آنچه که بر ارزش نهج‌البلاغه نسبت به سایر منابع روایی شیعیان افزوده است، بیان خطبه‌های شیوا و ناصحانه امیرالمؤمنین(ع) در جایگاه یک حاکم اسلامی است؛‌ لذا این ویژگی در کنار تنوعات موضوعیِ بیانات حضرت، به گونه‌ای است که گویی مخاطبان امام علی(ع) در عصر حاضر هستند و انسان با خواندن آن‌ها احساس می‌کند مورد خطاب امام(ع) است. ابن ابی‌الحدید سنی‌مذهب درباره تأثیر شگرف بیانات امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه می‌گوید: «تاثیر و جاذبه این خطبه چنان است که اگر آن را بر انسان بى‌دین ملحدى که مصمّم است رستاخیز را با تمام قدرت نفى کند بخوانند، قدرتش در هم می‌شکند و دلش را در وحشت فرو می‌برد و اراده منفى او را تضعیف می‌کند و تزلزل در بنیاد اعتقاد او ایجاد می‌کند. پس خداوند بزرگ گوینده‏‌اش را از این خدمت به اسلام جزاى خیر دهد، بهترین جزایى که به ولیّى از اولیایش داده است. چه جالب بود یاری‌اش براى اسلام، گاه با دست و شمشیر و گاه با زبان و بیان و گاه با قلب و فکرش. آرى او «سیّد المجاهدین و ابلغ الواعظین و رئیس الفقهاء و المفسّرین و امام اهل العدل و الموحّدین» است. 

سراسر این کتاب شریف دربرگیرنده معارفی ناب و آموزه‌های اخلاقی و رفتاری در بُعد فردی و اجتماعی است. هشدار از دشمنی شیطان،‌ دعوت به ارزش‌های الهی،‌ پرهیز از خصلت‌های ناپسند، سخنانی درباره توحید، تقوا، اوصاف متقین، مؤمنین، منافقین، پرهیز  از دنیاطلبی و هشدار نسبت به نزدیکی مرگ مهم‌ترین کلیدواژه‌های فرمایشات امیر مؤمنان(ع) در نهج‌البلاغه است. 

در ادامه بیاناتی از حضرت درباره ضرورت یاد مرگ و ارزش تقوای الهی به عنوان توشه‌ای برای قیامت را گوش‌دهید. 

1. ستایش پروردگار
خدا را ستایش مى کنیم بر آنچه گرفته، و آنچه بخشیده، و بر نعمت هایى که عطا کرده و آزمایش هایى که انجام داد. خداوندى که بر هر چیز پنهانى آگاه و در باطن هر چیزى حضور دارد، به آنچه در سینه هاست آگاه و بر آنچه دیده ها دزدانه مى نگرد داناست.
و گواهى مى دهم که خدا یکى است و جز او خدایى نیست و گواهى مى دهم که حضرت محمد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم برگزیده و فرستاده اوست، آن گواهى که با او درون و بیرون، قلب و زبان، هماهنگ باشد.

2. ضرورت یاد مرگ
به خدا سوگند، این که مى گویم بازى نیست، جدّى و حقیقت است، دروغ نیست، و آن چیزى جز مرگ نیست، که بانگ دعوت کننده اش رسا، و به سرعت همه را میراند.
پس انبوه زندگان، و طرفداران، تو را فریب ندهند، همانا گذشتگان را دیدى که ثروت ها اندوختند و از فقر و بیچارگى وحشت داشتند و با آرزوهاى طولانى فکر مى کردند در امانند، و مرگ را دور مى پنداشتند.
دیدى که چگونه مرگ بر سرشان فرود آمد و آنان را از وطنشان بیرون راند و از خانه أمن کوچشان داد که بر چوبه تابوت نشستند، و مردم آن را دست به دست مى کردند و بر دوش گرفته و با سر انگشت خویش نگاه مى داشتند.
آیا ندیدید آنان را که آرزوهاى دور و دراز داشتند، و کاخ هاى استوار مى ساختند، و مال هاى فراوان مى اندوختند، چگونه خانه هایشان گورستان شد و اموال جمع آورى شده شان تباه و پراکنده و از آن وارثان گردید و زنان آنها با دیگران ازدواج کردند. نه مى توانند چیزى به حسنات بیفزایند و نه از گناه توبه کنند.

3. تقوا و روش برخورد با دنیا
کسى که جامه تقوا بر قلبش بپوشاند، کارهاى نیکوى او آشکار شود، و در کارش پیروز گردد. پس در به دست آوردن بهره هاى تقوا فرصت غنیمت شمارید، و براى رسیدن به بهشت جاویدان رفتارى متناسب با آن انجام دهید، زیرا دنیا براى زندگى همیشگى شما آفریده نشده، گذرگاهى است تا در آن زاد و توشه آخرت بردارید. پس با شتاب، آماده کوچ کردن باشید و مرکب هاى راهوار براى حرکت مهیّا دارید.