ازدواج ام کلثوم(س) با خلیفه دوم شبهه ای بیش نیست

عقیق:  یکی از بحث انگیزترین مسائل مربوط به زندگی حضرت ام کلثوم(س) ازدواج ایشان با خلیفه دوم «جناب عمر بن خطاب» است. عده ای معتقدند که این نقل، از تحریف‏های تاریخی است و عده ای هم می گویند که درست است. نظر شما چیست؟

ــ به نظر بزرگان شیعه، همسر حضرت ام کلثوم(س) پسرعمومی ایشان «عون بن جعفر طيار» است؛ همانگونه که همسر حضرت زینب(س) پسرعموی ایشان «عبدالله بن جعفر طیار» بود. گذشته از آنکه در آن زمان رسم بود که هاشمي با هاشمي ازدواج مي‎كرد. خيلي از سادات هنوز هم اینگونه ازدواج می‎کنند. در پاكستان و افغانستان نیز کماکان ساداتی هستند كه با غير سادات وصلت نمی‎کنند. 

در نتیجه دو پسرعمو با دو دخترعمو ازدواج كردند؛ عبدالله بن جعفر با حضرت زينب(س) و عون بن جعفر با حضرت ام كلثوم(س). این جناب «عون بن جعفر» هم در واقعه كربلا شهيد شد.

پس ماجرای ازدواج ایشان با خلیفه دوم از کجا ناشی و اینقدر معروف شده است؟

ــ ماجرای ایجاد شبهه ازدواج حضرت ام کلثوم(س) با خلیفه دوم از حمله به بیت فاطمه(س) و جریان آتش زدن در آغاز شد؛ زیرا پس از ماجرای آتش زدن در خانه، مشروعیت خلفا کمرنگ شد. آتش زدن در خانه امیرالمومنین علی(ع)‌ لكه ننگي بر پيشاني مسلمانان بود و دستگاه حاکم متوجه شد که مردم در حال فهمیدن علت دفن شبانه حضرت زهرا(س) هستند.

در کتب "المودة" قندوزي، "استيعاب" ابن عبدالبر، "المعارف" ابن قتيبه و .. آمده که حضرت فاطمه زهرا(س) به آنان فرمودند که: "خدا و ملائکه را شاهد ميگيرم که شما مرا آزرديد و رضايت مرا به دست نياورديد. قسم به خدا اگر محضر پدرم برسم از شما شکايت خواهم کرد".

حتی یک دانشمند و مورخ مسيحي پرسید كه: اگر اختلافي در صدر اسلام نبوده، پس چرا قبر دختر پيامبر شما مسلمانان مشخص نيست؟! و چرا گفت که دوست ندارم به تشيیع من بیایند و بر من نماز بخوانند؟‍!

لذا آنها وقتی دیدند چنین بلوایی به وجود آمده است، گفتند باید ارتباطي با منزل حضرت علی(ع) برقرار كنيم و مثلا بگوييم كه خلیفه، داماد حضرت زهرا(س) بوده است تا حرف‎ و حدیث‎ها از بین برود. بر این اساس مردم هم می‎گویند که اینان با هم اختلافی نداشتند و فقط دعوایی خانوادگی بود!

آیا مردود بودن ماجرای ازدواج حضرت ام کلثوم(س) با جناب عمر بن خطاب در منابع اهل سنت هم آمده است؟

ــ بله؛ فراوان است. «دكتر محمد اميني نجفي» فرزند علامه امینی، در کتاب "انگيزه دولت هاي اموي و عباسي در جعل و ترويج حكايت ازدواج عمر با حضرت ام كلثوم(س)" 1214 مدرک از کتب اهل سنت درمورد تمام رفتار و سکنات خلیفه دوم در طول زندگی‎اش نقل کرده است. این کتاب تمام ریز حرکات خلیفه دوم را بر اساس منابع اهل سنت بررسی کرده است.

«ابن سعد» در کتاب "طبقات" جلد سوم صفحه 183 و «ابن هشام» در کتاب "السیرة النبویة" جلد سوم صفحه 791 و "تاریخ طبری" جلد سوم صفحه 269 آورده‎اند که خلیفه دوم 14 همسر داشته است که يکی از آنها «ام كلثوم بنت جرول خذاعي» بود. پس ایشان زني به نام ام‎كلثوم داشته ولي نه «ام كلثوم بنت فاطمة الزهراء(س)».

لذا برخی از مولوي هاي حال حاضر اهل سنت هم قبول دارند که مطلب ازدواج او با حضرت ام کلثوم(س) دروغ است.

به غیر از اینها، تعداد زیادی از علمای شیعه هم با اسناد تاریخی، این مسأله را رد کرده اند؛ از جمله: «سید محمد علی حلو» در كتاب "كشف البصر عن زواج ام كلثوم من عمر"؛ «سعید داودی» در کتاب "مسائل سؤال برانگيز در تاريخ اسلام"؛ «كلب العباس محمدعلي» در کتاب "بزرگتر از دروغ!!! افتراء ازدواج حضرت ام كلثوم"؛ «سيد ناصر حسين لکهنوی» (که اهل هند است) در کتاب "افهام العداء و الخصم في نفي عقد ام كلثوم"؛ «علي محمد دوخير» در کتاب "ام كلثوم بنت اميرالمومنين علی(ع)" (چاپ بيروت)؛ «سيدمرتضي علم الهدي» در کتاب "انكاح اميرالمومنين ابنته من عمر"، «سيدجعفر مرتضي عاملي» در کتاب "ظلامة ام كلثوم".

البته در تواریخ آمده است که عمر افرادی را فرستاد براي خواستگاري كه پيوند را برقرار كند، اما به دلایل متعدد تاریخی و غیر تاریخی، این منقولات صحیح نیست.

 مثلاً چه دلیلی؟

ــ مثلاً بحث عقلانی بودن یا نبودن این ازدواج. «ابن جوزی» در کتاب "المنتظم" جلد چهارم صفحه 237 و کتاب "ذخایر العقبا" و «ابن سعد» در کتاب "طبقات" جلد هشتم صفحه 463 آورده اند که حضرت زهرا(س) كه به شهادت رسیدند حضرت ام كلثوم(س) چهار ساله بود. بعد از شهادت حضرت صدیقه(س) دو سال و اندی ابوبكر حکومت کرد و سپس نوبت به عمر رسید. پس حضرت ام کلثوم(س) در زمان آن خواستگاری حداکثر هفت یا هشت ساله بود؛ در حالی که خلیفه دوم 60 ساله داشت.

لذا «عبدالرزاق» در کتاب "مصنف" جلد ششم صفحه 163 آورده است که حضرت ام‎ کلثوم(س) در هنگام عقد سرگرم بازی با کودکان بود!

حال شما پاسخ دهید آیا پدری، دختر هفت یا هشت ساله‎اش را به مرد 60 ساله می‎دهد؟ آن هم امیرالمؤمنین علی(ع) که باب علم و حکمت نبی(ص) است؟

گذشته از اینکه کتب اهل سنت مملو از شدت عمل و خشونت خلیفه دوم ـ مخصوصاً با زنان ـ است. آیا حضرت علی(ع) که از این اخلاقیات و روحیات خلیفه دوم باخبر بود، دختر کودک و نابالغ خود را به ازدواج ایشان در می‎آورد؟!

برخی پاسخ می‏دهند که ازدواج پیرمردان با دختران کودک در آن زمان مرسوم بود.

ــ اتفاقاً سیره خلیفه دوم خلاف این بود و این هم یکی دیگر از دلایل ماست. «ابن قتیبه» در کتاب "غریب الحدیث" جلد اول صفحه 266 و «ابن ابی الحدید» در "شرح نهج البلاغه" جلد 12 صفحه 163 و «کراجکی» در "کنز العمال" جلد 16 صفحه 499 و کتاب "تاریخ مدینه منوره" جلد دوم صفحه 769 آورده‎اند که عمر بن خطاب مردان را نصیحت می‎کرد که: از خدا بترسند و با زنان هم سن و سال خود ازدواج کنند. او به دختران هم توصیه می‎کرد که تن به ازدواج با مردان پیر ندهند.

پس چطور خلیفه اهل سنت که در زندگی شخصی زاهد هم بود، خودش حرف خود را زیر پا گذاشته است؟!

کسانی هم که موضع ازدواج را قبول کرده اند آن را به تهدید علی(ع) به وسیله خلیفه دوم نسبت می‏دهند. نظر شما چیست؟

ــ در کتاب "اصول كافي" جلد پنجم صفحه 346 از امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند: وقتی امیرالمومنین(ع) خواستگاری از حضرت ام‎کلثوم(س) را قبول نکرندند عمر بن خطاب به «ابن عباس» گفت: به خدا چاه زمزم را پر مي‎كنم و هيچ فضيلتي را براي شما خانواده باقي نمي‎گذارم مگر اينكه آن را از بين مي برم؛ و دو شاهد مي آورم كه علي دزدي كرده و دست او را قطع مي كنم!

ابن عباس ترسيد و نزد حضرت علي(ع) رفت و مطالب را اظهار داشت. حضرت فرمودند به او بگو: "آن پيراهن زرد هنوز موجود است. اگر اين کارها را بکند من هم آن پيراهن زرد را مي پوشم".

پیراهن زرد لباسی بود که علی(ع) در هنگام جنگاوری ها می‏پوشیدند. لذا وقتي خواستند قبر حضرت زهرا(س) را نبش كنند، حضرت پيراهن زرد را پوشيد و با ذوالفقار بر ديوار شکسته ايستاد. يكي از صحابه با دیدن این صحنه گفت: پيامبر(ص) فرموده بود بترسيد از لحظه اي كه علي بن ابي‏طالب(ع) بر ديوار شكسته بايستد و پيراهن زرد بپوشد.

یعنی حضرت علی(ع) فرمودند که من اينجا دیگر امر به سكوت نشده ام. آن قضيه حمله به منزل بود كه من امر به صبر شدم. ابن عباس این پيغام امیرالمؤمنین علی(ع) را به خلیفه دوم رساند و او ديد از اين راه موفق نمی‏شود.

«ابوالقاسم کوفی» در کتاب "الاستغاثه" جلد اول صفحه 78 ، «بیهقی» در کتاب "السنن الكبري" جلد 10 صفحه 144 و «بياضي» در كتاب "الصراط المستقيم" جلد سوم صفحه 130 شبیه همین ماجرا را از طرق مختلف آورده اند؛ لذا این توجیه هم برای اثبات این ازدواج صحیح نیست.

شبهه ای هم وجود دارد که می‏گویند این مسائل نباید مطرح شود؛ حال آنکه وهابیون با چاپ کتاب در تیراژهای میلیونی تلاش دارند که با مستمسک قرار دادن این ازدواج، مظالمی که به اهل بیت(ع) رفت را دروغ جلوه دهند!

ــ طبق فرموده رهبر معظم انقلاب، ما با اهل سنت وحدت داریم اما این بدین معنا نیست که از عقاید خود دست برداریم یا حقایق تاریخی را انکار کنیم.

ما قصد توهین به هیچ دین، مذهب یا شخصی را نداریم و خدای ناخواسته قصد ایجاد تفرقه نداریم. این مطالبی که گفته می‎شود همگی تاریخ است. ما مطالب کتب خودشان را کنار یکدیگر گذاشته و از همانها نتیجه می‏گیریم.

منبع:ابنا

211008