۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۱۱ : ۰۴
حجت‌الاسلام والمسلمین عابدینی عنوان کردند:
چرا آیۀ «اکمال دین» در سورۀ مائده آمده است؟
یک پژوهشگر علوم قرآن و حدیث معتقد است که خدا آیۀ «اکمال دین» را در سورۀ مائده قرار داده تا بگوید مسألۀ ولایت، تعیین کنندۀ حلال و حرام است.
عقیق:حجت‌الاسلام والمسلیمن علی عابدینی، پژوهشگر علوم قرآن و حدیث در گفت‌وگویی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا چینش آیات در سوره‌های قرآن توسط پیامبر(ص) انجام شده یا سال‌ها بعد از رحلت ایشان توسط صحابه ایشان انجام شده است، گفت: توقیفی بودن چینش آیات در سوره‌های قرآن توسط شخص پیامبر(ص) و به فرمان خدا و یا طبق نظر دیگری توسط برخی صحابه، یکی از موضوعات مهمی است که در رشتۀ علوم قرآنی به آن پرداخته می‌شود.
وی با بیان اینکه در طول تاریخ در بین شیعه و سنی و حتی مستشرقین نظرات مختلفی در این باره مطرح شده است، یادآور شد: برخی معتقد به توقیفی بودن چینش آیات درون سور قرآن هستند و برخی اعتقاد به این موضوع نداشته و لااقل در برخی موارد قائل‌اند که حتی اگر بیشتر چینش آیات هم توقیفی باشد، باز هم برخی از آیات در زمان کتابت و یکسان سازی، جابجا شده است.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث افزود: خدا در آیاتی از سورۀ مبارکۀ مریم(س) می‌فرماید: ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ مَرْیَمَ﴾، ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ إِبْراهیمَ﴾، ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ مُوسى﴾، ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ إِسْماعیلَ﴾. خطاب خدا به پیامبر(ص) اینگونه است که ای رسول من! در این سوره یا در این مجموعه آیات، ماجرای مریم(س)، ابراهیم(ع)، موسی(ع) و اسماعیل(ع) را اضافه کن. از این نتیجه می‌گیریم که چینش آیات قرآن توسط رسول خدا(ص) و به فرمان خدا بوده است و به هیچ وجه نمی‌توان این را پذیرفت که نظم و ترتیب این آیات توسط تعدادی از صحابه صورت گرفته است. همچنین با توجه به آیه نهم سوره حجر ﴿إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ ﴾ خداوند می‌فرمایدکه قرآن را از گزند تحریف حفظ خواهم کرد.
حجت‌الاسلام و المسلمین عابدینی با اشاره به بحث‌های زیاد صورت گرفته دربارۀ دو آیۀ «تطهیر» و «اکمال دین» توسط علما و اندیشمندان علوم قرآنی گفت:ما شیعیان در رابطه با آیۀ «اکمال دین» معتقدیم که دربارۀ عید غدیر و امامت امیرالمؤمنین(ع) است. برای بسیاری این سؤال پیش آمده که چرا این آیه در سورۀ مائده قرار گرفته و ارتباط آن با آیات قبل و بعد که مربوط به خوراکی‌های حلال و حرام می‌شود، چیست؟ پس این احتمال را می‌دهند که جای این آیه اینجا نباشد و جابجایی صورت گرفته باشد.
وی یادآور شد: در پاسخ باید بگوییم وقتی فضای کلی ابتدائی سوره مائده و آیۀ «اکمال دین» را بررسی می‌‌کنیم، می‌بینیم که تعابیر ابتدایی این آیات به مقولات حرام و نهی از انجام آن کار مرتبط است، یعنی خدا می‌فرماید مردار، خون، گوشت خوک، و آنچه به نام غیر خدا کشته شده باشد، و [حیوان حلال گوشت] خفه شده، و به چوب مرده، و از بلندی افتاده و به ضرب شاخ مرده و ... حرام است.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث افزود: بعد از بیان این مقولات حرام، خدا می‌فرماید: ﴿ ... الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دینَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتی ...﴾، جالب است خدا بعد از بیان این جمله مجدداً به موضوعات غذایی اشاره می‌کند، اما اینبار با وجه مثبت و حلال، یعنی خدا ابتدا یک سری مقولات حرام را نام برده و بعد آیۀ «اکمال دین» را مطرح و سپس مقولات حلال را مطرح کرده است.
* ولایت، تعیین کنندۀ حلال و حرام است
حجت‌الاسلام و المسلمین عابدینی تأکید کرد: از این آیه باید این درس را بگیریم که تا وقتی که به سراغ ولایت نیاییم، خیلی از موضوعات بر ما حرام است، اما وقتی با ولایت امیرالمؤمنین(ع) آشنا و همراه شدیم، آن موقع بسیاری از مقولات بر ما حلال می‌شود، در حقیقت می‌توان گفت مسألۀ ولایت، تعیین کنندۀ حلال و حرام است و جایگاه این آیه در همین جا صحیح بوده و تغییر و تحریفی در جای آن صورت نپذیرفته است.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث خاطرنشان کرد: اگر آیۀ «اکمال دین» در سورۀ مائده قرار گرفته، یعنی با ولایت است که حلال و حرام تمییز داده می‌شود و اتفاقاً این دقیق‌ترین جایی است که این آیه می‌توانست در آن مطرح شود. در واقع خدا فرموده که ای رسول من! ماجرای ولایت امیرالمؤمنین(ع) را در این بخش از سوره و در این آیه که تمییز کنندۀ حلال و حرام است، قرار بده.
منبع:تسنیم
وی با بیان اینکه در طول تاریخ در بین شیعه و سنی و حتی مستشرقین نظرات مختلفی در این باره مطرح شده است، یادآور شد: برخی معتقد به توقیفی بودن چینش آیات درون سور قرآن هستند و برخی اعتقاد به این موضوع نداشته و لااقل در برخی موارد قائل‌اند که حتی اگر بیشتر چینش آیات هم توقیفی باشد، باز هم برخی از آیات در زمان کتابت و یکسان سازی، جابجا شده است.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث افزود: خدا در آیاتی از سورۀ مبارکۀ مریم(س) می‌فرماید: ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ مَرْیَمَ﴾، ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ إِبْراهیمَ﴾، ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ مُوسى﴾، ﴿ وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ إِسْماعیلَ﴾. خطاب خدا به پیامبر(ص) اینگونه است که ای رسول من! در این سوره یا در این مجموعه آیات، ماجرای مریم(س)، ابراهیم(ع)، موسی(ع) و اسماعیل(ع) را اضافه کن. از این نتیجه می‌گیریم که چینش آیات قرآن توسط رسول خدا(ص) و به فرمان خدا بوده است و به هیچ وجه نمی‌توان این را پذیرفت که نظم و ترتیب این آیات توسط تعدادی از صحابه صورت گرفته است. همچنین با توجه به آیه نهم سوره حجر ﴿إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ ﴾ خداوند می‌فرمایدکه قرآن را از گزند تحریف حفظ خواهم کرد.
حجت‌الاسلام و المسلمین عابدینی با اشاره به بحث‌های زیاد صورت گرفته دربارۀ دو آیۀ «تطهیر» و «اکمال دین» توسط علما و اندیشمندان علوم قرآنی گفت:ما شیعیان در رابطه با آیۀ «اکمال دین» معتقدیم که دربارۀ عید غدیر و امامت امیرالمؤمنین(ع) است. برای بسیاری این سؤال پیش آمده که چرا این آیه در سورۀ مائده قرار گرفته و ارتباط آن با آیات قبل و بعد که مربوط به خوراکی‌های حلال و حرام می‌شود، چیست؟ پس این احتمال را می‌دهند که جای این آیه اینجا نباشد و جابجایی صورت گرفته باشد.
وی یادآور شد: در پاسخ باید بگوییم وقتی فضای کلی ابتدائی سوره مائده و آیۀ «اکمال دین» را بررسی می‌‌کنیم، می‌بینیم که تعابیر ابتدایی این آیات به مقولات حرام و نهی از انجام آن کار مرتبط است، یعنی خدا می‌فرماید مردار، خون، گوشت خوک، و آنچه به نام غیر خدا کشته شده باشد، و [حیوان حلال گوشت] خفه شده، و به چوب مرده، و از بلندی افتاده و به ضرب شاخ مرده و ... حرام است.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث افزود: بعد از بیان این مقولات حرام، خدا می‌فرماید: ﴿ ... الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دینَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتی ...﴾، جالب است خدا بعد از بیان این جمله مجدداً به موضوعات غذایی اشاره می‌کند، اما اینبار با وجه مثبت و حلال، یعنی خدا ابتدا یک سری مقولات حرام را نام برده و بعد آیۀ «اکمال دین» را مطرح و سپس مقولات حلال را مطرح کرده است.
* ولایت، تعیین کنندۀ حلال و حرام است
حجت‌الاسلام و المسلمین عابدینی تأکید کرد: از این آیه باید این درس را بگیریم که تا وقتی که به سراغ ولایت نیاییم، خیلی از موضوعات بر ما حرام است، اما وقتی با ولایت امیرالمؤمنین(ع) آشنا و همراه شدیم، آن موقع بسیاری از مقولات بر ما حلال می‌شود، در حقیقت می‌توان گفت مسألۀ ولایت، تعیین کنندۀ حلال و حرام است و جایگاه این آیه در همین جا صحیح بوده و تغییر و تحریفی در جای آن صورت نپذیرفته است.
این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث خاطرنشان کرد: اگر آیۀ «اکمال دین» در سورۀ مائده قرار گرفته، یعنی با ولایت است که حلال و حرام تمییز داده می‌شود و اتفاقاً این دقیق‌ترین جایی است که این آیه می‌توانست در آن مطرح شود. در واقع خدا فرموده که ای رسول من! ماجرای ولایت امیرالمؤمنین(ع) را در این بخش از سوره و در این آیه که تمییز کنندۀ حلال و حرام است، قرار بده.
منبع:تسنیم
گزارش خطا
