ولادت امام جواد(ع)، واقفیه را خلع سلاح کرد!

عقیق: یک پژوهشگر مسایل دینی گفت: در انتظار جواد آل محمد(ص) عمر مبارك امام رضا(ع) به چهل و هفت سال رسيده بود و عقربه تاريخ، سال 195 هجري را نشانه مي‌ داد ولي هنوز امام نهم متولد نشده بود. مساله جانشيني امام رضا(ع)، اصحاب و شيعيان حضرت را متأثر كرده بود. اين اندوه زماني به فزوني رفت كه فرقه واقفيه كه بنا به دلائل مادي و تصرف سهم امام و عدم بازگرداندن آن به حضرت رضا (ع) قائل به غيبت امام كاظم (ع) شده بودند و در تبليغات خويش نداشتن فرزند پسر از براي امام رضا (ع) را دليل بر ادعاي موهوم خود مي‌ دانستند.

حجت الاسلام محمود رضا قاسمی در گفت وگویی با تاکید بر اینکه گزاره هاي تاريخي درباره زندگي امام جواد(ع) چندان گسترده نيست گفت: این اتفاق به دلیل آن است که محدوديتهاي سياسي همواره مانع از انتشار اخبار امامان معصوم(ع) مي‌ گرديد، تقيه و شيوه هاي پنهاني مبارزه كه براي حفظ امام و شيعيان از فشار حاكميت بود، عامل مؤثري در عدم نقل اخبار در منابع تاريخي است. ولي شكي نيست كه دوران كودكي امام جواد(ع) از مهمترين دوران زندگي آن حضرت به شمار مي‌ رود چرا كه اولين كودكي بود كه در چنين سني به امامت مي‌ رسيد و معادلات فكري سياسي مردم خصوصا حكمرانان را بر هم می زد.

او در ادامه بیان کرد: از جمله مهمترين اتفاقاتی كه در دوران كودكي آن حضرت به وقوع پيوست، خلع سلاح واقفيه توسط امام جواد(ع) (واقفيه كساني بودند كه در امامت امام موسي كاظم(ع) توقف كرده بودند) و آزمايش حضرت توسط جمعي از شيعيان و پاسخ امام جواد(ع) به پرسشهاي آنان در پرتو علم امامت بود.

قاسمی گفت: از جمله امتيازهاي امام جواد(ع) اظهار علم اهل بيت است كه نظيرش وجود ندارد. در تاريخ آمده كه چون حضرت رضا(ع) از دنيا رفت عده اي از بزرگان و علما به مدينه آمدند و سي هزار مساله در چند روز از حضرت سوال نمودند و حضرت بدون تأمل و فكر جواب دادند در حالي كه ده سال بيشتر نداشتند.

این پژوهشگر علوم دینی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه در زمان امام جواد(ع) فرقه های متعددی به وجود آمدند، امام چگونه از تفرقه در دین جلوگیری می کردند اظهار کرد: یکی از راه های امام جواد(ع) مناظرات علمی حضرت بود که موجب جلوگیری تفرقه در دین جلوگیری می شد، مانند مناظره علمي با گروهي از معتزله و نيز با دانشمندان نامدار زمان مأمون از جمله يحيي بن اكثم و تحير يحيي. ايجاد شبكه ارتباطي وكالت توسط حضرت امام جوا(ع) با تمام محدوديتهاي موجود، از طريق نصب وكلا و نمايندگان، راه دیگری بود که امام ارتباط خود را با شيعيان حفظ مي‌ كرد و با اين عمل از تجزيه نيروهاي شيعه جلوگيري مي‌ كرد. حتي امام به هواداران خود اجازه مي‌ داد كه به درون دستگاه حكومت نفوذ كرده مناصب حساس را در دست گيرند.

او افزود: یکی دیگر از راه هایی که امام برای جلوگیری از انحراف تشیع استفاده کردند، تربيت شاگردان و انتشار علوم و دانش هاي خود توسط آنان بود. اگرچه دوره امام جواد (ع) به دليل فشارهاي سياسي و كنترل شديد فعاليت آن حضرت از طرف دربار خلافت، شعاع فعاليت ايشان بسيار محدود بود با اين حال تربيت شاگرد در دستور كار حضرت هر چند به تعداد كم قرار داشت.

قاسمی در پاسخ به این سوال که با توجه به سن کم امام جواد(ع) در زمان امامت خود چه برنامه ای را برای ارتباط با مردم زمان خود داشتند گفت: در زمان به امامت رسیدن امام جواد(ع) بعضي از شيعيان, در امامت آن حضرت شک داشتند تا آنكه علما و افاضل و اشراف شيعه از اطراف عالم متوجه حج امام گرديدند و بعد از مناسك حج به خدمت آن حضرت شرفياب شده و از مشاهده فضائل و معجزات و كرامات ايشان اقرار به امامت آن حضرت نمودند. امّا در ميان آنان كساني بودند كه مسأله كمي سنّ را با خود امام جواد(ع) مطرح كردند و آن حضرت در جواب، اشاره به جانشيني سليمان از داوود (ع) كرد و فرمود: حضرت سليمان، هنگامي كه هنوز كودكي بيش نبود و گوسفندان را به چرا مي برد، حضرت داوود، او را جانشين خود كرد، در حالي كه عبّاد و علماي بني اسرائيل، اين عمل او را انكار مي كردند. فضائل امام جواد(ع) در دو دسته فضائل علمي و فضائل اخلاقي قرار داشت. در فضائل علمي امام (ع) می توان گفت امام جواد(ع) از دو جهت به مناظرات علمي كشانده مي شد. نخست از طرف شيعيان خود كه با توجه به سن كم آن حضرت مي خواستند علم الهي را دريابند. دوم اینکه از طرف حكومت, به ويژه مأمون و معتصم, که دو خليفه معاصر آن حضرت بودند و خلفا مي كوشيدند با تشكيل مناظره, شيعيان را رو در روي برخي از دانشمندان بنام زمان قرار دهند تا شايد در پاسخ برخي از پرسشها درمانده شوند و شيعيان از اين رهگذر, در اعتقاد خود دچار مشكل شده و از پيروي آنها دست بردارند ولي در همه اين بحثها و مناظرات علمي, حضرت جوا(ع) با پاسخهاي قاطع و روشنگر, اعتقاد و اطمينان كامل شيعيان به امامت آن حضرت را تثبيت كرد.

او افزود: از جمله مناظرات آن حضرت، مناظره با يحيي بن اكثم است که نقل شده است: "با حضور عباسيان و مأمون, يحيي بن اكثم از حضرت جواد(ع) پرسيد: مُحرِمي كه حيواني را كشته, وظيفه اش چيست؟ امام در جواب از وي پرسيد: آيا فرد مُحرِم, صيد را در حرم كشته يا بيرون از آن؟ آيا مُحرِم جاهل به حكم بوده يا عالم به حكم؟ آيا عمداً آن را كشته يا به خطا؟ آيا مُحرِم آزاد بوده يا برده؟ آيا بالغ بوده يا نابالغ؟ هنگام رفتن به مكه آن را كشته يا در موقع بازگشت؟ صيد از پرندگان بوده يا غير از آن؟ صيد كوچك بوده يا بزرگ؟ مُحرِم اصرار بر عمل خود دارد يا از كرده خود پشيمان است؟ در شب صيد را كشته يا در روز؟ مُحرِم در حال عمره بوده يا حج؟"

او در ادامه بیان کرد: با اين فروضي كه امام جواد(ع) براي مسأله طرح كرد, يحيي حيرت زده و درمانده شد تا جايي كه همه حضار از رنگ باختن چهره اش شكست او را به وضوح دريافتند.

این استاد حوزه در مورد ارتباط امام با مردم تصریح کرد: بهره گيري از فرصت براي رفع مشكلات مردم و گره گشايي از كار آنان از مسلمات سيره امام جواد(ع) است. چنان كه "مردي از اهالي سجستان خراسان در سفر حج به محضر امام رسيد و از بدهي خود در ديوان والي شهر خود صحبت كرد و اعلام داشت كه والي سرزمين ما, شما خاندان پيامبر را دوست دارد, با نامه اي از وي بخواهيد در خراج (ماليات) به من احسان نمايد. حضرت كاغذي گرفت و مكتوب نمود «رساننده نامه مدعي است شما عقيده شايسته اي داريد, پس به وي احسان نما» با ورود به سجستان، والي به دليل اطلاع از نامه امام به استقبال وي آمد و پس از پرسش از مشكل او, ماليات را بخشيد و كمك مناسبي نيز به او كرد."

منبع:شفقنا

211008