۱۰ خصلتی که نشانه عقل کامل است

به عنوان نمونه  امام رضا(ع) از امامانی بود که تسلط علمی‌شان باعث شد مردم هم‌عصر ایشان به حضرت لقب «عالم آل محمد(ص)» دهند. این مسأله همان طور که اشاره شد، جز این نیست که علم همه‌جانبه حضرت برای مردمان هم‌عصرشان به اثبات رسیده باشد. برای ذکر مثال روایتی از امام رضا(ع) به شرح ذیل منتشر می‌کنیم. 

حضرت در روایتی فرمودند: «عقل شخص مسلمان کامل نمی‌شود مگر این که 10 خصلت را دارا باشد: 1ـ از او امید خیر باشد 2ـ از بدى او در امان باشند 3ـ خیر اندک دیگرى را بسیار شمارد 4ـ خیر بسیار خود را اندک شمارد 5ـ هر چه حاجت از او خواهند دلتنگ نشود 6ـ در عمر خود از دانش‌طلبى خسته نشود 7ـ فقر در راه خدایش از توانگرى محبوب‌تر باشد 8ـ خوارى در راه خدایش از عزت با دشمنش محبوب‌تر باشد 9ـ گمنامى را از پرنامى خواهان‌تر باشد 10ـ سپس فرمود: دهمى چیست و چیست دهمى؟ به حضرت گفته شد: چیست؟ فرمود: احدى را ننگرد جز این که بگوید او از من بهتر و پرهیزکارتر است.» (تحفالعقول، صفحه 443)

«لا یَتِمُّ عَقْلُ امْرِء مُسْلِم حَتّى تَکُونَ فیهِ عَشْرُ خِصال: أَلْخَیْرُ مِنْهُ مَأمُولٌ. وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ. یَسْتَکْثِرُ قَلیلَ الْخَیْرِ مِنْ غَیْرِهِ، وَ یَسْتَقِلُّ کَثیرَ الْخَیْرِ مِنْ نَفْسِهِ. لا یَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوائِجِ إِلَیْهِ، وَ لا یَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ. أَلْفَقْرُ فِى اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْغِنى. وَ الذُّلُّ فىِ اللّهِ أَحَبُّ إِلَیْهِ مِنَ الْعِزِّ فى عَدُوِّهِ. وَ الْخُمُولُ أَشْهى إِلَیْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ. ثُمَّ قالَ(علیه السلام): أَلْعاشِرَةُ وَ مَا الْعاشِرَةُ؟ قیلَ لَهُ: ما هِىَ؟ قالَ(علیه السلام): لا یَرى أَحَدًا إِلاّ قالَ: هُوَ خَیْرٌ مِنّى وَ أَتْقى»