان عزاداري و سوگواري و ذكر مصائب آن حضرت در عرض سال اجرا ميشود.
كتر رينو (جوزف) مستشرق معروف فرانسوي در كتاب خود «اسلام و مسلمانان» كه به عربي ترجمه شده (الاسلام و المسلمون) شرح مبسوط و عميقي پيرامون فلسفه عزاداري سيد الشهداء(ع) و روضه خواني و هيأتهاي عزا نگاشته و به فوائد اين مراسم از جنبه سياست و اخلاق و تربيت و كماليات و مركزيتي كه ايران در جامعه شيعه دارد، اشاره كرده و پيشرفت و بقاي مذهب شيعه را بهخصوص در بعضي نقاط مثل هند، مربوط به سوگواري سيد الشهداء دانسته و اظهار نظر كرده كه با حفظ اين مراسم، جمعيت و شوكت و ترقّي شيعه در آينده بيشتر خواهد شد.
اين شرق شناس ضمن اشاره به اوقاف و وجوه بسياري كه شيعه در راه برگزاري عزاداري حسيني صرف مينمايد، ميگويد: «مذاهب ديگر به قدر شيعه در راه تبليغ و دعوت به دين، بذل مال نميكنند و مصارفي كه شيعه دارد، شايد سه برابر مصارفي باشد كه سائر فرق اسلام در اين راه مينمايند، و اگر يك نفر شيعه در دورترين نقاط هم باشد، به تنهايي اين مراسم را از تشكيل مجلس روضه و انفاق به فقراء و اطعام و غيره اجرا ميكند و در حقيقت به دعوت و تبليغ ميپردازد».
«منبر و وعظ، خطابه و سخنراني، در تربيت خطبا و وعاظ و گويندگان توانا و پرورش اخلاق عوام و آشنا كردن به علوم معارف، موقعيت خاصي دارد. تمام مسائل در منابر مطرح و مورد بحث واقع ميشود به نوعي كه عوام شيعه از سائر فرق به عقايد و مذهب خود آشناترند و اگر در اقطار عالم نظر كنيم، در هيچ جامعهاي مانند شيعه زمينه ترقّي علمي و صناعي و اقتصادي نيست، و فرقه شيعه پيشرفتهترين فرق، و آمادگي آنها براي كسب علوم و صنايع جديده بيشتر است چنانچه تعداد كارگر شيعه به نسبت جمعيت زيادتر است. شيعه دين خود را با زور شمشير پيش نبرده بلكه با نيروي تبليغ و دعوت پيشرفت كرد، و اهتمام آنها به برگزاري مراسم سوگواري موجب شده كه تقريباً دو ثلث مسلمانان و بلكه جماعاتي از هنود و مجوس و ساير مذاهب نيز با آنها در عزاي حسين شركت كنند. روي اين اسباب ممكن است بگوئيم جمعيت شيعه در آينده از ساير فرق بيشتر شود، شيعه به وسيله اين مجالس و مراسم كه ديگران هم در آن شركت ميجويند، توانسته است در ملل و اهل مذاهب ديگر نفوذ كند و اصول مذهب خود را به ديگران تبليغ نمايد و اين همان اثري است كه سياستمداران غربي براي پيشرفت دين مسيح با صرف پولهاي بسيار، آرزو ميكنند»
سپس راجع به هيأت ها و پرچم ها و علامات عزا و فوائد آن شرحي مينگارد و تأثير اين شعائر را در اتحاد و زيادتي شوكت و استقلال و اتحاد متذكّر شده و ميگويد: «از اموري طبيعي و فطري كه مؤيد شيعه است اين است كه هركس به طبع و فطرت خود طرفدار مظلوم است و مايل است مظلوم را ياري كند».
اين نويسندگان و مؤلّفان اروپائي هستند كه در كتاب هايشان تفصيل شهادت حسين(ع) و اصحابش را مينويسند و مظلوميت آن حضرت و اصحابش و ستمگري و بي رحمي كشندگان آنها را تصديق ميكنند و نام كشندگان حسين را نميبرند مگر با نفرت؛ هيچ چيز نميتواند در جلو اين امور فطري و ادراك وجداني بشر بايستد و مانع از پيشرفت مذهب شيعه شود.
البته شايد كساني باشند كه اهتمام شيعه را به برگزاري اين مراسم و صرف ميليون ها اموال را همه ساله بيفائده و اسراف بشمارند؛ ولي اگر فوائده معنوي اين مراسم و تأثير آن را در تربيت جامعه و تهذيب اخلاق در نظر بگيرند، تصديق ميكنند كه اين برنامهها از بهترين وسايل اصلاح و مكتب هاي تربيت است.
اين مراسم، احياي امر اهل بيت و رمز عالي بقاي مذهب تشيع، و بلكه اسلام است. اگر هزاران ميليون اموال و موقوفات براي ترويج تعليمات اخلاقي و اجتماعي قرار دهند كه كلاس هايش در تمام دوران سال برقرار باشد، اين قدر پايدار نمانده و مورد حسن استقبال عموم واقع نميشود.
ولي حسين(ع) با سرمايه اخلاق و نيت پاك و فداكاري در راه حق، مدرسهاي باز كرد كه بيش از سيزده قرن است، كلاس ها و شعبههاي آن همه ساله روز افزون و در همه جا تشكيل، و نشريات و مطبوعات و شعبات سخنراني آن همواره رو به ازدياد بوده و زن و مرد، در اين كلاس ها شركت نموده و درس حقيقت و فداكاري ميآموزند.
خواندن و شنيدن تاريخ فداكاري و نهضت حسين(ع) و ياران آن حضرت، ايمان را راسخ، اخلاق را نيك و پسنديده، و همّتها را بلند ميسازد.
اين برنامهها كه همه ساله در مساجد و حسينيهها و خانهها اجرا ميشود؛ مبارزه با بيدادگري و كفر و شرك و اعلام پيروزي از هدف حسين(ع) است.
براي ترغيب مردم به فضايل اخلاقي و آزادمنشي يك راه مؤثّر اين است كه نمونههاي عملي به مردم نشان داده شود و تاريخ زندگي افراد ممتاز و نخبه جهان را، براي آنها بگويند.
حكايت و نقل تاريخ چه كسي از تاريخ زندگي حسين(ع)، آموزندهتر و سودمندتر است؟
مجالس ذكر مصيبت آن حضرت بهترين مجالس تبليغي و دعوت به اسلام است. در اين مجالس، معارف قرآن، اصول و فروع دين، تفسير و حديث، تاريخ و سيره پيغمبر و ائمه(ع) و صحابه، مواعظ، نصايح و راهنمائي هاي اخلاقي و اجتماعي و آئين زندگي از خانهداري تا كشورداري، به مردم آموخته ميشود و جاذبه نام حسين(ع) مردم را ساده و بيريا در اين مجالس تعليم و هدايت و تربيت حاضر ميسازد.
به طور يقين هيچ وسيله ديگري نميتواند اين منظور را تأمين كند، نام حسين مانند مغناطيس همه را جذب ميكند و محبوبيت فوق العاده او طوري است كه همه ميخواهند با او ارتباط داشته و در شمار دوستانش محسوب و در مصيبتش قطره اشكي بريزند.
اين كم نيست كه اگر بخواهيم از مردم براي مصارف خيريه اعانه و كمك بگيريم به دشواري مبلغ، مختصري ميدهند ولي خودشان به نام حسين(ع) اموال بسيار انفاق ميكنند و به اهل استحقاق ميرسانند.
عجب وسيله بزرگي براي اصلاحات و ترقّي و پيشرفت مملكت و هدايت نسل جوان و راهنمائي زن و مرد در دست ما قرار گرفته و از آن به طور شايسته استفاده نميكنيم.
براي راهنمايي و تربيت و ترقّي سطح فكر جامعه و اندرزهاي اخلاقي و اجتماعي چه سازماني ميتوانيم تشكيل بدهيم كه عموم از آن آزادانه استقبال كنند بهتر از سازمان عزاداري حسين(ع)؟!
مردمي كه حسين دارند و براي حسين به سر و سينه ميزنند و گريه ميكنند، بايد در آزادي و عدالت اجتماعي نمونه باشند.
مردمي كه از پيشواي آنها اين جمله جاويد و گران بهاي «لا اَرَي الْمَوْتَ اِلّا سَعادَةً وَلاَ الْحَياةَ مَعَ الظّالِمينِ اِلّا بَرَما» در صفحات تاريخ به يادگار مانده است، نبايد پشتيبان ظالم و يار ستمگر باشند.
مردمي كه يزيد را لعن ميكنند و يكي از مطاعن او را ارتباط و سازش با كفار و خيانت به كشور اسلام ميشمارند، بايد خود از اين روش زشت بركنار باشند.
در زمان ما در شعب مهمّ تبليغي، شعبهاي مهمتر از همين مجالس روضه و تعزيه حضرت حسين عليه السّلام نيست، اگر از آن استفاده كنيم و فوائد و نتائج آن براي تربيت و دعوت به فضايل انساني بسيار و بياندازه است.
در دوره سال اين كلاس هاي اخلاق و دين و علم، همواره مفتوح است و در ماه محرّم و صفر تعداد آن افزايش مييابد به طوري كه كمتر كسي است كه در اين كلاس ها شركت نكند، مخصوصاً در زمان ما با استفاده از وسائل تبليغي جديد بهتر ميتوان از اين وسيله هدايت بهره برداري كرد.
به نظر ما در ايران، افغانستان، پاكستان، هند، عراق، سوريه، لبنان و احسا و قطيف و بحرين و قطر، يمن و مصر و نقاط ديگر كه عزاداري حسين(ع) متداول است، از سائر تأسيسات عام المنفعه و مؤسساتي كه براي خير و صلاح جامعه و عالم كردن مردم به معناي واقعي تأسيس ميشود، مانند تشكيلات حسين(ع) نميتوان استفاده كرد.
باز هم تكرار ميكنم: انصاف اين است كه ما از اين خوان گسترده آن طور كه بايد منتفع نميشويم. يكي از عوامل مهم پيشرفت مذهب تشيع و اسلام در هند به تصديق اهل اطلاع، مجالس عزاداري حسين(ع) است، كه ملل مختلف را تحت تأثير حقيقت و روحانيت آن حضرت قرار داده و به گفته «ماربين» تا چندي پيش جمعيت شيعه در هند انگشت شمار بود ولي اكنون از بركات عزاداري حسين(ع) يكي از جمعيت هاي قابل توجّه هند به شمار ميروند.
پس بايد بگوييم حسين(ع) همان طور كه فداكاري و شهادتش باعث نجات اسلام شد، مجالس روضه و ذكر مصائبش نيز موجب بقاي دين و هدايت جامعه بوده و هست.
منبع:حج
211008
كتر رينو (جوزف) مستشرق معروف فرانسوي در كتاب خود «اسلام و مسلمانان» كه به عربي ترجمه شده (الاسلام و المسلمون) شرح مبسوط و عميقي پيرامون فلسفه عزاداري سيد الشهداء(ع) و روضه خواني و هيأتهاي عزا نگاشته و به فوائد اين مراسم از جنبه سياست و اخلاق و تربيت و كماليات و مركزيتي كه ايران در جامعه شيعه دارد، اشاره كرده و پيشرفت و بقاي مذهب شيعه را بهخصوص در بعضي نقاط مثل هند، مربوط به سوگواري سيد الشهداء دانسته و اظهار نظر كرده كه با حفظ اين مراسم، جمعيت و شوكت و ترقّي شيعه در آينده بيشتر خواهد شد.
اين شرق شناس ضمن اشاره به اوقاف و وجوه بسياري كه شيعه در راه برگزاري عزاداري حسيني صرف مينمايد، ميگويد: «مذاهب ديگر به قدر شيعه در راه تبليغ و دعوت به دين، بذل مال نميكنند و مصارفي كه شيعه دارد، شايد سه برابر مصارفي باشد كه سائر فرق اسلام در اين راه مينمايند، و اگر يك نفر شيعه در دورترين نقاط هم باشد، به تنهايي اين مراسم را از تشكيل مجلس روضه و انفاق به فقراء و اطعام و غيره اجرا ميكند و در حقيقت به دعوت و تبليغ ميپردازد».
«منبر و وعظ، خطابه و سخنراني، در تربيت خطبا و وعاظ و گويندگان توانا و پرورش اخلاق عوام و آشنا كردن به علوم معارف، موقعيت خاصي دارد. تمام مسائل در منابر مطرح و مورد بحث واقع ميشود به نوعي كه عوام شيعه از سائر فرق به عقايد و مذهب خود آشناترند و اگر در اقطار عالم نظر كنيم، در هيچ جامعهاي مانند شيعه زمينه ترقّي علمي و صناعي و اقتصادي نيست، و فرقه شيعه پيشرفتهترين فرق، و آمادگي آنها براي كسب علوم و صنايع جديده بيشتر است چنانچه تعداد كارگر شيعه به نسبت جمعيت زيادتر است. شيعه دين خود را با زور شمشير پيش نبرده بلكه با نيروي تبليغ و دعوت پيشرفت كرد، و اهتمام آنها به برگزاري مراسم سوگواري موجب شده كه تقريباً دو ثلث مسلمانان و بلكه جماعاتي از هنود و مجوس و ساير مذاهب نيز با آنها در عزاي حسين شركت كنند. روي اين اسباب ممكن است بگوئيم جمعيت شيعه در آينده از ساير فرق بيشتر شود، شيعه به وسيله اين مجالس و مراسم كه ديگران هم در آن شركت ميجويند، توانسته است در ملل و اهل مذاهب ديگر نفوذ كند و اصول مذهب خود را به ديگران تبليغ نمايد و اين همان اثري است كه سياستمداران غربي براي پيشرفت دين مسيح با صرف پولهاي بسيار، آرزو ميكنند»
سپس راجع به هيأت ها و پرچم ها و علامات عزا و فوائد آن شرحي مينگارد و تأثير اين شعائر را در اتحاد و زيادتي شوكت و استقلال و اتحاد متذكّر شده و ميگويد: «از اموري طبيعي و فطري كه مؤيد شيعه است اين است كه هركس به طبع و فطرت خود طرفدار مظلوم است و مايل است مظلوم را ياري كند».
اين نويسندگان و مؤلّفان اروپائي هستند كه در كتاب هايشان تفصيل شهادت حسين(ع) و اصحابش را مينويسند و مظلوميت آن حضرت و اصحابش و ستمگري و بي رحمي كشندگان آنها را تصديق ميكنند و نام كشندگان حسين را نميبرند مگر با نفرت؛ هيچ چيز نميتواند در جلو اين امور فطري و ادراك وجداني بشر بايستد و مانع از پيشرفت مذهب شيعه شود.
البته شايد كساني باشند كه اهتمام شيعه را به برگزاري اين مراسم و صرف ميليون ها اموال را همه ساله بيفائده و اسراف بشمارند؛ ولي اگر فوائده معنوي اين مراسم و تأثير آن را در تربيت جامعه و تهذيب اخلاق در نظر بگيرند، تصديق ميكنند كه اين برنامهها از بهترين وسايل اصلاح و مكتب هاي تربيت است.
اين مراسم، احياي امر اهل بيت و رمز عالي بقاي مذهب تشيع، و بلكه اسلام است. اگر هزاران ميليون اموال و موقوفات براي ترويج تعليمات اخلاقي و اجتماعي قرار دهند كه كلاس هايش در تمام دوران سال برقرار باشد، اين قدر پايدار نمانده و مورد حسن استقبال عموم واقع نميشود.
ولي حسين(ع) با سرمايه اخلاق و نيت پاك و فداكاري در راه حق، مدرسهاي باز كرد كه بيش از سيزده قرن است، كلاس ها و شعبههاي آن همه ساله روز افزون و در همه جا تشكيل، و نشريات و مطبوعات و شعبات سخنراني آن همواره رو به ازدياد بوده و زن و مرد، در اين كلاس ها شركت نموده و درس حقيقت و فداكاري ميآموزند.
خواندن و شنيدن تاريخ فداكاري و نهضت حسين(ع) و ياران آن حضرت، ايمان را راسخ، اخلاق را نيك و پسنديده، و همّتها را بلند ميسازد.
اين برنامهها كه همه ساله در مساجد و حسينيهها و خانهها اجرا ميشود؛ مبارزه با بيدادگري و كفر و شرك و اعلام پيروزي از هدف حسين(ع) است.
براي ترغيب مردم به فضايل اخلاقي و آزادمنشي يك راه مؤثّر اين است كه نمونههاي عملي به مردم نشان داده شود و تاريخ زندگي افراد ممتاز و نخبه جهان را، براي آنها بگويند.
حكايت و نقل تاريخ چه كسي از تاريخ زندگي حسين(ع)، آموزندهتر و سودمندتر است؟
مجالس ذكر مصيبت آن حضرت بهترين مجالس تبليغي و دعوت به اسلام است. در اين مجالس، معارف قرآن، اصول و فروع دين، تفسير و حديث، تاريخ و سيره پيغمبر و ائمه(ع) و صحابه، مواعظ، نصايح و راهنمائي هاي اخلاقي و اجتماعي و آئين زندگي از خانهداري تا كشورداري، به مردم آموخته ميشود و جاذبه نام حسين(ع) مردم را ساده و بيريا در اين مجالس تعليم و هدايت و تربيت حاضر ميسازد.
به طور يقين هيچ وسيله ديگري نميتواند اين منظور را تأمين كند، نام حسين مانند مغناطيس همه را جذب ميكند و محبوبيت فوق العاده او طوري است كه همه ميخواهند با او ارتباط داشته و در شمار دوستانش محسوب و در مصيبتش قطره اشكي بريزند.
اين كم نيست كه اگر بخواهيم از مردم براي مصارف خيريه اعانه و كمك بگيريم به دشواري مبلغ، مختصري ميدهند ولي خودشان به نام حسين(ع) اموال بسيار انفاق ميكنند و به اهل استحقاق ميرسانند.
عجب وسيله بزرگي براي اصلاحات و ترقّي و پيشرفت مملكت و هدايت نسل جوان و راهنمائي زن و مرد در دست ما قرار گرفته و از آن به طور شايسته استفاده نميكنيم.
براي راهنمايي و تربيت و ترقّي سطح فكر جامعه و اندرزهاي اخلاقي و اجتماعي چه سازماني ميتوانيم تشكيل بدهيم كه عموم از آن آزادانه استقبال كنند بهتر از سازمان عزاداري حسين(ع)؟!
مردمي كه حسين دارند و براي حسين به سر و سينه ميزنند و گريه ميكنند، بايد در آزادي و عدالت اجتماعي نمونه باشند.
مردمي كه از پيشواي آنها اين جمله جاويد و گران بهاي «لا اَرَي الْمَوْتَ اِلّا سَعادَةً وَلاَ الْحَياةَ مَعَ الظّالِمينِ اِلّا بَرَما» در صفحات تاريخ به يادگار مانده است، نبايد پشتيبان ظالم و يار ستمگر باشند.
مردمي كه يزيد را لعن ميكنند و يكي از مطاعن او را ارتباط و سازش با كفار و خيانت به كشور اسلام ميشمارند، بايد خود از اين روش زشت بركنار باشند.
در زمان ما در شعب مهمّ تبليغي، شعبهاي مهمتر از همين مجالس روضه و تعزيه حضرت حسين عليه السّلام نيست، اگر از آن استفاده كنيم و فوائد و نتائج آن براي تربيت و دعوت به فضايل انساني بسيار و بياندازه است.
در دوره سال اين كلاس هاي اخلاق و دين و علم، همواره مفتوح است و در ماه محرّم و صفر تعداد آن افزايش مييابد به طوري كه كمتر كسي است كه در اين كلاس ها شركت نكند، مخصوصاً در زمان ما با استفاده از وسائل تبليغي جديد بهتر ميتوان از اين وسيله هدايت بهره برداري كرد.
به نظر ما در ايران، افغانستان، پاكستان، هند، عراق، سوريه، لبنان و احسا و قطيف و بحرين و قطر، يمن و مصر و نقاط ديگر كه عزاداري حسين(ع) متداول است، از سائر تأسيسات عام المنفعه و مؤسساتي كه براي خير و صلاح جامعه و عالم كردن مردم به معناي واقعي تأسيس ميشود، مانند تشكيلات حسين(ع) نميتوان استفاده كرد.
باز هم تكرار ميكنم: انصاف اين است كه ما از اين خوان گسترده آن طور كه بايد منتفع نميشويم. يكي از عوامل مهم پيشرفت مذهب تشيع و اسلام در هند به تصديق اهل اطلاع، مجالس عزاداري حسين(ع) است، كه ملل مختلف را تحت تأثير حقيقت و روحانيت آن حضرت قرار داده و به گفته «ماربين» تا چندي پيش جمعيت شيعه در هند انگشت شمار بود ولي اكنون از بركات عزاداري حسين(ع) يكي از جمعيت هاي قابل توجّه هند به شمار ميروند.
پس بايد بگوييم حسين(ع) همان طور كه فداكاري و شهادتش باعث نجات اسلام شد، مجالس روضه و ذكر مصائبش نيز موجب بقاي دين و هدايت جامعه بوده و هست.
منبع:حج
211008
گزارش خطا
