ویژگی‌های انسان عاقل از منظر امام صادق(ع)

وی خطاب به مشاوران و مبلغان مدارس گفت: سعی کنید از این فرصتی که پیش آمده است به نفع شایسته و احسن استفاده نمایید؛ چراکه شما در هدایت و روشنگری افکار نقش کلیدی و اساسی دارید.

امام‌جمعه بجنورد در ادامه با اشاره به‌ ویژگی‌های انسان عاقل از منظر امام صادق (ع) گفت: انسانی عاقل کسی است که نخست شان و جایگاه خودش را بشناسد، کنترل زبانش را داشته باشد و همچنین زمان‌شناس باشد.

وی گفت: بنا به فرموده امام صادق (ع) انسان عاقل اولین نکته‌ای که در زندگی خودش باید بداند این است که شان، جایگاه و موقعیت اجتماعی خودش را بشناسد و در نظر بگیرد و طبق آن رفتار کند.

نماینده ولی‌فقیه در خراسان شمالی افزود: شأن، یعنی هر کس موقعیت و جایگاهی دارد و رعایت آن جایگاه و شأن می‌تواند شخصیتش را تثبیت کند و می‌تواند منشأ اثر و خدمت برای جامعه خودش باشد، مثلاً خانم حوزوی،  خانه‌دار و کارمند هرکدام یک شانی دارند.

وی اظهار داشت: بنابراین اینکه بدانیم کجای کار هستیم و در چه موقعیتی قرار داریم و مخاطبین ما از ما چه انتظاری دارند و چگونه باید برخورد کنیم، این‌ها می‌شود شان و اگر هر کس شان خودش را بشناسد، اولین گام کار پیشرفت او و بستر کار او فراهم می‌شود.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین یعقوبی با بیان اینکه شان چیزی نیست که از آسمان نازل شود، ادامه داد: خود انسان می‌تواند شأن خودش را بشناسد زیرا هر شخصی خودش را خوب می‌شناسد.

وی اظهار داشت: در روایت نیز داریم همین مقدار جهل در انسان کافی است که نداند کجای کار است، بنابراین جهل همین بس که ندانید کجای کار هستید و شأن و جایگاه و موقعیت شما چیست، بنابراین نخست باید جایگاه اجتماعی خودمان را بشناسیم و درک کنیم کجا هستیم و موقعیت ما چه موقعیتی است و اینکه بدانیم در این موقعیت چه خدمتی می‌توانیم به افکار و مردم جامعه داشته باشیم و این قدم اول موفقیت است.

استاد حوزه علمیه خراسان شمالی با اشاره به اینکه نکته دومی که در حدیث امام صادق (ع) است، این است که فرمودند انسان عاقل کسی است که کنترل زبانش را داشته باشد و زبانش در اختیارش باشد، گفت: این یعنی اینکه باید زبان هر فردی اسیر او باشد نه اینکه امیر، چراکه بعضی زبان‌ها امیر بر انسان هستند، اما توفیق هنگامی حاصل می‌شود که انسان بر کلامش، تکلمش، گفتار و گویشش تسلط داشته باشد و سخن در گرو او باشد نه او در گرو سخن که این نیز جمله امیر المومنین (ع) است.

وی تصریح کرد: باید مراقب باشید که جوری سخن بگویید که شما در گرو کلام نباشید و همیشه کلام در قبضه شما و اسیر شما باشد نه اینکه شما در گرو کلام باشید، بنابراین دومین ویژگی موفقیت هر انسانی این است  که لسانش را حفظ، کنترل و مدیریت کند.

امام‌جمعه بجنورد گفت: در روایت داریم که زبان کلید است که هم می‌تواند شر آفرین و هم خیر آفرین باشد، بنابراین هم در مسائل اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و علمی باید زبانمان را مدیریت کنیم.

وی تصریح کرد: اگر هر شخصی زبانش را توانست کنترل کند، بسیاری از مسائل اخلاقی‌اش اصلاح می‌شود زیرا بیشتر اخلاقیات مانند؛ دروغ، تهمت، توهین، سخن‌چینی، آبرو ریختن، تمسخر، نیش زدن به زبان مربوط می‌شود.

نماینده ولی‌فقیه در خراسان شمالی با اشاره به اینکه قریب به30 یا 40 گناه به زبان برمی‌گردد و از آفات لسان محسوب می‌شود، افزود: زبان هر شخصی چند گرم وزن دارد ولی اگر بخواهیم گناهان زبان را وزن کنیم باید تنی محاسبه کنیم، بنابراین باید کنترل زبانمان را داشته باشیم و مدیریت کنیم.

وی با اشاره به اینکه امیرالمؤمنین (ع) در نهج‌البلاغه قسم می‌خورند که «به خدا قسم هیچ تقوایی نافع‌تر از کنترل زبان نیست» گفت: یک‌سوم از شخصیت اخلاقی ما را حداقل زبان تشکیل می‌دهد لذا بحث گناهان زبان، کارکرد زبان، آسیب‌های زبان، آفات زبان خیلی مهم است و باید دقت شود.

امام‌جمعه بجنورد با بیان اینکه سومین نکته این است که انسان عاقل کسی است که زمان‌شناس باشد، افزود: زمان‌شناس بودن یعنی بداند در چه زمانی زندگی می‌کند، موقعیت زمانی دوست و دشمنش را بشناسد و اینکه بداند دشمن با چه تاکتیک‌هایی به میدان آمده  و باید در مقابل دشمن چگونه عمل کند.

وی با بیان اینکه انسانی که زمان‌شناس باشد کارهایش پشتوانه عقلی و عقلانی پیدا می‌کند، خاطرنشان کرد: امام صادق (ع) نیز می‌فرمایند «عالمی که علم دارد و زمانش را می‌شناسد هیچ‌گاه غافلگیر نمی‌شود و مورد تهاجم دشمنان قرار نمی‌گیرد» بنابراین باید زمان‌شناسی طلبه‌ها خیلی قوی باشد.