مهم‌ترین فایده روزه درکلام رهبرمعظم انقلاب

«آداب روزه‌داری، احوال روزه‌داران» نکات مهم معرفتی از سیره‌ علمی و عملی رهبر معظّم انقلاب را در زمینه‌های مختلف عبادی، اجتماعی و سیاسی از معارف ماه مبارک رمضان در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. اگرچه ممکن است این مباحث برای برخی‌ها عادی و حتی تکراری به نظر بیاید که بارها در متون دینی خوانده‌اند و از لسان علما و مراجع شنیده‌اند. در همین کتاب و در فرازی از بیانات رهبر معظّم انقلاب، در قالب نکته‌ای دقیق و آموزنده به این موضوع پاسخ داده شده است:

«از بس اینها را تکرار کرده‌ایم و شنیده‌ایم و گفته‌ایم، برایمان عادی شده است. انسانی به کمال راه پیدا می‌کند که از بین همین چیزهای تکراری، حقایق را پیدا کند. علم مادی نیز همین‌طور است. همه در مدت عمرشان دیده‌اند که وقتی سیب از درخت جدا می‌شود، به طرف زمین می‌افتد. دیگر از این کار عادی‌تر، چیزی در دنیا هست؟! اما یک نفر متوجه شد که این یک پدیده است: چرا سیب پایین می‌آید؟ چرا از درخت که جدا می‌شود بالا نمی‌رود؟ آن وقت نیروی جاذبه کشف شد. یک باب جدید در دانش بشری باز شد. همه این چیزهای عادی زندگی ما از این قبیل است.»

در ادامه روزهای گذشته بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در این کتاب دربارۀ فایدۀ روزه‌داری منتشر می‌شود:

ماه رمضان را که ماه رسیدن به تقوا و ماهی است که روزه آن وسیله‌ای است برای اینکه انسان به وادی تقوا قدم بگذارد، قدر بدانیم و هرچه ممکن است خودمان را به مرحله‌ای از دیانت که نامش تقواست، نزدیک‌ کنیم. تقوا در زندگی انسان، فواید زیادی دارد، از جمله این فواید، یکی این است که انسانِ با تقوا می‌تواند خود را در لغزشگاه‌ها و دست‌اندازهای زندگی حفظ کند؛ ولی انسان بی‌تقوا نمی‌تواند. اگر انسان بتواند روح تقوا را که عبارت است از مراقبت دائم نسبت به خود و توجّه همیشگی در اعمال و حتّی افکار در خود به وجود آورد، نتیجه‌اش این می‌شود که در امتحانات الهی، سالم می‌ماند. معنای تقوا عبارت است از توجّه و پاییدن خود؛ مراقبت کردن از خود و تن به غفلت ندادن.

برادران و خواهران من! امتحان، برای همه هست. وقتی در مقیاس یک ملت ملاحظه کنیم، می‌بینیم همه ملت‌ها، در فراز و نشیب زندگی، دچار امتحان می‌شوند. در مقیاس افراد هم که نگاه کنیم، همه‌ افراد دچار امتحان می‌شوند. امتحان‌ها مختلف است؛ اما هست. آن‌جا که لذتی بر سرِ راهِ انسان پیدا می‌شود و نفْس انسان، به آن لذّت که خلاف شرع است، راغب می‌شود، آن‌جا، جای امتحان است. آن‌جا که پولی سر راه انسان قرار می‌گیرد و انسان می‌تواند آن را به دست آورد، اما خلاف قانون خدا و مقرّرات الهی است، جای امتحان است. آن‌جا که سخنی بر زبان انسان جاری می‌شود و آن سخن برای شخص انسان فایده دارد، اما سخن باطلی است، جای امتحان است. آن‌جا که گفتن حرفی لازم است و خدا از انسان می‌خواهد که آن حرف را بزند، اما گفتن آن حرف خطر و زحمت در پی دارد، جای امتحان الهی است. در مقیاس امّت‌ها و ملت‌ها که حساب کنیم، وقتی ملتی به ثروت و قدرتی می‌رسد، به پیروزی‌ای دست می‌یابد و به رشد علمی‌ای نائل می‌شود، آن‌جا جای امتحان آن ملت است. اگر ملت ها بتوانند در اوج قدرت، خودشان را سالم نگه دارند، از امتحان سرافراز بیرون آمدند، اما اگر جمعیت‌ها و ملت‌ها، آن وقت که زحمت از سرشان کم شد، خدا را فراموش کردند، ناموفّق و سرافکنده از امتحان بیرون آمدند، لذا، قرآن در سوره کوتاه «نصر»، خطاب به پیغمبر صلوات‌اللَّه‌علیه می‌فرماید: «بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم* اذا جاء نصراللَّه و الفتح *و رأیت النّاس یدخلون فی دین اللَّه افواجا» این، اوج قدرت یک نبّی است که خدا به او فتح و نصرت بدهد و مردم، گروه گروه در دین او وارد شوند. این‌جا، جایی است که انسان باید مواظب خود باشد. لذا در ادامه می فرماید: «فسبّح بحمد ربک واستغفره انّه کان توّابا» در همان لحظه پیروزی به یاد خدا باش، خدا را تسبیح کن و حمد بگو که رویکرد این همه توفیقْ نه کار تو، که کار خداست، به خودت نگاه نکن؛ به قدرت الهی نگاه کن.

یک ملت، یک رهبری حکیمانه و الهی مثل نبىّ‌اکرم صلّیاللَّه‌علیه‌وآله‌وسلّم در چنین جاهایی مواظب است که امّت، راه خود را گم نکند. تقوا این‌جاست که به داد یک ملت میرسد. اگر ملتی با تقوا بود، راه پیشرفت، راه ایمان و راه بندگی خدا را ادامه خواهد داد. اگر ملتها تقوا نداشته باشند، همان بلایی بر سرشان خواهد آمد که ملتهای مقتدر دنیا در جای جای تاریخ به آن دچار شده‌اند. آنها دچار غرور، دچار استکبار، دچار ظلم، دچار بدرفتاری و دچار انحراف شدند. مردم را منحرف کردند؛ دنیا را خراب و فاسد کردند و آخر هم خودشان سرنگون شدند. یک نمونه‌اش را در همین سالهای نزدیک، درباره یکی از دو امپراتوری عظیم موجود در دنیا، مشاهده کردید. این، نتیجه بیتقوایی است. همه بیتقواهای عالم - چه افراد و چه ملت‌ها - سقوطی را باید انتظار بکشند؛ و این سرنوشتی اجتناب‌ناپذیر است. به دنبال بیتقوایی، حتماً سقوط است. البته قبل از سقوط کامل، انحراف و فساد و خراب شدن است.

تقوا؛ مهم‌ترین فایده روزه و دستاورد مجاهدت در مبارزه با نفس

بندگان خدا! همه شما و خود را به رعایت تقوا و پرهیزکاری توصیه می‌کنم. توشه انسان برای نشئه بعد از مرگ، تقواست. سرمایه انسان برای حرکت صحیح در زندگی نیز تقوا است. بزرگترین فایده روزه گرفتن‌، تقواست. مهم‌ترین دستاورد مجاهدت و تلاش هر انسانی در مصاف با نفس و هواهای نفسانی خود، تقواست. پیر و جوان، زن و مردم، از هر قشر و هر گروهی از افراد مومن، هر جا هستند، باید همتشان کسب تقوا باشد. تقوا، در مقابل دشمنان و دشمنی‌ها مصونیت‌بخش است. تقوا هدایت‌کننده است به راه درست و آنچه که مورد رضای خداست.