«رحمت الهی» چگونه شامل حال افراد می شود

پروردگار رحمت خود را به تناسب گنجایش انسان ها مطرح کرده است

وی به نمونه ای از بیان قرآن کریم در مورد رحمت پروردگار اشاره و خاطرنشان کرد: آیه‌ای از قرآن مجید که رحمت را مطرح کرده از فوق‌العاده‌ترین آیات کتاب خداست و نظیرش در قرآن مجید کم است. علتش هم این است که پروردگار رحمت خود را به تناسب جهان، انسان‌ها، گنجایش‌ها، اندازه عقول، اندازه ارواح و ظرفیت مکلفین مطرح کرده است. دانایی به این حقیقت، انسان را از اینکه ایراد بگیرد که چرا رحمت گوناگون مطرح شده، حفظ می‌کند یعنی غیر از آیات قرآن، دعاها، روایات و زیارت‌ها اگر انسان به نکات آگاه باشد دچار شک، ایراد و اشکال نخواهد شد.

استاد انصاریان ادامه داد: همین معنا را در زیارت حضرت سیدالشهدا(ع) می‌بینیم، شاید بیش از ۳۰۰ روایت در دویست صفحه از قول حضرت صادق، موسی بن ‌جعفر و امام هشتم(ع) در مورد پاداش زائران حضرت وارد شده است. ولی این گفته‌ها با یکدیگر تفاوت دارد؛ معلوم است اختلاف در ثواب زیارت‌ها، برای اختلاف زمان است. یک وقت مردم زمان متوکل زیارت می‌رفتند که امنیت جانی نداشتند ولی می‌رفتند، یک وقت هم زیارت در زمان بنی امیه است، یک وقت جاده باز است مثل زمان ما، مردم راحت می‌روند و برمی‌گردند. بنابراین اختلاف در پاداش زیارت‌ها مربوط به اختلاف زمان‌ها یا اختلاف مکلفین است، یک وقت یک عالم خالص پاک الهی به زیارت حضرت می‌رود، یک وقت مردم معمولی می‌روند که خیلی هم تقوا ندارند، پاداش این دو با هم فرق می‌کند.

محقق، مفسر و پژوهشگر قرآنی گفت: ائمه(ع) به شیعیان فرموده بودند به خاطر ترس از جاده و ترس از خطر «لا تدع زیارته» زیارت ابی‌عبدالله را ترک نکنید ولو یقیناً از مسیر، خطر، خطر دولت‌ها، خطر شاهان و حکومت‌ها بترسید. حتی ائمه می‌فرمایند: «حق حضرت ابی‌عبدالله بر شما عظیم‌تر از حق ما یازده نفر بر شماست».

تجلی رحمت خداوند به تناسب زمان و مکلفین تفاوت دارد

وی به تفاوت تجلی رحمت خداوند اشاره و تصریح کرد: تجلی رحمت خداوند به تناسب زمان و مکلفین تفاوت دارد. آیه هفتم سوره مبارکه غافر رحمت خدا را به طور عجیبی بیان می‌کند، «الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَه» (غافر، 7) مقام فرشتگانی که باربر علم پروردگار هستند یعنی خداوند دانش آنها را از غیب ظهور داده و در ظرف این ملائکه قرار داده با فرشتگانی که مقام علم پروردگار از غیب وجودش در وجود فرشتگان ظهور می کند، تفاوت دارد.

عیب مانع رسیدن رحمت خداوند به شماست

استاد اخلاق حوزه در مورد برنامه های اجرایی فرشتگان حامل علم و اطراف علم، گفت: برنامه اولشان «يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِم» آن هم به صورت عالمانه است. عالمانه پروردگارشان را از هر عیب و نقصی مبرّی می‌کنند و این اعلام که پروردگار ما هیچ عیب و نقصی ندارد اعلام دائمی آنهاست. ما صدای تسبیح ملائک را نمی‌شنویم ولی پروردگار عالم صدایشان را در این آیه برای ما نقل کرده و ما از این طریق می‌شنویم. اینکه فرشتگان عالمانه می‌گویند پروردگار ما از هر عیب و نقصی پاک است یعنی مردم روی زمین هیچ عیبی را به خدا نسبت ندهید، خدا عیب ندارد، هیچ نقصی را به پروردگار نسبت ندهید خدا نقص ندارد. پس این همه عیب و نقص از کجاست؟ قرآن می‌گوید: «وَ ما أَصابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِك»(نساء، 79) برای وجود خودت است، عیب‌ها و نقص ها را رد کن، صاف شو، فیوضات من به تو می‌رسد.

استاد انصاریان به عمل دوم برنامه های اجرایی فرشتگان حامل علم و اطراف علم اشاره و خاطرنشان کرد: این فرشتگان «بِحَمْدِ رَبِّهِم»، وقتی برایشان ثابت و یقینی است که پروردگارشان عیب و نقص ندارد ستایشگر پروردگارند. می‌گویند خدای بی‌عیب و بی‌نقص شایسته است که از او ثناگویی شود، ما انسان ها هم باید تعریف او را کنیم که این ثناگویی را به ما هم یاد داده است. شبانه روز ده بار رکعت اول و دوم نماز «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين» ستایش فقط ویژه پروردگار جهانیان است. چرا که عیب و نقص ندارد، زیبا را باید ستود.

وی افزود: اقدام سوم فرشتگان عمل نیست، دستور کار به ماست از جمله روزه با اخلاص، نماز با اخلاص، عبادت بدون لقمه حرام، عبادت بدون ظالم بودن، در این سیصد و چند روایتی که درباره زیارت ابی‌عبدالله(ع) با آن همه پاداش‌ها هست، حضرت می‌فرماید: پاداش این زیارت برای زائری که آلوده به تکبر و خودخواهی نباشد، برابر با یک حج است. اگر زائر متکبر و آلوده به خودخواهی است، نباید منتظر پاداش زیارت باشد. ابی‌عبدالله، ملائکه و خدا از این زائر خوشش نمی‌آید.

استاد انصاریان به عمل و برنامه چهارم فرشتگان اشاره و تصریح کرد: «وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا» این فرشتگان فقط یک بار می‌میرند آن هم در دمیده شدن نفخه دوم قیامت است، بنابراین تا زمانی که حیات دارند بدون درنگ و استراحت برای مردم مؤمن از خدا طلب آمرزش می‌کنند البته برای آمرزش باید موانع مغفرت برطرف شود.

خداوند هیچ‌کسی را بیرون از رحمت خود خلق نمی‌کند

محقق، مفسر و پژوهشگر قرآنی گفت: خداوند هیچ‌کسی را بیرون از رحمت خود خلق نمی‌کند. فرعون را هم که خلق کرد در رحمتش بود ماندگار نشد و دلش نخواست بماند، به زور بیرونش نکردند خودش بیرون رفت. ولی پروردگار دو نماینده به نام موسی و هارون(ع) برایش فرستاد که دستش را بگیرید و او را برگردانید «اذْهَبا إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشى» (طه، 43 و 44) ولی فرعون قبول نکرد و نیامد.

وی در مورد درخواست فرشتگان برای مؤمنان از خداوند اشاره و اظهار کرد: ملائکه به پروردگار می‌گویند: خدایی که رحمت وجود مقدس تو به کل موجودات فراگیر است، ما یک درخواست دیگر از تو داریم. «فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا» کسانی که از گناه توبه کردند تنهایشان نگذار، کسانی که از معصیت برگشتند رهایشان نکن، آنان را بیامرز. «وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ» خدایا آنهایی که راه تو و راه عبادت را می‌پیمایند، آمرزشت را از آنها دریغ نکن. «وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحِيم» خدایا همه توبه‌کنندگان را و همه رهروان راهت را از آتش برافروخته جهنم با قدرت، رحمت و پناه خودت حفظ کن.

در ماه رمضان منبرهای عالمانه را پیدا و در روایات و آیات قرآن تأمل کنید

استاد انصاریان ادامه داد: ۲۷۶ آیه درباره رحمت پروردگار در قرآن مطرح و خبرهای عظیمی در آن است. اینکه به ما سفارش کردند قرآن را بفهمید برای ما بسیار سود دارد، حال ممکن است یکی بگوید من عربی بلد نیستم نمی‌توانم قرآن را بفهمم، خدا می‌گوید از کسی که قرآن را می‌فهمد بپرس و بفهم. ماه رمضان بهترین وقت است که مردم بگردند منبرهای عالمانه را پیدا و تأمل کنند، ساعتی بنشینند و حقایق قرآن مجید را بفهمند چون به سود دنیا و آخرت ماست.

خداوند در روز قیامت رحمت خود را در کل محشر پخش می کند

وی درباره بُعد وسیع رحمت پروردگار نسبت به انسان ها اظهار کرد: برای بیان این نکته به روایاتی از عالمان بزرگ که در کتاب‌های شیخ مفید یا در کتاب‌های شیخ صدوق یا در کتاب‌های وجود مبارک شیخ طوسی است اشاره می کنم، امام صادق(ع) می‌فرمایند: «اذا کان یوم القیامه» وقتی روز قیامت برپا شود و اولین و آخرین نفر وارد صحرای قیامت شوند، اولین کاری که پروردگار می‌کند رحمتش را در کل محشر پخش می‌کند تا جایی که «حتی یطمع ابلیس فی رحمته» ابلیس هم شاد و امیدوار می‌شود به اینکه خدا می‌بخشد البته ابلیس قابل آمرزش نیست ولی گونه رحمت به کیفیتی است که امام صادق(ع) می‌فرماید: ابلیس امید پیدا می‌کند که من هم جزو آنهایی هستم که خدا رحمتش را نصیب من می‌کند. حیف نیست آدم با این خدا قهر باشد؟ حیف نیست آدم از این خدا جدا زندگی کند؟ حیف نیست آدم این مدت پنجاه یا شصت سال حیات را کنار خدا نباشد؟