معرفی اجمالی "رسالة الحقوق" امام سجاد(ع)

عقیق: یکی از آثار و از تعالیم تربیتی و اخلاقی پر ارجی که از امام چهارم فخرالساجدین زین العابدین علی بن الحسین(ع) به یادگار مانده مجموعه ای به نام« رساله الحقوق» است که امام سجاد(ع) در این رساله وظایف گوناگون انسان را چه در پیشگاه خداوند متعال و چه نسبت به خویشتن و دیگران بیان نموده است. رساله الحقوق، که توسط محدثان نقل و در کتب حدیثی ما ضبط شده است بارها جداگانه چاپ و چندین شرح و ترجمه بر آن نوشته شده است.

فهرست حقوقی که امام بیان نموده بدین شرح است:

1- حق خدا،2 - حق انسان،3 - حق زبان، 4 - حق گوش، 5 - حق چشم، 6 - حق دست، 7 - حق پا، 8 - حق شكم، 9 - حق عورت، 10 - حق نماز، 11 - حق حج، 12 - حق روزه، 13 - حق صدقه، 14 - حق قربانی، 15 - حق سلطان، 16 - حق معلم، 17 - حق مالك برده، 18 - حق رعیت، 19 - حق شاگردان، 20 - حق زن، 21 - حق برده، 22 - حق مادر، 23 - حق پدر، 24 - حق فرزند، 25 - حق برادر، 26 - حق آزاد كننده برده، 27 - حق بنده آزاد شده، 28 - حق نیكوكار، 29 - حق موذن، 30 - حق پیشنماز، 31 - حق همنشین، 32 - حق همسایه، 33 - حق رفیق، 34 - حق شریك، 35 - حق مال، 36 - حق طلبكار، 37 - حق معاشر، 38 - حق خصم بر انسان، 39 - حق انسان بر خصم،40 - حق مشورت كننده، 41 - حق رایزن، 42 - حق نصیحت‏خواه، 43 - حق نصیحت گو، 44 - حق بزرگ، 45 - حق كوچك، 46 - حق سائل نیازمند، 47 - حق مسئول، 48 - حق شاد كننده انسان، 49 - حق بد كننده، 50 - حق همكیشان، 51 - حق اهل ذمه.

دانشمندان شیعه و فقهای اهل تسنن به قدری از علوم  امام(ع) نقل کرده اند که به شمارش نمی گنجد، و مواعظ و دعاها و فضائل قرآن مجید و حلال و حرام به حدی از آن حضرت نقل شده است که در میان دانشمندان مشهور است، و اگر آنها را شرح دهیم سخن به درازا می کشد ... .

211008