نمی‌شود از امام حسین(ع) گفت، اما از سیاست امام حرفی نزد

صادق آهنگران به لحاظ حضورش در جبهه و نقشی که در پشت جبهه برعهده داشت، خاطرات تلخ و شیرین بسیاری دارد که البته خودش معتقد است همه این خاطرات شیرین‌ است. قرار است کتاب خاطرات او به همراه نوحه‌هایی که در سال‌های دفاع مقدس خوانده شده، در قالب مجموعه‌ای دو جلدی منتشر شود. این خاطرات از دوران کودکی آهنگران تا زمان حاضر را دربرمی‌گیرد. آهنگران می‌گوید که قصد داشته با بیان خاطرات از دوران پیش از انقلاب تا دوره کنونی، سیر نوحه‌های دفاع مقدس را به نسل جدید نشان دهد.

آهنگران نیز همانند بسیاری دیگر از فرماندهان و رزمندگان حالا بعد از سه دهه خاطرات خود از روزهای دفاع مقدس را می‌نویسد. او دربخش نخست این گفت‌وگو در همین رابطه می‌گوید که مانند بسیاری دیگر از رزمندگان برای پرهیز از ریا، خاطراتش را تاکنون ننوشته است، اما بعد از توصیه رهبر معظم انقلاب احساس کرده که نوشتن خاطراتش ادای دینی است به شهدا. حالا قرار است تلخ و شیرین روزهای آهنگران در یک مجموعه دو جلدی به چاپ برسد. او در بخش دوم این مصاحبه به چرایی حضورش در سوریه و جبهه مقاومت اشاره می‌کند. به گفته او؛ مقاومت امروز در سوریه، مقاومت در برابر ضد ارزش‌هاست؛ ارزش‌هایی مانند فرهنگ عاشورا و تفکر انقلابی. امروز همان فضای دفاع مقدس در جبهه مقاومت و سوریه احساس می‌شود. بخش دوم و پایانی گفت‌وگوی تسنیم با آهنگران به این شرح است:

آقای آهنگران، از بین نوحه‌هایی که خواندید به کدامیک علاقه بیشتری دارید؟

آن ترجیع‌بندی که ماندگار شد: «ای لشکر صاحب الزمان آماده باش آماده باش». امیدوارم تا زمان ظهور امام زمان(عج) ماندگار باشد تا هم توفیقی باشد برای من و هم برای کسانی که در به ثمر نشستن آن تلاش کردند. علاوه بر این،‌ «با نوای کاروان» که برای مدتی آرم اخبار هم شد. آن زمان چهار نوحه داشتیم که آرم اخبار رسمی کشور شدند: «با نوای کاروان»، «سوی دیار عاشقان»، «کربلا ای حرم و تربت خونبار حسین» و «هنوز از کربلا آید بگوش».

 شما سال‌هاست که در هیئات فعالیت می‌کنید. در این سال‌ها فضای مختلفی را تجربه کرده‌اید. با توجه به تجربه‌ای که در این زمینه دارید، سطح شعرهایی را که امروزه در هیئات خوانده می‌شود، در مقایسه با گذشته چطور ارزیابی می‌کنید؟

به نظرم سطحشان بالاتر رفته است. سطح شعرها نسبت به گذشته رشد قابل توجهی دارد. مرحوم معلمی یکی از پایه‌گذاران شعر هیئت در دوره انقلاب بود. به نظرم هر ثوابی که برای این مداحی‌ها ثبت می‌شود، برای مرحوم معلمی است. معلمی مستمع را در نظر می‌گرفت. برای قشر خاصی شعر نمی‌گفت. به گونه‌ای شعر می‌گفت که هم کشاورز آن را متوجه شود و درک کند و هم یک روستایی و هم یک دانشجو. معتقد بود که باید به گونه‌ای شعر بگوید که در مخاطب نفوذ کند و در او انگیزه‌ساز شود. تخصص مرحوم معلمی در این بود و از پس آن هم خوب بر می‌آمد. شما به شعرهایی که برای سربندها می‌سرود، دقت کنید: «ای لشکر صاحب الزمان آماده باش»، «با نوای کاروان»، «سوی دیار عاشقان رو به خدا می‌رویم» ... همه ساده در عین حال شیرین و جذاب‌اند.

بعد از جنگ هم شعرها روند رو به رشدی دارند. مداحان در عرصه‌های جدیدتری وارد شدند و تجربه‌های نوتری را وارد شعر هیئت کردند. به عنوان نمونه، پرداختن به مثنوی در این چند سال گذشته بیشتر از قبل شده و همین موضوع بستری را فراهم کرده تا بتوان به موضوعات بیشتر پرداخت.

گمگشته هیئت‌های امروز را چه می‌دانید؟

خوشبختانه امروز هیئت‌های انقلابی خوبی داریم، اما گاه با ضعف سبک و شعر یا ضعف در سبک عزاداری‌ها مواجه هستیم. این موضوعات دغدغه پیشکسوتان و به خصوص رهبر معظم انقلاب در زمینه هیئات است. بعد از تأکیدات معظم‌له در این رابطه، مداحان و فعالان در دستگاه امام حسین(ع) در هیئت رزمندگان،‌ مجمع الذاکرین، سازمان تبلیغات اسلامی و حتی بسیج مداحان جلساتی را برگزار کردند تا این ضعف‌ها شناسایی و تا حد امکان برطرف شود. الحمدلله سطح کار هیئات در این چند سال بالاتر از قبل رفته و تا حدودی انتظارات رهبر معظم انقلاب در این زمینه برآورده شده است.

برای پیدا کردن سبک در هیئات تنبلی می‌کنیم

در سال‌های اخیر شاهد ورود سبک‌های غربی از سوی برخی از جوانان به هیئات هستیم که ناآگاه هستند و باید در این رابطه با آنها صحبت شود. به اعتقاد من، فرهنگ ما غنی است. ما الی ما شاالله سبک داریم. دیگر نیازی به استفاده از سبک‌های غربی نیست. این موضوعات باید گفته شود. گاه برای پیدا کردن یک سبک مناسب وقت نمی‌گذاریم و تنبلی می‌کنیم. خاطرم هست ما با مرحوم معلمی ساعت‌ها جلسه برگزار می‌کردیم تا بر سر یک سبک به توافق برسیم. در آن زمان هم سبک غربی زیاد بود، رپ باب شده بود، شو زیاد بود اما ما دیدیم که فرهنگ خودمان چیزی از این نظر کم ندارد. حالا ما بیشتر روی سبک جنوب کار کردیم؛ سبک‌های مازندرانی، خراسانی، بوشهری و ... همه این‌ها ظرفیت‌های بسیاری دارد که باید به آن توجه کرد؛ لذا فعالان در هیئات باید توجه داشته باشند هر سبکی که بخواهند؛ از حزین گرفته تا شور در فرهنگ خودمان هست، نباید تنبلی کرد. باید وقت گذاشت، انرژی صرف کرد تا استعدادها در این زمینه شناسایی شود.  

یکی از موضوعاتی که در سال‌های اخیر بارها تکرار شده و واکنش‌ها در مواجهه با آن متفاوت بوده، بحث ورود مسائل سیاسی روز به شعر هیئت است. از سویی عده‌ای بر این باورند که هیئت تریبون شیعه است و از این طریق می‌توان روشنگری کرد و بسیاری از مسائل مهم را در قالب شعر هیئت برای مخاطب امروز بیان کرد. از سوی دیگر، عده‌ای نیز مخالف این رویکرد هستند و بر این باورند که بیان مسائل سیاسی در شعر هیئت به نوعی خطاست و موجب می‌شود که شاعر برای شعر خودش تاریخ انقضا تعیین کند. به باور این عده، شعر هیئت که سیاسی شد، تاریخ مصرف مشخصی دارد و بعد از آن کاربرد ندارد. شما خود در نوحه‌ها همیشه مسائل روز را وارد کرده و حتی مسائل امروز را با تاریخ صدر اسلام و عاشورا پیوند می‌زنید.  

کسی که انقلاب عاشورا را قبول داشته باشد، یعنی سیاست او را قبول دارد. نمی‌شود امام حسین(ع) را قبول داشته باشید اما سیاست امام را نپسندید. همه کار امام حسین(ع) برای پیشبرد اهداف و احکام الهی با سیاست بود. امام(ره) نیز با توجه به همین دیدگاه بر این امر تأکید دارند که سیاست ما عین دیانت ماست و دیانت ما عین سیاست ماست. این موضوعی که مطرح می‌کنید، یک بحث بسیار انحرافی است که از شروع انقلاب بوده و تا الان هم ادامه دارد. هدف اصلی این است که دین را از سیاست جدا کنند.

نمی‌شود از امام حسین(ع) گفت، اما از سیاست امام حرفی نزد

ما وقتی حکومت اسلامی را قبول داریم و معتقدیم که اسلام باید در انقلاب حکومت کند، طبعاً باید با سیاست عجین شویم؛ لذا من نمی‌توانم فقط روضه امام حسین(ع) را بخوانم که در گودال قتلگاه بودند، شمر آمد و ... . همه این‌ها برای چه بود؟ آیا امام(ع) آمدند تا فقط شهید شوند؟ ما باید به اصل هدفی که امام حسین(ع) برای آن به شهادت رسیدند، ‌توجه کنیم. ما نمی‌توانیم از سیاست به دور باشیم. اینکه الان سیاست مذمت می‌شود، آن ناخالصی‌هایی است که در سیاست به کار می‌رود. این ناخالصی‌ها باید مذمت شود. می‌گویند «سیاست پدر و مادر ندارد»، این در وصف آن سیاستی است که ارزش‌ها را حفظ نمی‌کند و آمده تا پا بر سر چهارچوب‌های الهی و انقلابی بگذارد، اما سیاستی که امام خمینی(ره) پایه‌گذاری کرد، توام با دیانت بود، کلک، خلاف و دروغ در آن راه نداشت.

امروز همان فضای دفاع مقدس در سوریه دیده می‌شود

اخیراً عکسی از شما در میان رزمندگان فاطمیون منتشر شد که در حال نوحه‌خوانی بودید. چه شد که به سوریه رفتید؟

در این مدت سوریه زیاد رفتم. به هر حال پاسدار هستم. وظیفه‌ من است که به سوریه بروم. از سوی دیگر، دوست دارم که دوباره در فضای هشت سال دفاع مقدس و در حال و هوای جبهه‌ها قرار بگیرم. به نظرم همان فضای دفاع مقدس الان در سوریه احساس می‌شود. رزمنده‌ها مانند رزمنده‌های دوران جنگ تحمیلی هستند؛ به همان اندازه متدین، با ایمان، شجاع، بدون هیچ چشم‌داشت. توفیق داشتم که در این مدت چندبار به سوریه بروم و در میان رزمنده‌ها مداحی کنم.

مقاومت در سوریه، مقاومت در برابر هجمه‌ها علیه ارزش‌هاست

 اوضاع امروز سوریه چه پیامی برای ایران و مردم ایران و کل مردم منطقه دارد؟ اوضاع سوریه و مقاومتی که آنجا انجام می‌شود، چگونه است؟

پیام امروز سوریه این است که باید حافظ انقلاب باشیم. مقاومت در سوریه، مقاومت در برابر هجمه‌ها علیه ارزش‌هاست. رزمندگان ما آنجا از حرم حضرت زینب(س) دفاع می‌کنند. این‌ها خط قرمز‌های ماست و یک ارزش محسوب می‌شود. مثل کربلا می‌ماند، اگر کسی بخواهد به کربلا حمله کند، ساکت می‌ایستید؟ وقتی از حرم حضرت زینب(س) دفاع می‌کنیم، یعنی داریم از فرهنگ کربلا و عاشورا دفاع می‌کنیم. یعنی از انقلاب دفاع می‌کنیم. یعنی از ارزش‌هایمان دفاع می‌کنیم.

تمام تلاش تکفیری‌ها نابودی تفکر انقلابی است

همه این حملات و تهدیدها بر سر کشور ماست. می‌خواهند انقلاب زمین بخورد. به سوریه حمله می‌کنند‌، مردم یمن را می‌کشند تا اثرات انقلاب را از بین ببرند و نگذارند که آرمان‌های انقلاب نفوذ کند. نقشه دارند که با ما هم‌مرز و بعد وارد جنگ مستقیم شوند. تمام این تلاش‌ها برای از بین بردن تفکر انقلابی است. حضور رزمنده‌های ایرانی در سوریه به درخواست دولت سوریه بوده است. تمام بچه‌ها در کنار هم برای حفظ ارزش‌ها مقاومت می‌کنند و می‌جنگند. تمام هم و غم رزمنده‌ها حفظ امنیت و ارزش‌هاست.